برچسب: کوه

پرچنار-تیدر-بخوان-نظام آباد-

 

ابنیه های قدیمی  دیرینه وکهن بخوان (شمال هرمزگان)

جنوب شهر فارغان کناره آخرین رشته های کوه در دل زاکرس امکنه های وجود دارد .

که قدامت آن به کهن ودیرینه میرسد.

ابنیه های موجود وشکافتن کوه  شاه شکن وچرخ آب چشمه الله وآسیاب آبی،  بدرستی با آتشکده غرب این گذرگاه ژرف بی درنگ مارا به یاد افسانه های کهن ودیرینه می اندازد (فرهاد وشیرین) شکاف وگذر از این کوه نیاز به نیروی ویژه همان شهرآیینی وتمدنی  بسیار کهن که با دیدن دیگر ابنیه ها وکوره های فلزات با قدامت بالا ما را به دوران بسیار دور که چرخ های سفالگری در نظام آباد وصنعت جواهر سازی در تپه های گوش نوئیه وبرج  گوش نوءیه، برج دیدبانی لموشوکو؛ تولید چرم وزیورالات درمحدوده گر کشروخانه محل اتصال چند رودخانه وایجاد گرداب فراوانی آب مظهر زندگی را ( گر) صنعت پوست ومو پارچه، محلی در دراگاه بخوان چشم اندازی وسیع از تمدنی کهن رایادآوری میکند.

   بخوان تابستان نارنگی  در بسته بندی پائیز بخوان عکس پوریاتوسلی بخوان

بخوان بن خانه ته خانه ،بیه انبار، دیمه انبار، درختان تا، چک چک، بونه، دغ، کم پل، پرسوز، واشکفت های فرآوان، قلات  قلعه کافران ،هرکدام معنی خاص خود در وجه تسمیه بخوان نقشی ایفاد میکنند که پرداختن به ان نیاز به مقاله های متعدد می باشد.

غرب بخوان

پاچزاک وپس محرو، کوره باستانی، وجود دفینه های ودخمه ها وجوغن در دل سنگ وچیدمان سنگ های لاشه بدون ملات  مرتبط به دوران ایجاد جوغن که به دیرینگی دوران دفن مردگان به شیوه(مادها) هست.

آتشکده ورودی دهانه روستای بخوان وباحفر کانل به پایین رودخانه که قسمتی از آن بر اثر بارندگی که طول ان تقریبا ۸۰ متر در کناره کوه برای مصرف اب کنارچشمه حفر وتردد به بالای کوه . بسیار چشم گیر می باشد.به عهد باستان میرسد که در قدیم معابدی وجود داشته ورونق فراوانی برخوردار بوده است.

چگونه ما می‌توانیم فرهنگ فارغانات را یک شهر آیینی چند هزارساله باستانی بنامیم.

ابنیه و ساختمان و دژهای ویژه فرمانروایی‌های پایتختی و قلعه‌ها، نِشانه‌ ی پیشه به گزارش ذیل.

  • ورودی دهنه کوه بونه آتشکده، گاه شمار بخوان یکی از معابد بزرگ در هنگام باستان هست این بنا بعد از گذشت راه کوهستانی بعد از تیدر به محلی موسوم به چرخ که کوه شاه شکن و (آبشارچشمه بخوان) معبد بر بلندی تقریبا ۸۰ متری بنا شده واز همان بلندی تونل وراه مخفی برای بردن آب  تقریبا به طول بیش از۸۰ متر از بالا تا کف رودخانه (چشمه) درخت تاهم در محل یاد شده سبز شده.

۱- کوره‌های دیرینه (پراکندگی این کوره‌ها در چندین بخش مشاهده‌شده که دور از معدن فلزات بوده بنابراین گمان از سرزمینی امن وگویای محرمانگی این صنعت را در ان دورآن بازگو می‌کند) کوره در کناره کوه کلوک کوره در دهنه میمند کوه در پس محرو کوره در کنارسنگ نبشته سیرمند ودر پاچزاک این تعداد فقط در محل کوه ها شناسای شده است اما وجود گاهن در کناره زیارت درمیمند فارغان وتارم راحتی پراکنده ومشهود است.

۲- سدهای (آب بست) ساروجی با زیر سازه‌ی بزرگ با ارتفاع۲۵متروعرض۱۹متر وبیش از۴متر ضخامت پی ان که از سنگ وساروج است ومراتب استفاده ان با لوله ها وسوراخ در ان اسیاب بوده است.

۳- چاه‌های ساروجی کشف‌شده در تپه‌های نظام‌آباد نوع وساخت این چاه با ساروج مایل به رنگ قرمزوچیدمان سنگ وملات ساروج وتراز بودن ویک نواخت بودن دایره وار با اندودساروج گلی  ان را ابنیه کهن ودیرینه می سازرابنیه خاص ومهمی تلقی می شود.

۴-نقش صورتک وسنگ نبشته بر سنگ درسیرمند وقلعه ها ودژهای وکوره های مجاورآن وکندن جوغن در دل سنگ وودره تنورکافری علامتی برای دیرینه بودن سیرمندهست.

۵- پاچزاک وپس محرو، کوره باستانی، وجود دفینه های ودخمه ها وجوغن در دل سنگ وچیدمان سنگ های لاشه بزرگ مرتبط به دوران ایجاد جوغن که به دیرینگی گویا می گردد.

۶- دهنه میمند وجود غارهای واشکفت که به احتمال زیاد تراشیده شده وضلع غربی آن آسیاب بادی وجود دارد و بیان از زندگی افرادی در قدیم ایام در این منطقه داشته.

۷-هردوت، کتاب هفتم، فقره ۶۸ همچنین، فقره ۶۹-۷۰-(۳ صفحات ۳۳-۳۲ بالا) بصورت مفید مورد این مکان (فارغان) را جزیی از یک تمدن باستانی توضیح داده است.

۸- صفحه ای از کتاب جغرافیای اداری هخامنشیان از آرنولد توین بی (همایون صنعتی زاده): هردوت در صفحه های ۱۱۰ درمورد فارغان و (یاتوتیه وپرکان ها)-(فارغان) وازعزام لشکر، ساز برگ وتجهیزات جنگی وشرکت در جنگ ها خصوصا زمان خشایارشا وجنگ با رومی یان وگذشتن از دریای ادریاتیک و فتح اتن، ادامه راهی برای شناخت تمدن هزارساله در فارغانات می باشد.

۹-قلعه کافران پرفراز کوهی در منتهی‌الیه منطقه کوهستانی شمال دشت تارم زمین که هم‌اکنون دماغه گهکم نامیده می‌شود.

۱۰- قلعه خندق (قلعه تارم) درشمال غربی روستای تارم قدیم وبر روی برجستگی زمینی ساخته شده.

۱۱- قلعه ودژهای که از بزرگترین بنای خشتی وگلی محسوب میشود در تارم در رفیع آباد ودرمیمندوفارغان وسیرمند ساخته شده است.

۱۲- گور چدنی به معنای قبرستان یهودیان محوطه باستانی وسیعی قرار گرفته.

۱۳- بقایای آتشکده ای در روستای گنج

۱۴- بنای «چارتاقی» در زمان کهن، با اندیشه و با مفهوم «آتشکده» آن اندازه تطابق داشت که خود آن بود و سپس هر روز بیشتر به درون فضای کالبدیِ معابد ایرانیان کشیده شد و گویی جذب آن شد. «چهارطاقی» ده شیخ در کتب تاریخی بنام دوشکویه نام برده اند وبصورت مفصل وصف خواهم کردبدین لحاظ چهارطاقی‌های عهد ساسانی که در محل‌های موسوم به در باغ و علی‌آباد و رحمت‌آباد واقع در دشت آرزو از توابع بخش بافت (شهرستان سیرجان) کرمان وجود دارد و بنای شگرف دواشکوبه (دوطبقه) موسوم به بهشت و دوزخ واقع در نزدیکی سلطان‌آباد که احتمالاً مربوط به عهد اشکانی است و در پنج کیلومتری چهارطاقی در باغ واقع هست طبعاً مربوط به استان فارس نبوده به شرحی که گذشت توضیح درباره آن‌ها ضمن آثار تاریخی استان کرمان باید مذکور افتد و به همین ترتیب امکنه باستانی نظیر تل گنج که تپّه ماقبل تاریخی واقع در نزدیکی نظام آباد از دهستان (فارغان) از توابع حاجی‌آباد (سعادت‌آباد) بندرعبّاس است.

 

 

فرهنگ عروسی،جشن ها

مراسم عروسی در فارغان قدیم، تا۷-۳ شبانه‌روز برگزار می‌شود:
 شب سوم مراسم عروسی را «حنابنادان»دزدی یا بی خبر می‌گویند که در آن اقوام داماد گرد هم می‌آیند تا تقسیم کار کنند.
مراسم «هیزم کنی» که به صورت همیاری صورت می‌گیرد، از صبح زود روز اول شروع می‌شود.
 
شب دوم «حنابندان» است که در آن استاد نوازنده(نوازندگان محلی) ساز و  دهل می‌زنند، حنا به خانه عروس می‌برند و عروس و داماد توسط ساقدوش‌ها حنا می‌بندند. این صفحه درحال بارگذاری است
ادامه دارد…………………………

 

هم چیز درموردکاشت ذرت درفارغانات- محصول صنعتی

 نحوه کاشت زرت در فارغاناتذرت یکی از غلات مهم و پر محصول و دارای اهمیت در تغذیه می باشد. از نظر سطح کشت بعد از گندم و برنج سومین غله به حساب می اید و بیش از ۴۵ درصد ذرت دنیا در امریکا تولید می شود.مهمترین مناطق کشت ذرت در ایران استانهای مغان ، اردبیل ، مازندران ، گرگان و اطراف تهران می باشد .بنا به امار سال ۱۳۸۲ سطح کشت ذرت دانه ای در ایران حدود ۲۱۰ هزار هکتار بوده که نزدیک به ۲ میلیون تن عملکرد دانه داشته است بیشترین سطح کشت مریوط به استان فارس در حدود ۱۰۰ هزار هکتار بوده که تولید ان بیش از ۶ هزار تن ذرت دانه ای بوده که مقام اول کشوری را دارد. ذرت به عنوان گیاه دنیای جدید شناخته شده که حدود ۳ هزار سال قبل از میلاد در امریکای جنوبی وجود داشته و بعد از سفر کریستف کلومب یعنی در ۱۴۹۴ میلادی از کوبا به اروپا و از انجا به اسیا منتقل شد.

 

 شهرستان حاجی آباد ،  از مناطق عمده کشت و تولید محصول ذرت در هرمزگان به شمار می روند و فارغانات یکی از نقاط مهم تولید ذرت در استان هرمزگان محسوب می شود. دهستان های فارغان، آشکارا و تارم این شهرستان بیشترین سطح زیرکشت را به خود اختصاص داده اند.مبارزه تلفیقی با آفات و بیماری ها ، تغذیه مناسب، اجرای برنامه های ترویجی به منظور افزایش بهره وری و راندمان تولید در واحد سطح در دستور کار این مدیریت است.وی فصل کاشت ذرت را اوایل تیرماه تا اوایل شهریورماه و فصل برداشت این محصول را از از ابتدای دی ماه تا نیمه بهمن ماه عنوان کرد.

 نام علمی : zeamays    ،  نام انگلیسی : cornمقدمه :ذرت گیاهی است از خانواده poaceae ، دگرگشن مخصوص نواحی گرم و معتدل. مبدأ آن آمریکای مرکزی و جنوبی است و احتمالاً توسط هجوم استعمارگران و یا توسط زائران مکه وارد ایران شده است و سابقه کشت آن در قاره های اروپا ،آسیا، آفریقا و اقیانوسیه چندان طولانی نیست.

متوسط تولید این گیاه در دنیا بعد از گندم و برنج مقام سوم را در میان غلات دارا است.

الف : کاشت زمینی را انتخاب کنید که امکان آبیاری به راحتی فراهم باشد. در کشت بهاره از اواسط فروردین ماه تا اواسط اردیبهشت و در کشت تابستانه از اول تا ۱۵ تیر ماه می توان به کشت این گیاه در استان اقدام کرد .تذکر : ترجیحاٌ برای جلوگیری از خسارت گرما در مرحله ی گرده افشانی از کاشت ذرت دانه ای sc70 در زمانی که گرده افشانی در مرداد ماه صورت می پذیرد اجتناب نمایید . فاصله زمانی کاشت تا گرده افشانی حدوداً ۶۰ روز است ._ از بذر هیبرید ضد عفونی شده برای کاشت استفاده نمائید ._ برای کاشت می توانید از ردیف کارهای مکانیکی و ترجیحاً ردیفکار پنوماتیک استفاده نمائید ._ ۲۰ کیلوگرم بذر را با فاصله خطوط ۷۵ سانتیمتر از یکدیگر و فاصله بوته های روی ردیف ۱۸ تا ۲۰ سانتیمتر کشت نمائید._ برای دسترسی به سبز یکنواخت حتماً قبل از کاشت مزرعه را آب تخت نمائید . 

ب _ داشت :_ روزهای اول بعد از سبز شدن مزرعه را مورد بازدید قرار دهید. در صورت مشاهده بوته های خشک شده، خاک پای بوته ی خشک شده را کنار زده به طور حتم لاروهای سیمی یا اگروتیس را مشاهده می نمائید .در صورت بالا بودن خسارت نسبت به محلول پاشی ۳ کیلوگرم بر هکتار سوین و یا طعمه پاشی با سم فوق اقدام نمائید . کود مورد نیاز :برای مصرف کود بهتر است نسبت به تجزیه خاک مزرعه اقدام نمائید در صورت عدم دسترسی در توصیه عمومی ۳۰۰ کیلوگرم کود فسفات آمونیوم و ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم پتاس قبل از کاشت و ۴۰۰ کیلوگرم اوره ( ۲۰۰ کیلوگرم قبل ا ز کاشت + ۲۰۰ کیلوگرم در مرحله آبیاری به صورت سرک ) داده شود .البته میزان کود مصرفی به میزان حاصلخیزی خاک و محصول قبلی بستگی دارد .

کنترل علفهای هرز :برای کنترل علفهای هرز در ۳ مرحله می توان اقدام کرد :۱ – از سم ارادیکان به میزان ۵ لیتر در هکتار چند ساعت قبل از کاشت مصرف و با دیسک با خاک مخلوط نمائید .تذکر: وقتی خاک به اندازه کافی مرطوب باشد اثر پذیری علف کش بیشتر است.۲¬-از سموم آرتزین به مقدار یک کیلوگرم در هکتار و آلا کلر(لاسو) ۵_۳ لیتر در هکتار بعد از کاشت تا قبل از سبز شدن ذرت بصورت محلول پاشی در سطح مزرعه می توانید استفاده نمائید.۳- از سم تو فوردی(D . 4 . 2 ) به میزان ۱ تا ۵/۱ لیتر در هکتار بعد از کاشت و پس از سبز شدن ذرت زمانی که ارتفاع گیاه ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر باشد، به صورت محلول پاشی در سطح مزرعه می توان استفاده کرد .آبیاری : بعد از کاشت در صورت فراهم بودن رطوبت مناسب و حرارت حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه، بذور بعد از حدود ۵ تا ۷ روز سبز می شوند. با توجه به وضعیت آب و هوایی در صورت کمبود رطوبت از ۱۵ روز بعد از سبز شدن اقدام به اولین آبیاری نمائید._ قبل از آبیاری دوم ، حدوداً در مرحله ۵ تا ۶ برگی که ارتفاع گیاه حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر می باشد برای کنترل مکانیکی علفهای هرز و هوادهی پای بوته از فاروئر ( پنجه غازی ) جهت ایجاد فاروئر و سله شکن استفاده نمائید._ آبیاری های بعدی تا مرحله شیری شدن با توجه به نیاز مزرعه حدوداً هر ۱۵ روز یکبار ادامه خواهد داشت تأمین آب مورد نیاز گیاه در مرحله ی گرده افشانی از اهمیت زیادی برخوردار است.آفات : اگر کشت بهاره داشته باشیم احتیاج به کنترل شیمیایی آفات کم احساس می شود ولی در کشت های تابستانه برای کنترل ساقه خوارها ( سزامیا و پیرائوستا ) و همچنین کرم قوزه پنبه ، دوبار به فاصله ی ۱۵ روز یک بار حدوداً از اواخر تیر ماه با سم نواکرون به میزان ۱ تا ۵/۱ لیتر در هکتار به همراه یک کیلوگرم لاروین اقدام به سم پاشی نمائید .

ج _برداشت :_ زمان برداشت مرحله ای است که لایه سیاه اطراف نوک دانه ها ظاهر میشود. این لایه نشان دهنده رسیدن فیزیولوژیک در ذرت می باشد. پتانسیل عملکرد این گیاه در کشت بهاره ۱۰ تا ۱۲ تن و در کشت تابستانه ۶ تا ۸ تن در هکتار می باشد .اهمیت و ارزش غذایی ذرتذرت به دلیل خصوصیات خیلی زیاد خود مخصوصاً بدلیل قدرت سازگاری به شرایط اقلیمی گوناگونی که دارد خیلی زود در تمام دنیا گسترش یافت و مکان سوم را بعد از گندم و برنج از نظر سطح زیر کشت به خود اختصاص داده . گیاه ذرت مواد قندی و نشاسته زیادی دارد و عملکرد محصول ذرت علوفه ای بیش از ۸۰ تن در هکتار است. این گیاه یکی از بهترین گیاهان برای تولید علوفه سبز ، سیلو و دانه است.    ذرت علوفه ای ، علوفه بسیار خوشخوراکی جهت گاو و گوسفند است و شرایط مکانیزاسیون را بخوبی می پذیرد این نوع ذرت دارای مــــقادیر خیلی زیادی مواد معدنی مخصوصاً N.P.K CA. در مقایسه با موقعی است که بصورت دانه مصرف می گردد. در یک ســـــری آزمایش مشخص شده است که حدود ۵۰% ماده خشک در برگ و ساقه ذخیره می گردد، همچنین حدود ۳۷% ازت ، ۲۶% فسفر و ۶۱% پتاس و ۷۹% کلسیم در برگ و ساقه موجود می باشد. علوفه این نوع ذرت غنی از مواد گلوسیدی و انرژی زا و فقیر از پروتئین است به همین دلیل این نوع علوفه را باید همراه با علوفه هائی که غنی از پروتئین هستند. بطور مخلوط در جیره غذایی دام وارد نمود. در ضمن ذرت فوق العاده سهل الهضم بوده و سیلوی آن برای دامهای پرواری عالیترین غذا است.عوامل دیگری که باعث گردید این گیاه به مقدار خیلی زیاد گسترش یابد عبارتند از

۱  مقاومت خیلی زیاد نسبت به خشکی و ورس

۲٫ عملکرد زیاد آن در هکتار

.۳قدرت پذیرش مکانیزاسیون در مراحل مختلف کاشت، داشت ، برداشت

۴٫ پذیرش کشتهای متوالی به مدت چند سال

۵٫ سهم عمده و نقش روز افزون ذرت در تأمین مواد غذایی مورد نیاز انسانها ، دام و طیور و مصارف صنعتی

۶٫ارزش علوفه ای دانه و کاه ذرخواص گیاه شناسی ذرتذرت گیاهی است یک پایه بدین معنی که گلهای نر و ماده جدا از هم ولی بر روی یک پایه قرار دارند.

ذرت دارای ساقه استوانه ای می باشد که در مقطع عرضی بیضوی است.

ارتفاع ساقه بسیار متغیر و بسته به شرایط اقلیمی به ۸سانتیمتری متر

هم می رسد ولی بطور معمول ساقه ذرت ۳-۵/۱ مـــــتر طول دارد ضمناً ساقه ذرت تقریباً ۳ سانتی متر و حدود۸ تا ۱۲ میان گره می باشد.

برگهای ذرت شبیه سایر غلات شامل پهنک برگ و غلاف است .

غلاف برگ ذرت ساقه را در آغــوش می گیرد و طول برگ به ۸۰-۳۰ سانتی متر و عرض آن به ۱۰ سانتی متر می رسد

تعداد برگهای ذرت بطور متوسط بین ۱۲تا۱۸ عدد است .واریته های زودرس تعداد برگ کمتر و ارقام دیررس برگ بیشتری دارند. ذرت دارای ریشه های قوی و انبوه ولی سطحی است.    همانطور که اشاره شد ذرت گیاهی است یک پایه و در نتیجه بعلت جدا بودن اعضاء زایشی گرده افشانی آن بطور غیر مستقیم و بیشتر بــــــوسیله باد صورت می گیرد و باد می تواند گرده ها را تا چندین کیلومتر منتقل نماید. تحت شرایط عادی مدت ۲۴ساعت زمان لازم است تا عمل باروری یک بلال بطور کامل صورت گیرد.انواع ذرت (بر حسب ساختمان دانه )ذرت دارای یک گونه می باشد ولی ارقام و واریته های بیشماری از آن وجود دارد به همین لحاظ واریته ها را برحسب ساختمان دانه به گروههای مختلف طبقه بندی می نمایند.

۱٫ذرت دندان اسبی۲٫ ذرت بلوری

۳٫ ذرت آردی

۴٫ذرت شیرین ( قندی) (sweetcorn)

۵٫ ذرت پاپ کرن(pop corn) یا نقل وپیرزن

۶- ذرت غلاف دار( گلوم دار )۷

۷-ذرت مومیذرت دندان اسبی :اندوسپرم این نوع ذرت از دو قسمت نشاسته ای تشکیل شده است یک قسمت سخت و شاخی که در جوانب و اطراف دانه قرارگرفته و قسمت دیگر در وسط دانه از نشاسته نرم پوشیده شده است . در ضمن خشک شدن دانه و از دست دادن آب ، قسمت محتوی نشاسته نرم مقدار زیادی آب تبخیر می نماید در نتیجه موجب پلاسمولیز ( پژمرده) شدن و ایجاد زائده در رأس دانه می کند که مشخصی فرم ظاهری این نوع ذرت است چون این فرم دانه حاصل شده یعنی بصورت دندان اسب است لذا بهمین اسم شناخته شده است . این نوع ذرت شاخ و برگ زیاد و دانه های درشت تولید می کند و بیشتر اوقات برای سیلو و علوفه سبز مصرف می شود.ذرت بلوری ( ذرت دانه سخت)در این نوع ذرت بافت شاخی بیشتــــرین قسمت اندوسپرم را اشغال می کند و اندوسپرم نشاسته ای آن به مقدار خیلی کم فقط در اطراف امبریون قرار دارد. این ذرت نیز به نام ذرت شیشه ای نامیده می شود  که در رأس گرد می باشد، دارای فرمهای خیلی زوررس تا خیلی دیر رس می باشد. دانه این گونه بیشتر در مرغداری مورد استفاده قرار می گیرد.ذرت پاپ کرن (pop corn):اندوسپرم آن کاملاً شاخی است ، بجز مقدار بسیار کمی از آن که در اطراف امبریون قرار دارد دانه ها خیلی ریز (۱۴۰-۴۰گرم ) صاف و غنی از پروتئین می باشند. با حرارت دادن دانه آب وسط اندوسپرم بخار می گردد و حجم دانه ها بطور ناگهانی افزایش و به رنگ سفید شبیه کف صابون در می آید . حجم آن ۲۰-۱۵ برابر می شود. بسیار خوشمزه و مصرف خوراکی دارد . این ذرت تولید چند تا بلال می کند.ذرت آردی :کلیه  اندوسپرم این نوع ذرت حاوی نشاسته نرم می باشد و اندازه دانه ها خیلی کوچک ومعمولاً شکل کروی دارند.

رنگ دانه سفید و یا آبی است و اغلب بعلت دارا بودن نشاسته زیاد در کارخانجات نشاسته سازی مورد استفاده قرار میگیرند.ذرت شیرین (Sweet corn):انـــــدوسپرم این واریته ذرت دارای مقدار زیادی مواد قندی و مقدار جزئی نشاسته است دانه های این واریته کوچک چروکیده می باشند . از ذرت قندی در قدیم شیره تهیه شده. این گونه ذرت دانــــــه های شیشه ای و نشاسته ای شیرین دارد و در زمان رسیدن چروکیده می گردند . این گیاه دارای قدرت زیادی در تولید پاجوش دارد. ذرت غلاف دار:تیپ این ذرت تا حدودی با مقایسه با سایر انواع ذرت غیر عادی است زیرا هر دانه در یک غلاف قرار دارد و هر بلال مانند سایر تیپ های ذرت خود در یک غلاف قرار گرفته است ذرت فــوق برای فروش کاشته نمی شود ولی مورد توجه محققین برای پی بردن به مبدأ ذرت می باشد.ذرت مومی :این ذرت را روی این اصل ذرت مومی نام گذارده اند که ظاهر دانه تا اندازه ای چسبناک است . ملکول نشاسته ذرت مومی با ذرت های ذکر شده در فوق اختلاف داشته و به گلیکوژن شباهت دارد. نشاسته این رقم ذرت حالت چسبندگی داردشرایط محیطی و اکولوژی ذرتپراکندگی ذرت:ذرت دارای تنوع رویشی بسیار گسترده ای است بطوریکه ذرت در شرایط مختلف آب و هوایی رشد می نماید. ذرت در نیمکره شمالی تا ۵۸ درجه عرض جغرافیایی در کانادا و روسیه و د نیمکره جنوبی تا عرض جغرافیایی ۴۳-۴۲ درجه در نیوزیلند کشت می گردد کشت ذرت دانه ای در محدود ۴۲ درجه در نیمکره جنوبی و ۵۳ درجه در نیمکره شمالی صورت می گیرد ولی ذرت علوفه ای را می توان در خارج از این محدوده هم کشت نمود .گرما ( حرارت ):ذرت برخلاف غلات ( گندم و جو) احتیاج به گرما و حرارت زیاد خورشید دارد به همین دلیل حرارت عامل محدود کننده رشد و نمو این گیاه محسوب می شود جوانه زنی در ذرت از دمای ۱۰-۸ درجه سانتی گراد در عمق کاشت شروع می شود.    مناسب ترین درجه حرارت در طول دوره رشد بین ۳۵-۳۰ درجه سانتی گراد می باشد در صورتیکه گرمابیش از ۴۰ درجه تجاوز نماید جذب آب مشکل خواهد گردید حتی در شرایط آبیاری ( بدلیل تبخیر خیلی شدید ) و حاشیه برگها سوخته و چنانچه این زیادی درجه حــرارت در زمان گل دهی اتفاق افتد میزان تلقیح کاهش می یابد و با افت عملکرد مواجه می گردند.رطوبت :یکی از فاکتورهای بسیار مهم در زراعت ذرت مسئله نیاز گیاه به آب می باشد ذرت برای تولید یک واحد ماده خشک بسته به شرایط آب و هوایی بطورمتوسط به ۳۴۲ واحد آب نیاز دارد. نیاز ذرت برای ساختن یک واحد ماده خشک کمتر از سایر گیاهان زراعی (گندم ، جو، یونجه) است . نیاز آبی ذرت در کشت اول در حدود ۸۰۰۰ متر مکعب و در کشت دوم ۶۵۰۰ متر مکعب گزارش شده . نوبت آبیاری با توجه به نوع خاک و شرایط آب و هوا از هفت تا ۱۲ روز یکبار متغیر می باشد. کمبود آب در مرحله ظهور سنبله ها باعث می گردد که تلقیح بطور کامل در ذرت انجام نگیرد. مرحله بین ظهور سنبله ها تا پایان پرشدن دانه ها از مواد غذایی ( مرحله مومی) حساس ترین مرحله زندگی ذرت نسبت به آب می باشد ( مرحله بحرانی ذرت نسبت به آب) و مدت آن ۵۰ روز می باشد. خاک مناسب ذرت :ذرت در خاکهایی با بافت لومی ، عمیق ، نفوذ پذیری مناسب ، مواد آلی کافی و با عناصر غذایی متعادل ، بیشترین عملکرد را دارد. ذرت نسبت به شوری خاک حساس و باید از کاشت آن در این نوع اراضی جلوگیری کرد. در خاکهایی با شرایط مساوی از نظر حاصلخیزی و تأمین رطوبت ذرت اراضی متوسط و یا سبک را ترجیح می دهد زیرا این گونه اراضی در بهار خیلی زود گرم و شرایط رشد ریشه ها را فراهم می کند . با وجود اینکه ذرت در اراضی بـــا(۸-۵)phکشت می گردد ولی حداکثر عملکرد اراضی با (۷-۶)ph بدست می آید . دراراضـی بـــا ph کمتر از ۵ جذب ( ازت ، فسفر ، پتاس ، سولفور ، کلسیم ، منیزیم ) مشکل می شود و در خاکهایی که ph آنها بیش از ۸ باشد جذب آهن ، آلومینیوم ، بر ، فسفر ، روی سختی صورت خواهد گرفت.انتخاب زمین در هر منطقه متأثر از فاکتورهای ذیل است:۱٫      عمق آب تحت الارض :ذرت دارای ریشه قوی بوده و می تواند تا عمق ۱۰۰ سانتی متر خاک گسترش یابد و از طرفی دفعات زیاد آبیاری در بالا آوردن سطح آب تحت الارضی موثر بوده و ضروریست در انتخاب زمین به سطح آب زیر زمینی توجه شود .

حد سطح آب های زیر زمینی برای ذرت بین ۳-۵/۱متر می باشد.۲٫    زهکش :با توجه به پتانسیل بالای ذرت در رشد و تولید محصول تهویه مناسب خاک به عنوان یک فاکتور موثر از اهمیت زیادی برخوردار است و در صورت فراهم نبودن تهویه خوب در خاک محصول بشدت کاهش پیدا کرده و حتی می تواند از رشد رویشی گیاه نیز جلوگیری نماید چنانچه مزرعه ذرت عاری از زهکش طبیعی یا مصنوعی باشد آب آبیاری لایه های تحتانی خاک را فرا گرفته و تهویه خاک را از بین برده و مانع رشد گیاه می گردد.۳٫     تسطیع اراضی :بدلیل مکانیزه بودن زراعت ذرت معمولاً اراضی بنحوی انتخاب می گردند که از نظر وسعت، منایب برداشت بوده و از تسطیع نسبی برخوردار باشد زیرا در غیر اینصورت آبیاری صحیح صورت نمی گیرد و مزرعه بطور یکنواخت سبز نخواهد شد.نیاز کودی و غذایی ذرتکود مورد نیاز ذرت بر مبنای توصیه عمومیکود سوپرفسفات تریپل  ۱۵۰-۱۰۰کیلوگرمکود اوره   ۴۰۰ کیلوگرمکود پتاس   ۲۰۰-۱۵۰ کیلوگرمکود کلرید پتاسیم ۱۰۰ کیلوگرم بصورت سرک ( یکماه پس از کاشت )کود سولفات روی  ۷۵-۴۰ کیلوگرم در هکتار ( قبل از کاشت)یک الی دو بار محلول پاشی با کود مرکب میکرو ( یکماه پس از کشت و دوماه پس از کشت)ذرت به کودهای حیوانی که زمین را ازجهت مختلف اصلاح می کند احتیاج دارد .بهترین توصیه کودی بر اساس آزمون خاک و با توجه به مواد آلی و عناصر قابل دسترس گیاه درخاک می باشد.    طریقه جذب مواد غذایی در ذرت بصورتی است که بیشتر مواد غذایی را تا شروع تشکیل دانه جذب می نماید لذا ۱۰۰ کیلوگرم از کود اوره را با تمامی کود فسفات و پتاس قبل از کـــــاشت در هنگام آماده سازی زمین استفاده می شود و مابقی کود اوره بعنوان سرک پخش می گردد.کود سرک را می توان در دو مقطع زمانی ( مرحله اول زمان ساقه رفتن و ۸-۶ برگی گیاه و مرحله دوم قبل از گل دهی یعنی ۸-۵ روز قبل از سنبله رفتن ) به خاک داد .نقش کود ازت :ازت جزء عناصر غذایی پر مصرف ذرت و به عبارت دیگر گلوگاه رشد است و در ساختمان پروتئین و کلروفیل نقش عمده دارد. کمبود ازت به خصوص در خاکهایی که از نظر مواد آلی فقیر هستند سبب زردی برگهای پائین و عدم تشکیل کلروفیل و در نهایت زردی تمام برگها می شود.   کودهای ازته باعث بالا رفتن عملکرد علوفه و بهتر شدن کیفیت آن خواهد شد ( افزایش پروتئین ) بهترین متد پخش کودهای شیمیایی در ذرت استفاده از روش نواری است . در این روش عملکرد به مراتب بیشتر از حالتی است که کودها در تمام سطح خاک پخش می گردند. در این روش بهنگام کاشت کودهای شیمیایی بفاصله ۴-۳ سانتی متر از بذر و ۴-۳ سانتی متر ته عمیق تر از آن در زیر خاک قرار می گیرد .نقش کود فسفر :فــــسفر از عـــــناصر پر مصرف و مورد نیاز برای رشد است . فسفر در کلیه فرآیندهای بـیوشیمیایی دخالت دارد. فسفر تقریباً نامحلول بوده و به راحتی از نیمرخ خاک شسته نمی شود.بنابراین کود باید حتماً با کود کار عمیق زیر بذر قرار گیرد . جذب فسفر به مقدار کافی در اوائل رشد گیاه اهمیت بسیار دارد این اهمیت در اندامهای زایشی بیشتر شهود است . نیاز ذرت بــه فسفر کمتر از ازت و تقریباً یک پنجم آن است . کمبود فسفر در ذرت موجب بنفش رنگشـــــدن برگهای گیاه در ابتدای رشد شده و به تدریج به رنگ سبزه تیره مایل به آبی تبدیل می شود.مصرف کود فسفات می بایست قبل از کاشت به صورت عمقی صورت گیرد. مصرف زیاد فسفر باعث جلوگیری از جذب و انتقال عناصر ریز مغذی می گردد. Ph مناسب برای جذب فسفر ۷-۵/۵ می باشد و میزان کود فسفاته مورد نیاز کشت ذرت براساس آزمون خاک مشخص می شود.نقش پتاس :پتاسیم نیز مانند ازت جزء عناصر پر مصرف مورد نیاز ذرت می باشد. جذب پتاسیم با جذب ازت برابری میکند . پتاسیم در کلیه فرآیندهای بیولوژیکی گیاه به صورت کاتالیزور دخالت دارد پتاسیم نقش عمده را در مقابله با کم آبی ها بیماریها و همینطور ورس گیاه دارد. کمبود پتاسیم از برگهای سن آغاز شده و برگها به رنگ زرد با حاشیه سوخته در آمده ساقه ها عموماً ضعیف و در برابر عوامل بیماریزا حساس تر هستند . در اثر کمبود پتاسیم و روی اکثر بلالها دچار کچلی شده ، ذرت جزو گیاهان پتاسیم دوست بوده ، تغذیه مناسب و کافی با این عنصر باعث افزایش کمیت و کیفیت ذرت می شود .کودهای ریز مغذی یا میکروالمنت هاروی :روی جزو عناصر غذایی کم مصرف برای ذرت به حساب می آید. کمبود این عنصر در خاکهای قلیایی و با آهک فراوان و مقدار اندک مواد آلی شایع است که متأسفانه در شرایط خاکهای ایران کمبود آن تشدید شده است . کمبود روی در بافتهای جوان به چشم می خورد و ذرت از حساس ترین گیاهان به کمبود روی می باشد. علائم کمبود با ایجاد و توسعه یک نوار کلروز در یک یا هر دو طرف رگبرگ میانی مشخص می شود علاوه بر زردی برگ که بیشتر در برگهای جوان گیاه ظاهر می شود باعث کوتولگی و کاهش فاصله بین گره ها در ساقه گیاه میشود در ضمن کمبود روی باعث کچلی بلال نیز می شود . زیادی فسفر در خاک مانع جذب و انتقال روی توسط گیاه می شود. در خاکهایی که مصرف بی رویه کودهای فسفاته رایج هست ، کمبود روی سبب کاهش عملکرد می شود. طبق توصیه انجام شده مصرف یکسال به میزان ۷۵ کیلوگرم سولفات روی به صورت خاک دهی عمقی و قبل از کاشت برای ذرت باعث شادابی و طراوت گیاه و همچنین پر شدن بلال و افزایش کمی و کیفی محصول خواهد شد . در صورت عدم مصرف خاک دهی و یا کمبود شدید ، سولفات روی را میتوان با محلول سه در هزار در مرحله ۷-۶ برگی بصورت محلول پاشی دوبار انجام داد.آهن :آهن جزو عناصر ریزمغذی است و نیاز گیاه به این عنصر محدود است ولی به دلیل شرایط خــاص خاک از جمله زیادی آهک و ph بالا همین مقدار کم نیز جذب گیاه نمی شود. آهن درتهیه کلروفیل و سبزینه گیاه نقش دارد. در ذرت کمبود آهن به صورت راه راه شدن برگ ظاهر شده که رگبرگها سبز و بین آنها زرد می گردد . برای مبارزه با کمبود آهن راههای مختلفی وجود دارد از جمله مصرف کودهای آلی که در اثر تجزیه ph خاک را متعادل نمود و جذب آهن را آسان می کند . همین طور استفاده از سولفات آمونیوم به جای اوره و نیترات آمونیوم که باعث متعادل شدنph خاک می شود. یک راه معمول و مناسب مصرف سولفات آهن با گوگرد است.تهیه زمین یا آماده سازی زمین جهت کشت ذرتعملیات تهیه زمین در زراعت ذرت اگر بخوبی صورت پذیرد باعث نرم شدن خاک در عمق مورد نیاز، ذخیره آب، ایجاد یک شرایط آب و هوایی مطلوب جهت رشد ریشه ها ، فعالیت میکروارگانیسمی ، دفع علفهای هرز و زیر خاک فرو بردن باقی ماندهای گیاهان پیش کشت می گردد.   زراعت مکانیزه ذرت ایجاب می کند که تمام مراحل کشت آن بصورت منظم و بطور صحیح اجرا شود

۱-ماخار:گرمای زیاد عامل تبخیر پیش از حد بوده و سبب می شود که خاک در لایه های سطحی رطوبت خود را از دست داده و انجام شخم براحتی صورت نگیرد. لذا ضروریست در زمانمناسب اقدام به ماخار یعنی آبیاری زمین نمود. زیرا گذشته از ایجاد سهولت برای شخم ماخار از پودر شدن خاک ناشی از کاربرد ادوات جلوگیری می نماید.۲٫شخم با گاو آهن :در موقع شخم زنی باید به زمان شخم ، نحوه انجام عملیات و عمق شخم دقت نمود . الف) زمان شخم :زمان انجام عملیات تهیه زمین بسیار مهم و نقش ویژه ای در نگهداری کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک و صرفه جویی سوخت دارد. زمان لازم برای گارو شدن پس از ماخار با توجه به بافت خاک متفاوت بوده و ضروریست با توجه به این امر عملیات شخم شروع گردد. بطور کلی رطوبت خاک در زمان شخم بایستی به اندازه ای باشد که گاو آهن به راحتی در خاک فرو رفته و ضمناً خاک به تیغه های گاو آهن نچسبد .ب) نحوه انجام عملیات شخم :عدم دقت در عملیات شخم می تواند باعث ایجاد ناهمواری و از بین بردن تسطیع نسبی خاک گردد. بنابراین انتخاب شیوه مناسب با توجه به انواع گاو آهن های موجود و تنظیم صحیح گاو آهن الزامیست .ج) عمق شدم :سیستم ریشه گسترده ذرت ایجاب می کند عمق شخم کمتر از ۳۰ سانتی متر نباشد .د) دیسک :دیسک سنگین جهت خرد کردن کلوخهای حاصل از شخم است وعمق دیسک بین ۱۵-۱۰ سانتی متر می باشد. و باید در زمان مناسب انجام شود . در غیر اینصورت عملیات دیسک بعد از زمان مورد نظر کلوخه هارا بخوبی خرد نکرده و باید تکرار شود. پودر شدن بیش از اندازه خاک شرایط را برای تشکیل سله فراهم می نماید . پیدایش سله قبل از جوانه زدن باعث میگردد که اکسیژن به اندازه کافی در اختیار جنین قرار نگیرد. سفت و محکم شدن سله خاک بعد از جوانه زدن نیز می تواند باعث متوقف شدن رویش گیاه شود.هـ) لولر ( ماله زنی ) :بدلیل مکانیزه بودن زراعت ذرت و آبیاری صحیح باید پستی و بلندیهای موضعی حاصل از شخم و دیسک را از بین برد لذا استفاده ازلولر برای از بین بردن این پستی و بلندیها ضروریست.خ) کود پاشی :عملیات کودپاشی قبل از کاشت بوسیله دستگاه کود پاش سانتریفوژ و به میزان توصیه شده بر اساس آزمون خاک یا توصیه عمومی که در بخش نیاز کودی مطرح شد پخش و با دیسک زیر خاک می رود کلیه کود فسفاته و پتاسه و در صورت نیاز سولفات روی و ۱۰۰ کود اوره را قبل از کاشت به خاک می دهیم و مابقی کود اوره بصورت سرک و با کودکار به زمین می دهیم.عملیات کاشت ذرتدر موقع کشت ذرت به فاکتورهایی از قبیل انتخاب بذر ، تاریخ کاشت ، عمق کاشت و تراکم علاوه بر تهیه بستر مناسب جهت کشت وحاصلخیزی خاک  باید دقت نمود.۱٫انتخاب بذر :   در انتخاب بذر باید دقت کامل و لازم را مبذول داشت تا احتمال پوسیدگی بذور و حمله امراض قارچی کاهش یابد . معمولاً بذر ذرت را قبل از کاشت برای جلوگیری از حمله احتمالی قارچها با قارچ کشها ضد عفونی می کنند. درجه خلوص و قوه نامیه بذورهیبریدی که برای کشت ذرت مورد استفاده قرار میگیرد می بایست بترتیب حداقل ۹۸ و ۹۰ درصد باشد . مناسبترین و بهترین رقمی که در حال حاضر می توان در منطقه کهریزک و استان کشت نمود رقم سینگل کراس SC) 704) است .    مقدار بذر مورد نیاز برای ذرت دانه ای ۲۵-۲۰ کیلوگرم و برای ذرت علوفه ای ۳۵-۳۰ کیلوگرم می باشد.۲٫تاریخ کاشت :زمان کاشت ذرت بر روی تاریخ رویش ، تراکم ، شادابی مزرعه ، تاریخ ظهور اندامهای زایشی و گرده افشانی و زمان رسیدن تأثیر خواهد داشت . بنابراین زمان کاشت مناسب اهمیت ویژه ای در موفقیت کشت ذرت دارد.    زمان کاشت ذرت موقعی شروع می گردد که درجه حرارت خاک در عمق کاشت در اوایل صبح ۱۰-۸ درجه سانتی گراد و هوا رو به گرمی باشد. تاریخ کـــــاشت ذرت بستگی به رقم ( هیبرید) و کیفیت خاک دارد. تأخیر در کاشت ذرت سیلوئی نیز باعث کاهش تولید و پائین آمدن کیفیت علوفه خواهد گردید ( کاهش تولید و پایین آمدن کیفیت علوفه بدلیل کاهش تولید بلال می باشد.)    زمان مناسب کاشت در منطقه کهریزک شهر ری برای کشت اول اردیبهشت ماه و تاریخ کاشت برای کشت دوم ذرت اواخر خرداد ماه لغایت اواخر تیرماه می باشد.تراکم :یکی از فاکتورهای مهم جهت بدست آوردن وحداکثر تولید در زراعت ذرت انتخاب تراکم مناسب با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه و مشخصات ارقام کشت شده می باشد. واکنش ذرت نسبت به تراکم در مزرعه قویتر از واکنش سایر گیاهان وجینی است.    تراکم مناسب در ذرت به فاکتورهای متعددی بستگی دارد که مهمترین آنها عبارتند از نوع مصرف ( ذرت دانه ای – ذرت سیلوئی ) ، هیبرید ، رطوبت خاک ، حاصلخیزی زمین و شرایط اقلیمی منطقه است و ارقام هیبریدهای زودرس تراکم بیشتری را نسبت به ارقام دیر رس تحمل می نمایند.    با افزایش تراکم تا حد معینی عملکرد محصول افزایش و بعد از آن کاهش می یابد ولی درصد بلال از کل تولید همزمان با افزایش تراکم کاهش می یابد، بنابراین باید توجه داشت که تراکمی را جهت ذرت سیلوئی انتخاب نمود که در آن مقدار بلال ها حداقل  تولید باشد . و  بقیه ساقه و برگها باشد . ( بهترین کیفیت علوفه موقعی بدست می آید که  محصول بلال و  برگ و ساقه باشد.)تراکم بوته های ذرت برای دانه ای ۸-۶ بوته در متر مربع و برای ذرت سیلوئی معمولاً در یک متر مربع ۱۲-۹ گیاه و در ذرت علوفه ای سبز حدود ۲۰-۱۵ گیاه در متر مربع می باشد.عمق کاشت :عمق کاشت بذور ذرت بسته به بافت خاک و رطوبت خاک متغیر است . عمق کاشت در اراضی با بافت متوسط که خیلی زود خشک می گردد ۸-۶ سانتی متر و در نواحی مرطوب با بافت سنگین ۶-۵ سانتی متر می باشد. برای اینکه بــــتوان آب مورد نیاز جوانه زدن فراهم گردد. دانه ها باید در لایه های مرطوب خاک قرار بگیرند. عمق کاشت در اراضی خشک تا ۱۲ سانتی متر می تواند افزایش یابد.    رویش یکسان ذرت بستگی به یکسان بودن عمق کاشت دارد.طریقه کاشت ذرت :مرحله کاشت مزرعه ذرت از مهمترین فعالیتهای زراعی برای دستیابی به حداکثر محصول است . بدیهی است که عملیات کاشت برای قرار دادن تعداد بذر در زیر خاک از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد به همین دلیل باید دستگاه ردیفکار برای قرار دادن تعداد بذر مورد نظر در عمق مناسب و با فواصل منظم بر روی ردیف با دقت زیاد کالیپره شود.  کاشت به دو صورت یا هیرم کاری است یا خشک کاری  در کشت بصورت هیرم کاری بهتر است ۱۰-۷ روز پیش از کشت زمین را آبیاری کرد تا علفهای هرز سبز شده را بتوان از بین برد ، همچنین رطوبت در همه بخش های زمین برای سبز شدن بذر یکسان باشد. ولی در خشک کاری بعد از کاشت بذر بلافاصله آبیاری می شود.    ذرت را می توان با بذر افشانهای مخصوص ( مکانیکی – پنوماتیک ) موجود در منطقه کشت نمود فاصله پشته ها یا خطوط کاشت ۷۵ سانتی متر و عمق کاشت ۷-۵ سانتی متر . شایان ذکر است که در خاک های سنگین و مرطوب کمترین عمق و در خاکهای سبک بیشترین عمق را باید در نظر گرفت و تا ۱۲- ۱۰ سانتی متر هم می رسد سبز شدن یکسان مزرعه همانگونه که گفته شد بستگی به یکسان بودن عمق کاشت دارد به همین دلیل بهتر است عملیات کاشت بوسیله دستگاه پنوماتیک انجام شود زیرا با این دستگاه تراکم بوته در هکتار و عمق کاشت را بهتر می توان کنترل نمود.   میزان بذر برای ذرت دانه ای ۲۵-۲۰ کیلوگرم و برای ذرت سیلوئی ۳۵-۳۰ کیلوگرم و فاصله بوته ها بر روی ردیف برای ذرت دانه ای ۲۰-۱۵ سانتی متر و برای ذرت سیلویی و علوفه ای ۲۰-۱۰ سانتی متر در نظر گرفته می شود.عملیات داشت ذرتبرای دستیابی به حداکثر محصول در واحد سطح انجام به موقع عملیات داشت مزرعه اهمیت زیادی دارد. عملیات داشت یک مزرعه ذرت عبارتست از آبیاری ، کود سرک ، مبارزه با علفهای هرز ، خاکدهی پای بوته و سایر مواظبتهای زراعی می باشد.آبیاری:یکی از نکات قابل توجه در خصوص ذرت که دارای اهمیت خاصی می باشد زمان آبیاری است . آبیاری در کشت بطریق هیرم بعد از سبز شدن مزرعه و زمانیکه ارتفاع بوته ها به ۱۰تا۲۰ سانتی متر رسید آبیاری شروع می شود و در این حالت ریشه گیاه بدنبال جذب رطوبت در اثر تنش آبی توسعه یافته و در کشت بطریق خشکه کاری آبیاری بلافاصله بعد از عملیات کاشت آغاز می شود. آبیاری اول مزرعه از نظر خیس خوردن کامل پشته ها و بصورت نشستی بسیار ضروری است و دومین آبیاری باید قبل از خشک شدن سطح پشته ها با فاصله زمانی کوتاهی نسبت به آبیاری نوبت اول انجام گیرد. هدف این است که در تمام این مدت رطوبت خاک در این مرحله در حد ظرفیت مزرعه حفظ شود تا سبز شدن مزرعه با اشکال روبرو نشود.   نوبت آبیاری بسته به شرایط مختلف آب و هوای محل و ساختمان و بافت خاک کاملاً متفاوت است و اصولاً بین ۱۲-۷ روز انجام می گیرد. در کاشت ذرت گل آب از همه مراحل قابل  اهمیت تراست زیرا چنانچه تأخیری در آبیاری در موقع گل دادن روی دهد سبب نقصان و تقلیل کلی محصول می گردد.کود سرک (اوره)ذرت از جمله محصولات زراعی است که به عناصر غذایی موجود در خاک سریعاً عکس العمل نشان می دهد. سرعت رشد نسبی این نبات موجب جذب شدید عناصر غذایی و عکس العمل سریع به کمبود کود است . ازت بعنوان یکی از عناصر اصلی متابولیسم از ضروری ترین نیازهای ذرت محسوب می شود لذا این عنصر ( ازت ) را باید در مراحل حساس رشد گیاه که بیشترین مقدار جذب را دارا است باید تأمین گردد.   کود سرک (اوره) در دو مرحله زمانی بشرح ذیل و در هر مرحله ۱۵۰ کیلوگرم اوره یا ۱۰۰ کیلو گرم ازت خالص می باشد.۱٫آغاز رشد سریع رویشی ( مرحله ۶-۴ برگی )۲٫قبل از شروع گل دهی و آستانه ظهور اندامهای زایشی است .در مرحله اول سرک دهی با توجه به ارتفاع گیاه ترددماشین آلات در مزرعه امکانپذیر بوده لذا مقادیر کود اوره توصیه شد باید بوسیله کود کار بصورت نواری در یکطرف ردیفها قرار داده شود باید دقت نمود که کود کاری برای ریزش یکنواخت کود در ردیفهای کاشت تنظیم شده باشد. در مرحله دوم باید کود مورد نظر در کنار ردیفهای کاشت قرار داده شود.   در حال حاضر مصرف کود در این مرحله همراه با آب آبیاری معمول است بدینصورت که مقدار کود برای هر ردیف کاشت محاسبه شده و در اول ردیف کاشت ( محل ورود آب ) داخل فارو قرار می دهند. ولی چنانچه برای زارعین مقدور باشد مقدار کود توصیه شده برای این مرحله از رشد را نیز بصورت نواری در کنار ردیفهای کاشت قرار دهند در افزایش عملکرد تأثیر بیشتری خواهد داشت بعضی از افراد با استفاده از کارگر این کار را انجام می دهند. عملیات کولتیواتور :کولتیواتور از عملیات مهم مرحله داشت محسوب می شود که با اهداف خاکدهی پای بوته ، مبارزه مکانیکی با علفهای هرز و افزایش تهویه بکار برده می شود.ساقه ذرت درنزدیک سطح خاک چند گره نزدیک به هم دارد ریشه های هوایی از این گره ها خارج شده وچنانچه به خاک مرطوب اطراف ساقه برخورد نماید بــــــه داخل خاک توسعه می یابند این ریشه ها نقش مهمی در استحکام و نگهداری بوته ذرت و همینطور جذب عناصر غذایی دارند. از اهداف مهم کولتیواتور انتقال خاک از داخل فارو به اطراف ساقه بمنظور تسهیل شرایط توسعه ریشه های هوایی می باشد. روش انجام عملیات باید این هدف را تأمین نماید . علاوه بر این در عملیات کولتیواتور مبارزه مکانیکی با علفهای هرز بین ردیفها و افزایش تهویه خاک اطراف ریشه نیز مورد نظر می باشد . اگر جه ممکن است برای کنترل علفهای هرز مزرعه ذرت از علفکش پیش کاشت استفاده شود ولی این امکان وجود دارد که محدود علفهای هرزی بدلایل مختلف بوسیله این علف کش ها کنترل نشوند و در فواصل بین ردیفها رشد نمایند لذا ضروریست بوسیله عملیات کولتیواتور کنترل شوند. هر چند که از نظر سرعت رشد و سایه اندازی علفهای هرز تابستانه رقیب ذرت محسوب نمی شوند اما در جذب عناصر غذایی با این محصول رقابت می نمایند. عامل مهم برای انجام صحیح عملیات کولتیواتور رطوبت مزرعه می باشد . بمنظور دستیابی به اهداف مورد نظر عملیات کولتیواتور باید در زمانی که رطوبت خاک در مرحله ظرفیت مزرعه ( فیلد کاپاسیتی ) باشد انجام گیرد از نظر مرحله رشد ذرت نیز زمانی که بوته ها ۶ برگی باشند مناسب ترین فرصت برای انجام این عملیات است . نکات لازم برای کولتیواتورزنی۱-اطمینان از سلامت دستگاه۲- تنظیم واحدهای دستگاه بر اساس ردیفهای کشت ( ۷۵سانتی متر)۳- تنظیم خورشیدی های هر واحد برای تراشیدن کف و طرفین فارو و تعیین عرض کار هرواحد با تغییر زاویه در جهت مخالف دو خورشیدی از یکدیگر۴- تنظیم چرخهای تراکتور بر اساس فواصل ردیفهابرداشت ذرتبرداشت ذرت دانه ای :زمان برداشت ذرت دانه ای بر اساس میزان آب دانه ها تعیین می گردد و این زمان موقعی است که پوسته براحتی از بلال جدا می گردد و چنانچه بلال را در دست تاب بدهند دانه ها از بلال جدا خواهند شد. در صورتیکه برداشت بوسیله کمباین صورت گیرد ( برداشت بصورت دانه) رطوبت دانه ها بین ۲۴-۲۰ درصد می باشد. نگهداری ذرت بصورت دانه دررطوبت ۱۴ درصد انجام می گیرد. و خشک کردن دانه بوسیله دستگاهی بنام خشک کن صورت می گیرد. برداشت ذرت سیلوئی:ذرت سیلوئی قبل از ذرت دانه ای و در مرحله شیری –مومی برداشت می گردد ( این موقع زمانی است که گیاه ۷۵-۷۰ درصد آب دارد و با سیلو نمودن آن علوفه با کیفیت خوب بدست میآید) برداشت ذرت سیلوئی بهتر است که نزدیک به مرحله مومی بسته به امکانات برداشت وسیلو نمودن انجام گیرد باید یاد آوری گردد که از پایان مرحله شیری تا مرحله مومی حد.ود ۱۰ روز طول می کشد. ( زمانی که بلالها بیش از ۴۰ درصد ماده خشک دارند) در این مـرحله ( مرحله شیری تا مومی کامل ) ضریب قابلیت هضم مواد آلی برای گیاه کامل تقریباً ثابت است.   ضریب قابلیت هضم ذرت سیلوئی بستگی به ارقام ذرت و درصد بلال از کل تولید دارد. هر چه میزان بلال از کل تولید بیشتر باشد ضریب قابلیت هضم نیز بالاتر خواهد بود بنابراین بهترین زمان برداشت ذرت سیلوئی موقعی است که درصد ماده خشک گیاه حدود ۳۰ درصد و میزان بلالها  تا  کل تولید باشد.

برگرفته از سایت کشاورزی

نحوه پرورش قارچ دنبلان

almasi سایر قارچ ها, مقالات ۹ دیدگاه

قارچ های دنبلان یا Truffles از قارچ های آسکومیست های زیرزمینی هستند که عمدتاً یکی از گونه های جنس Tuber هستند، در این جنس چندین گونه از ترافل های خوراکی وجود دارد.

دنبلان چیست؟

قارچ دنبلان، قارچی است که تنها در صورت وجود رابطه همزیستی با ریشه برخی درختان خاص، می تواند در زیستگاه خود زنده بماند. نتیجه حاصل از ترکیب قارچ، ریشه و سایر میکروارگانیسم ها، چیزی به نام میکروریز است.

 

انواع گونه های قارچ دنبلان

 

این قارچ، قارچی است که زمین را فشار نمی دهد تا کلاهک خود را به سطح زمین برساند و اسپورهایش را در باد رها کند بلکه اسپورهایش را در یک لایه بدبو نگه می دارد. در زیستگاه های بومی، بعد از اولین یخبندان، بویی از خود رها می کند که نشان دهنده وجود این قارچ است. این بو برای حیواناتی که از آن تغذیه می کنند بسیار جاذب است که حیوان وقتی این قارچ را می خورد پس از دفع فضولات، در مدفوع آن ها اسپور قارچ وجود دارد.

 

Tuber gibbosum

Tuber gibbosum: یکی از گونه های قارچ دنبلان

واژه دنبلان (donbalan) در زبان ترکی آذربایجانی، به معنی برآمده، متورم و برجسته است و در واقع اشاره به زمین کشت آن دارد که هنگام خارج شدن دنبلان، حالت برآمده و پف کرده پیدا می کند به همین دلیل به خود قارچ، دنبلان می گویند.

این قارچ در برخی دیگر از نقاط ایران، اسامی دیگری دارد؛ در هرمزگان به نام آغر، در تهران دنبلان کوهی و در فارس به نام دنبل شناخته شده است و در کتب طب سنتی از آن با عنوان «نبات الرعد» یاد شده است.

زیستگاه های بومی دنبلان

خاستگاه اصلی دنبلان کشورهای افغانستان و هندوستان و ایران است. در ایران در مناطقی از جمله آذربایجان، کوه های ماکو، چالدران، پلدشت، چایپاره، مرند، جلفا، منطقه ارسباران، و بخش یامچی، خوی، میانه، دشت مغان، استان زنجان شهرستان طارم و خدابنده، در شهرهای مرکزی و جنوبی کشور استان‎های فارس، منطقه زردکوه چهارمحال و بختیاری، یاسوج، هرمزگان، شهرستان دامغان، استان سمنان  همدان، استان سیستان و بلوچستان، لرستان، کرمانشاه و تهران، مناطق شمالی ایران به ویژه استان گلستان منطقه ترکمن صحرا شهرستان­های گنبد، کندوان، دو هزار، شهسوار استان گیلان شهر لوشان، تپه های گلفرج و مارازا و طالب گلی، استان خراسان شمالی شهرستان سراوان و حتی جزیره کیش می روید.

پیشنهاد دیتا قارچ به شما:   بیوفیلترها در پرورش قارچ دکمه ای چیست؟

 

دنبلان یامچی

دنبلان بیابانی در شهر فارغانات

ارزش قارچ دنبلان

این قارچ ها، قارچ های معمولی نیستند. قارچ دنبلان در حقیقت با ارزش ترین قارچ های جهان هستند این قارچ بسیار مقوی است و بیش‌ تر در رستوران‌ها، صنایع غذایی، تهیه انواع سس‌ها و همچنین در داروسازی استفاده می شود.

– برای جلوگیری از انواع بیماری‎ها مثل سرماخوردگی در طول سال، توصیه می شود که در فصل بهار این قارچ استفاده شود.

– دنبلان سرشار از پروتئین و ویتامین است.

– در کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت و درمان بیماری‎های چشمی بسیار تأثیرگذار است.

قارچ دنبلان – این قارچ را اکسیر جوانی می نامند زیرا در درمان بیماری های ناشی از پیری و بهبود قوای جنسی بسیار مؤثر است.

– دنبلان دارای تأثیرات آنتی بیوتیکی قارچ در برابر میکروب‎ها و عوامل بیماری‎زا و نیز تأثیر آنتی اکسیدانی در برابر انواع سرطان و محافظت کبد است.

– جالب است بدانید که این قارچ مقدار زیادی از یک آنتی اکسیدان قوی به نام ارگوتیونین دارد که برخلاف آنتی‌اکسیدان‌های دیگر در فرایند پخت و پز از بین نمی‌رود.

 

قارچ دنبلان

روش کاشت قارچ دنبلان

قارچ دنبلان معروف به یک قارچی است که به سختی رشد می کند و تا همین اواخر، کشت آن در زیستگاه غیر بومی آن غیر ممکن بود. با این حال در ایالات متحده آمریکا، در کنار درختان راست قامت در یک موقعیت خوب و با شانس کمی، امکان کشت آن وجود خواهد داشت. هزینه شروع این کار زیاد است و در مناطق خاص، میزان موفقیت کمتر از ۵۰ درصد است.

پیشنهاد دیتا قارچ به شما:   بیماری دنبلان کاذب در پرورش قارچ دکمه ای

محل رشد قارچ دنبلان مراحل کار

۱- یک مکان مناسب را انتخاب کنید. محل مناسب محل رو به جنوب است که در پاییز، آفتاب کامل به قارچ ها برسد. زمین باید نسبتاً مسطح باشد و شیب در هر نقطه بیشتر از ۱۵ درجه نباشد.

کشت قارچ دنبلان ۲- تمام درختان را از محل کشت حذف کنید به عبارتی یک باغی که محل کشت قارچ دنبلان است، حداقل برای یکسال باید عاری از درخت باشد. درختان مجاور باید تقریباً ۳۰ فوت دور از باغ باشد اگر جز این باشد ممکن است ریشه درختان به قارچ ها برسند و با آن ها بر سر آب رقابت کنند.

۳- خاک را برای تعیین میزان اسیدیته حتما آزمایش کنید. قارچ دنبلان به اسیدیته بین ۷/۹-۷/۵ نیاز دارد اگر خاک شما خیلی اسیدی بود باید به خاک آهک اضافه کنید تا اسیدیته آن به مقدار گفته شده برسد.

۴- همه گیاهان اطراف آن را حذف کنید.

۵- زمین را تا عمق ۱۰ اینچی با روتوتیلر خیش بزنید.

۶- یک لایه ۳ اینچی از کمپوست آلی را بر روی محل کشت قرار دهید. قارچ دنبلان در خاک با باروری کم، پیشرفت می کند. بنابراین این لایه تمام حاصلخیزی که قارچ برای کشت اول نیاز دارد را تأمین خواهد کرد.

۷- پس از اضافه کردن لایه کمپوست، دوباره خاک را تا عمق ۱۰ اینچی شخم بزنید.

۸- حال نوبت به کشت می رسد. قارچ دنبلان مورد نظر را خریداری کنید. دنبلان در بین ریشه درختان فندق و بلوط که با اسپور قارچ دنبلان تلقیح شده اند، رشد می کند.

۹- قارچ دنبلان خود را از محل مطمئن و یا از کشاورزی که در کشت آن موفق بوده خریداری کنید. این قارچ به یک سرمایه گذاری قابل توجه از وقت و انرژی برای کشت خوب و موفق نیاز دارد. برای جابجایی قارچ دنبلان، در زمستان که خواب است انتقال دهید تا در اوایل بهار بتوان کشت کرد.

پیشنهاد دیتا قارچ به شما:   ضدعفونی کننده ها در پرورش قارچ دکمه ای چیست؟

۱۰- در زمین، گودالی برای کشت قارچ حفر کنید. پهنای هر گودال باید دو برابر عرض قارچ و عمق آن برابر خود قارچ باشد، ترتیب حفر گودال ها به گونه ای باشد که بین هر گودال ۶ فوت و بین هر ردیف ۱۲ فوت فاصله وجود داشته باشد.

۱۱- قارچ هایی را که خریداری کردیده اید با دقت از ظرف خود به گودال ها انتقال دهید. گودال ها را به گونه ای پر کنید که فقط قارچ را پوشش دهد. خاک را آرام با دست خود فشار دهید تا هم اطراف قارچ را بگیرد و هم هوای اطراف آن خارج شود.

۱۲- حال نوبت به آبیاری می رسد قارچ را به گونه ای آبیاری کنید که خاک زیر قارچ مرطوب شود. بهترین کار برای این منظور این است که پای قارچ ها یک شلنگ قرار دهید که به تدریج آبیاری کند مثل آبیاری قطره ای. در طول دوران کشت باید آبیاری منظم وجود داشته باشد تا ریشه قارچ خشک نشود.

۱۳- علف های هرز را حذف کنید زیرا علف ها و چمن ها بر سر آب با قارچ رقابت خواهند کرد.

۱۴- پنج تا ده سال منتظر بمانید تا قارچ تشکیل شود. سپس به دنبال برآمدگی های اطراف ریشه در اواخر تابستان بگردید. این یک علامت است به این معنی که قارچ دنبلان در زمستان آماده برداشت است. یعنی در فاصله بین اواسط آخر زمستان تا اوایل فروردین. به هر حال تنظیم وقتتان خیلی مهم است، قارچ ها در زمانی که برسند در مدت ۱۰ روز شکوفا می شوند.

منبع: دیتاقارچ

حوه زندگی علفهای هرز

برخی از علفهای هرز تولید بذر می کنند، آنها معمولاً یکساله اند و ریشه های نازک دارند، مشهورترین علفهای هرز یکساله عبارتند از : گندمک، خُرفه، خاکشیر، یولاف، تُرُبک، و چَچَم.

برخی از علفهای هرز یکساله در تابستان و بعضی در بهار، گل و بذر می دهند. علفهای هرز دوساله هم وجود دارند، مثلاً هویجک گیاهی است دوساله که در سال دوم به گل می نشیند. مبارزه با علفهای هرز بذری، چندان مشکل نیست؛ فقط باید با روش صحیح آشنایی داشته باشیم. بعضی از علفهای هرز به وسیله پاجوش یا ساقهای زیر زمینی تکثیر می شوند که خارج نمودن آنها از باغچه کمی مشکل بوده و حوصله زیادی می خواهد.

زیانهای علفهای هرز

ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ زﯾﺎﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻋﻠﻔﻬﺎی ﻫﺮز وارد ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﯾﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ:

ﺑﻪ ﻫﺪر رﻓﺘﻦ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ، آب و ﮔﺎز – ﺑﻪ ﻫﺪر رﻓﺘﻦ ﻧﻮر آﻓﺘﺎب – اﺷﻐﺎل زﻣﯿﻦ – اﯾﺠﺎد رﻗﺎﺑﺖ ﺑﯿﻦ ﻋﻠﻔــﻬﺎی. ﻫﺮز وﻣﯿﺰﺑﺎن (ﮔﯿﺎه اﺻﻠﯽ ﺗﺤﺖ ﮐﺸﺖ)  آلوده کردن محصول و ایجاد تغییرات ﮐﯿﻔﯽ و ﮐﻤﯽ در آن – اﯾﺠــﺎد. ﻣﺰاﺣﻤﺖ درﮐﺎر ﻣﺎﺷﯿﻦآﻻت – اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮدن ﻣﺴﻤﻮﻣﯿﺖ در ﻣﺤﺼــﻮل – ﻣﯿﺰﺑـﺎن ﺷـﺪن ﻋﻠﻔـﻬﺎی ﻫـﺮز ﺑـﺮای. ﺣﺸﺮات، ﻗﺎرﭼﻬﺎ،وﯾﺮوﺳﻬﺎ و ﻏﯿﺮه – اﯾﺠﺎد آﻟﺮژی در اﻧﺴﺎن و ﺣﯿﻮاﻧــﺎت – اﯾﺠـﺎد اﺳـﺘﻬﻼک ﺑـﺮای ادوات و ﻣﺎﺷﯿﻦآﻻت ﮐﺸﺎورزی -ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﺷﺪن ﺑﺬور و اﯾﺠﺎد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﻮﺟــﺎری – ﭘﻮﺳـﯿﺪه ﺷـﺪن ﺑـﺬور در اﻧﺒﺎرﻫـﺎ -. ایجاد مخفیگاه مناسب برای جوندگانی چون موش – کاهش محصول و ایجاد تغییرات کیفی در آن – ایجاد حریق و…

تقسیم بندی علف‌های هرز از روی ویژگیهای ساقه

  • علفی‌ها
  • بوته‌ای‌ها
  • درختچه‌ای‌ها
  • شبه درختچه‌ای یا خشبی‌ها
  • شبه درختی‌ها و درختان

تقسیم بندی ساقه از روی محیط زندگی

  • ساقه گیاهان دولپه‌ای علفی
  • ساقه گیاهان تک لپه‌ای
  • ساقه‌های تغییر شکل یافته
    • ساقه‌های هوایی خزنده
    • ساقه‌های زیرزمینی
    • ساقه‌های پیچان یا پیچکها
    • ساقه‌های برگ نما
    • ساقه‌های گوشتی
    • ساقه‌های خارنما

رده بندی گیاهشناسی

سیستماتیک یا رده بندی گیاهی و جایگاه علف‌های هرز در طبقه بندی گیاه شناسی:

  • گیاهان بدون آوند
  • آوندداران
    • نهانزادان آوندی
  • دانه داران
    • بازدانگان
    • نهاندانگان
  • دولپه ایها
  • تک لپه ایها
  • دم اسبیان

سرخس‌ها

  • سرخس‌های آبزی
  • سرخس‌های خشکزی
  • پرسیاوشان معمولی
  • پرسیاوشان پاسیاه
  • سرخس صخره‌ای
  • سرخس مارزبان
  • سرخس بسفایج (بسپایک)
  • زنگی‌دارو
  • سرخس پرعقابی
  • سرخس پنجه‌ای
  • سرخس نر

علف‌های هرز ایران بسیار متنوع و از تیره‌ها یا خانواده‌های مختلف‌اند. گیاه هرز گیاهی است که ناخواسته در زمین‌های کشاورزی رشد می‌کند و با رقابت با گیاه اصلی به کشت لطمه می‌زند. بنابراین گیاه هرز بی مصرف یا ماهیتا مضر نیست بلکه از نظر کشاورزی هرز به‌شمار می‌رود. بسیاری از گیاهانی که در اینجا نام برده می‌شوند مصرف خوراکی و علوفه‌ای و داروئی و تزئینی هم دارند.

مبارزه با علفهای هرز

روشهایی که میتوان توسط آنها قدرت رقابت گیاهان تحت کشت (گیاه اصلی) را نسبت به علفهای هرزبالا برد افزایش تراکم – نحوه کود دادن – استفاده از مالچ – نشاء کردن – کشت مخلوط – انتخاب واریته مناسب-آللوپاتی

چگونگی انتشار علفهای هرز در هر منطقه
اولین موردی که می بایست درخصوص علفهای هرز مورد بررسی قرار گیرد چگونگی انتشار بذور علفهای هرز در منطقه میباشد که در ذیل به صورت فهرست وار به آنها اشاره میگردد:
۱- همان طور که می دانیم، پیشگیری بهتر از درمان است. ولی متاسفانه در امر احداث و نگهداری فضای سبزاستفاده از خاکهای آلوده به بذور علفهای هرز و نیز کودهای نپوسیده دامی به علت عدم نظارت صحیح باعث انتقال بذور علفهای هرز می گردد.
۲- آبیاری غیراصولی نیز باعث انتقال و انتشار بذور علفهای هرز و باعث بالا رفتن تراکم آنها میگردد. این مشکل در کلیه اماکنی که به صورت غرقابی و یا نشتی آبیاری میگردد کاملا” جلوه گر است.
۳- استفاده از بذوری که بوجاری نشده اند و حاوی بذور علفهای هرز می باشند نیز یکی از عوامل انتشارعلفهای هرز می باشد.
۴- عدم مبارزه به موقع و صحیح علیه علفهای هرز باعث رشد و نمو آنها خواهد شد بگونه ای که علفهای هرز به بذر نشسته و دوباره خاک را آلوده می سازد.
۵- باد نیز یکی از عواملی است که در انتشار و انتقال بذور علفهای هرز دخالت دارد. لذا در مناطقی که باد نیز بوده و بادشکن های مناسب وجود ندارد نیز تراکم زیادی از علفهای هرز به چشم می خورد. شایان ذکر است کهدر این گونه اماکن، علفهای هرز موجود، بیشتر از انواعی می باشند که بذور آنها توانایی جابجا شدن باد را داشته باشند.
۶- عدم توجه به چگونگی تکثیر، فیزیولوژی، مرفولوژی ، علفهای هرز نیز یکی از مهمترین مسائل درامر انتقال و انتشار علفهای هرز می باشد.
۷-رعایت نکردن نکات بهداشتی و عدم جمع آوری صحیح و به موقع علفهای هرز وجین شده نیز
حائزاهمیت است.
۸- انتقال و انتشار بذور علفهای هرز توسط چسبیدن به لباس کارگران، پشم حیوانات و نیز مدفوع ،یکی دیگراز راه هاست که می بایست مدنظر قرار داد.
۹- درخصوص علفهای هرز انگل نظیر سس، باید حتما” این نکته را مدنظر قرار داد که علاوه بر بذر، هرقطعه از قسمتهای مختلف گیاه قادر به رشد مجدد بوده و به راحتی توانایی انتشار و انتقال را دارند.

روشهای مبارزه با علفهای هرز

الف – پیشگیری (PREVENTATION)
۱- استفاده از بذور بوجاری شده
۲- عدم استفاده از کودهای نپوسیده دامی
۳-جلوگیری از به بذر نشستن علفهای هرز حواشی مزارع، باغات، پارکها، جویها، کانالهای آبیاری و غیره
۴- کنترل آبهای ورودی به قطعات، بدین صورت که در طول مسیر آبیاری علف هرز وجود نداشته باشد.
۵- ایجاد بادشکنهای مناسب جهت پیشگیری از انتشار علفهای هرزی که بذور آنها توسط باد جابجا می گردند.
۶- کاربرد علفکشها در مراحل قبل از رشد (Pre-Emergence ) و در ابتدای رشد (Post-Emergence)
۷- تمیز نمودن ماشین آلات و ادوات کشاورزی قبل از ورود به مزرعه و یا قطعه مورد نظر

ب – ریشه کنی (Eradication)
ریشه کنی یعنی از بین بردن کامل یک گیاه ، به عنوان مثال در جنگلهای سوزنی برگ آمریکا جهت مبارزه با دارواش توصیه گردیده که کلیه میزبانهای این انگل را از بین ببرند.
چنانچه در منطقه ای علف هرز جدیدی پیدا شد، اقدام ریشه کنی می تواند از گسترش آن جلوگیری نماید. هنگام ریشه کنی می بایست حتی المقدر از عوارض جنبی ناشی از دخالت در محیط جلوگیری گردد.

ج – مبارزه مکانیکی
منظور از مبارزه مکانیکی چیدن و وجین کردن علفهای هرز توسط کارگر و یا ماشین آلات کشاورزی می باشد.

د – مبارزه فیزیکی
از مبارزات فیزیکی میتوان سوزانیدن و یا یخ آب زمستانه را نام برد که موجب نابودی علفهای هرز می گردد.

ه – مبارزه زراعی
ضمن عملیات کاشت، داشت و… میتوان با علفهای هرز مبارزه نمود. اجرای شخم عمیق، بویژه در خصوص بذور علفهای هرز با قوه نامیه کم و با هدف خارج ساختن ریزوم جمع آوری آن به کمک دندانه. اجرای تناوب کاشت، مثلاً کشت گیاهان سایه دهنده جهت مبارزه

و – مبارزه بیولوژیک
منظور از مبارزه بیولوژیک یعنی استفاده از عوامل طبیعی دشمن، برای کنترل علفهای هرز، شایان ذکر است که استفاده از حشرات(Phytophage) حائز اهمیت است.

ز – مبارزه شیمیایی
برای از بین بردن علفهای هرز میتوان از علفکش های مختلف، تحت شرایط مناسب و با در نظر گرفتن کلیه نکات مهم استفاده نمود.
علفکش ها را اگر بطور صحیح، با غلظت مناسب، زمان به موقع و روش درست مورد استفاده قرار ندهیم، نه تنها نتیجه مطلوبی عاید نخواهد شد بلکه به گیاه اصلی تحت کشت نیز خسارات جبران ناپذیری را وارد خواهد نمود.

چگونگی تاثیر علفکشها
سموم علفکشها قادرند روی علفهای هرز به طرق مختلف تاثیر گذاشته و آنها را نابود سازند. سموم را براساس اینکه چگونه روی علفهای هرز تاثیر خواهند گذاشت به چند دسته تقسیم می کنیم که در ذیل به اختصار بیان می گردد:
۱- علفکشهای تماسی
علفکشها ممکن است به صورت تماسی عمل کنند. یعنی با کاربرد آنها روی قسمتهای هوایی گیاه
موجب نابودی گیاه هرز گردند. قسمتهایی از گیاه که با سم در تماس نیستند نظیر: ریشه دائمی، ریزوم و پیاز ممکن است از بین نرفته و قدرت رویش خود را حفظ نمایند. استفاده از سموم تماسی بیشتر درخصوص علف های هرز یکساله توصیه می گردد.
۲- علفکش های سیستمیک
پس از کاربرد علفکشهای سیستمیک، چه روی قسمتهای هوایی و چه از طریق برگها، ساقه های سبز و یا ریشه،جذب گیاه شده و به نقاط مختلف گیاه انتقال می یابد.
سموم سیستمیک اثر مخرب خود را روی نقاط حساس مریستم اعمال خواهد نمود. این ترکیبات قادر خواهند بود علفهای هرز دائمی را از بین برده و از تراکم آنها بکاهد.
۲,۴- طبق خاصیت سیستمیک در یونجه جذب میشود ولی به دلیل خصلت D.B به عنوان مثال ترکیب بیوفیزیولوژیک یونجه، زیانی برای آن نخواهد داشت ولی در علفهای هرز به ماده شیمیایی D – 2,4 تبدیل شده که مخرب و نابودکننده آنها خواهد بود.
۳-علفکشهای خاک
این سموم از مشتقات اوره بوده که از طریق خاک استعمال میگردد. بعد از مصرف این علفکشها مولکولهای علفکش روی ذرات خاک ثابت شده و خاصیت علفکشی خود را (بسته به نوع سموم) تا مدتی حفظ خواهند نمود.
زمان و موارد مصرف علفکشها
علفکشها را میتوان روی اندامهای هوایی گیاه، نظیر برگ، ساقه و یا خاک مورد استفاده قرارداد. بعضی سموم را میتوان در سطح خاک پاشید و یا اینکه پس از آماده کردن زمین، با غلظت مشخص روی خاک پاشیده و باانجام یک شخم سطحی با خاک مخلوط نمود.
کاربرد سموم میتواند به صورت تزریق در خاک انجام پذیرد. که در هرحال بستگی به چگونگی مرحله رویش علف هرز و گیاه اصلی خواهد داشت. مراحل استعمال سموم به شرح ذیل میباشد.
الف – پیش کاشت ( pre – planting )
اینگونه سموم را میتوان قبل از کاشت گیاه اصلی در خاک مصرف نمود. سموم یاد شده قادر می باشند بذور درحال رویش را نابود سازند. جهت استفاده از این سموم می بایست دوره کارائی و دوام سم و نیز حساسیت بذورمورد کاشت را مد نظر داشته باشیم.
ب- پیش رویش (pre-emergence)
علفکشهای پیش رویش در فاصله کاشت تا جوانه زدن مورد مصرف قرار میگیرند. به عبارت دیگر قبل ازاینکه گیاه تحت کشت و یا علفهای هرز جوانه بزنند، میتوانند آنها را نابود سازند.
ج- پس رویش (Post -Emergence)
اینگونه علفکشها را میتوان پس از سبز شدن گیاه تحت کشت و علفهای هرز مصرف نمود. این دسته ازعلفکشها را میتوان به صورت انتخابی مصرف نمود. به گونهای که بدون آسیب رسانیدن به گیاه اصلی،علفهای هرز را نابود سازند.

اختلاط علفکش با آب آبیاری (هربیگیشن HERBIGATION )
مقدار آب لازم از طریق آبیاری، برای مخلوط کردن علفکش با خاک، بسته به عواملی می باشند که عبارتنداز: نوع خاک، علفکش و نوع گیاه. هرچه مقدار رسی یا مواد آلی، عمق توسعه ریشه علف هرز و قدرت جذب علفکش به کلوئیدهای خاک بیشتر بوده و حلالیت علفکش کمتر باشد، مقدار آب زیادتری برای آب شوئی علفکش به داخل خاک مورد نیاز است.
مقدار آب لازم برای نفوذ کافی علفکش در داخل خاک از ۱ تا ۳ سانتیمتر مکعب وبسته به عوامل اشاره شده فوق فرق می کند. برچسب بسیاری از علفکشهای مورد استفاده در خاک، امکان استفاده آنها را از طریق سیستم آبیاری مشخص می کند. معمولا” این روش که بوسیله آب آبیاری علفکشها را منتقل میکنند، سم آب (Herbigation) می نامند.

مزایای این تکنیک اختلاط، کاهش زمان مورد نیاز برای سمپاشی (فقط باید مقدار انتقال علفکش به داخل آب کنترل و اندازهگیری شود) و عدم بکارگیری سمپاش های موتوری یا ماشین آلات مخلوط کننده در قطعه مورد نظر است. (آب آبیاری هر دو کار را باهم انجام میدهد).
در روشهای مدیریتی که هدفش کاهش یا عدم انجام شخم است، بوسیله آبیاری از علفکشهایی که نیاز به مخلوط سازی دارند نیز می شود استفاده کرد. مقدار آب لازم برای انتقال علفکش تا حدی بسته به علفکش مورد استفاده و بافت خاک فرق می کند. با آبیاری بارانی بین ۱ تا ۳ سانتیمتر مکعب آب توصیه می شود. درسیستمهای آبیاری تحت فشار، مانند آبیاری بارانی، علفکش به داخل آب تزریق می شود، در این روش برای انتقال مقدار صحیح علفکش، نیاز به یک پمپ تزریق مناسب است.
اگر قبل از تزریق، علفکش بایستی رقیق شود، همزدن هنگام تزریق الزامی است. پمپ تزریق بایستی به سیستم آبیاری متصل شود تا در صورتیکه آب چاه قطع شد. علفکش در داخل سیستم حرکت نکند یا در صورت ازکار افتادن پمپ سوم، به داخل چاه منتقل نگردد.
فرمولاسیونهای تجاری چندین علفکش تیوکارباماتها، آلاکلر، آترازین و بعضی ترکیبات دیگر از
استعمال می شوند. بعضی از (Center Pivot) جمله علفکشهایی هستند که با آبیاری فوارهای
علفکش های تیوکاربامات را نیز همراه با متدهای ردیفی یا نشتی استفاده می کنند. در این حالت، علفکش توسط نیروی جاذبه وارد آب آبیاری می شود.
در ذیل به چگونگی اصول و روش کار به اختصار اشاره میگردد ولی باید این نکته را مد نظر داشت که هنر انتخاب علفکش، دوز مصرفی و دیگر نکات تخصصی از اهمیت خاصی برخوردار بوده و حتماً باید تحت نظارت پیگیر کارشناس مربوطه انجام پذیرد چرا که علفکشها همانند شمشیر دولبه ای هستند که اگر به گونه ای اصولی و تخصصی از آنها استفاده نشود، خسارات جبران ناپذیری بر جای خواهند گذاشت.

روش مبارزه با علفهای هرز از طریق اختلاط سم با آب آبیاری هربیگیشن(Herbigation) نامیده میشود که ازادغام دو کلمه علفکش(Herbicide) و آبیاری(Irrigation) حاصل آمده است.
این روش هرچند در اصل برای مصرف علفکشها ابداع شده است ولی در حال حاضر در مورد تعدادی ازحشره کشها و قارچکشهای موثر بر علیه آفات و بیماریهای خاکزی نیز اعمال می گردد.
در حال حاضر هربیگیشن در سراسر دنیا با موفقیت در محصولات مختلف بکار میرود. این روش در تمام انواع آبیاری اعم از غرقابی، نشتی، بارانی و قطرهای قابل اجراء است و بسته به نوع آبیاری میتواند به دوصورت زیر به انجام برسد:

الف – طریقه اجراء هربیگیشن در سیستمهای ثقلی که در آنها برای به حرکت در آمدن آب (Furrow) و نشتی (Flood) سیستمهای ثقلی شامل آبیاری غرقابی درروی سطح زمین تنها نیروی ثقل مورد بهرهبرداری قرار میگیرد. در این سیستمها سم در مدخل مزرعه یا قطعه مورد نظر به مقدار لازم با آبیاری مخلوط شده و به خاک داده می شود.
در سیستمهای ثقلی (غرقابی و نشتی) باید سطح خاک تا حد امکان صاف و کم شیب و شدت جریان آب ثابت بوده، ورود سم به داخل آب در تمام طول مدت آبیاری، به طور یکنواخت ادامه داشته باشد.
برای اجرای هربیگیشن، عملیات زیر را به ترتیب انجام میدهیم.
۱ – مساحت مزرعه مورد نظر را بدقت اندازه گرفته و نتیجه را به هکتار تبدیل کنیم.
۲ – زمان مورد لزوم، برای آبیاری مساحت مورد نظر را براساس تجربه قبلی و یا به روشهای متعارف تعیین کنیم.
۳ – مخزن دستگاه مصرف سم را از سم موردنظر پر کرده و آنرا در اول زمین مورد نظر بر روی نهر آبیاری قراردهیم. توصیه می شود برای اختلاط بهتر سم با آب آبیاری در پایین دست دستگاه مصرف سم، مانعی مانند دو قطعه چوب یا آهن به صورت ضربدر و یا تخته سنگ نسبتا” بزرگی در داخل نهر قرار دهیم تا آب دچارتلاطم شده و کاملا” با آن مخلوط گردد.
۴ – با در نظر گرفتن نوع خاک و علفهای هرز رایج در منطقه، دوز مصرف علفکش را تعیین و با استفاده ازفرمول زیر میزان ورود سم از دستگاه به داخل نهر آبیاری (دبی دستگاه) را محاسبه کنید:
دوز سهم (لیتر در هکتار)=دبی × ۰,۰۶ (ضریب ثابت)مساحت × زمان آبیاری
۵ – شیر خروجی دستگاه را کمی باز و سم خارج شده را به مدت یک دقیقه در یک استوانه مدرج یا ظرف مناسب دیگری جمع آوری کنید و حجم آن را اندازه بگیرید. رقم حاصله را با عدد محاسبه شده در بند( ۴)مقایسه و در صورت عدم تطابق دو عدد باهم با کمتر یا زیادتر باز کردن شیر خروجی، میزان خروج سم را دراندازه مورد نیاز تنظیم کنید.

ب – طریقه اجرای هربیگیشن در سیستمهای تحت فشار:
در سیستمهای تحت فشار شامل آبیاریهای بارانی(Sprinkler) لوله مشبک( Gated Pipe) و قطرهای (Drip) که در آنها نیروی لازم برای به حرکت درآمدن آب، توسط پمپ های آبیاری تامین میگردد. در این سیستمها، سم با بکارگیری وسایل خاص، بداخل سیستم آبیاری تزریق و یا مکیده شده در مزرعه پخش می شود.
در سیستمهای تحت فشار سم یا بصورت خالص توسط انژکتور مخصوص بداخل سیستم تزریق و یا بصورت رقیق شده توسط پمپ آبیاری به داخل دستگاه مکیده میشود. در هر دو حالت و صرف نظر ازطول مدت آبیاری، میزان ورود سم به داخل سیستم باید طوری باشد که تمام سم مورد نیاز بتواند سیستمهای ثابت آبیاری بارانی ثابت (Solid Set) لوله مشبک و قطرهای در یک ساعت اول آبیاری و در سیستمهای متحرک آبیاریبارانی دایرهای(Center Pivot) و بارانی مستقیم(Wheel Line) در چرخه اول آبیاری وارد سیستم شده و درسطح مزرعه پخش گردد.
در سیستمهای ثابت، پس از اتمام مصرف سم، آبیاری با آب خالص ادامه مییابد تا حجم موردنظر از آب به زمین داده شود.
در سیستمهای تحت فشار دبی پمپ انژکتور با استفاده از فرمول ذکر شده که در بند الف – ۴ همین بخش آمده است محاسبه می گردد.
در کلیه سیستم های تحت فشار، در صورتی که منبع تغذیه سیستم، نهر یا حوضچه آب باشد میتوان به جای استفاده از پمپ انژکتور و تزریق سم به داخل سیستم، مصرف سم را در مجاورت محل قرار گرفتن خرطوم مکنده پمپ آبیاری قرار داد تا سم بلافاصله پس از خروج از دستگاه، به داخل سیستم آبیاری مکیده شود.
در سیستم هایی که از آب چاه و یا هر نوع لوله کشی برای آبیاری استفاده می شود، سم باید توسط پمپ انژکتورکه قادر به تولید فشاری در حدود یک اتمسفر بیشتر از فشار پمپ آبیاری باشد، به داخل سیستم تزریق گردد.محل تزریق سم به داخل سیستم میتواند قبل از پمپ آبیاری و یا بعد از آن باشد که حالت اول به دلیل اختلاط کاملتر سم با آب، بیشتر مورد توصیه است. برای جلوگیری از آلوده شدن اتفاقی منبع آب باید در محلی قبل ازمحل تزریق سم به داخل سیستم، یک شیر یک طرفه نصب شود تا در صورت ازکار افتادن ، سم وارد چاه و یا سیستم لوله کشی نشود. هر دو پمپ آبیاری و انژکتور باید توسط مدار و یا دستگاه واحدی کنترل شوند تا چنانچه یکی از آنها به هردلیلی از کار بازماند، دیگری نیز بطور خودکار متوقف گردد.

مزایای هربیگیشن
در مقایسه با روشهای معمولی کاربرد علفکشها هربیگیشن دارای مزایای متعدد به شرح زیر میباشد:
۱ – پخش سم در زمین با روش هربیگیشن از سایر روشهای سمپاشی یکنواختتر است. هربیگیشن به قدری دقیق عمل میکند که در بعضی از کشورها، تعدادی از علفکشها، فقط به این روش اجازه مصرف دارند.
۲ – در هربیگیشن برای مصرف سم، به سمپاشی و برای اختلاط آن با خاک، به وسایل خاص و دیگر ماشین آلات کشاورزی نیازی نیست.
۳- در هربیگیشن، نیاز به کارگر و هزینه های کارگری بسیار کمتر از سایر روشهای سمپاشی است.
۴-در هربیگیشن، خطر حرکت ذرات سم با باد(Drift) و آلودگی زمینهای اطراف بسیار کمتر از سایر روشهای سمپاشی است.
۵ – در شرایط نامساعد جوی مانند، باد، باران، گرماو سرما تاثیری به کارآیی هربیگیشن ندارند و قادر به جلوگیری از اجرای آن نیستند. در صورتی که سمپاشهای متعارف، اثر عوامل محیطی بسیار شدید است و مخصوصاً باد شدید و بارندگی می توانند از انجام سمپاشی جلوگیری کنند.

 

 

 

 

گود برزی- سد طبیعی- تشگرد

سَد

به  فارسی در«بَند» دیواری محکم است که به منظور مهار کردن یا تغییر مسیر آب در عرض  دره یا میان دو  کوه بلند یا تپه و در مسیر  رودخانه یا مسیل ایجاد می‌کنند.

افزودن ارتفاع آب به‌وسیله ایجاد سد، می‌تواند فقط به منظور مهار یا تغییر مسیر اب رودخانه یا(کندر) باشد یا به یک یا چند منظور مانند ذخیره کردن آب در پشت سد برای کشاورزی، آبیاری و ابیاری، مصرف صنعتی در قدیم،  یا تولید برق آبی هدف اصلی در ایجاد سد بوده باشد.

گود برزی

یعنی گودی در بلندی این محلی در شمال کوه تشگر واقع شده است که با درختانی همچو گردو- انار  ودیگر گونه های درختی شکل گرفته است.

برای رسیدن به گود برزی از دومسیر ویا سه مسیر میسر است.

از دهنه میمند از دهنه نارمند واز هماگ زیبا

درفارغانات چندین سد وپل ساروجی جهت رساندن آب وزراعت هست.

سد سنگ وساروج باستانی نارمند

سدطبیعی گود برزی

سد ساروجی وآب بند گوش نوئیه خور سمیلی درختی بنام انارشیطان در فصل بهار گلهی زد وزیبای دارد.

پل ساروجی قدیمی بزرگ میلکانی درسیرمند

وچندین سد  قدیمی در تارم زمین وصدها سد کوچک وبزرگ وجوی های ساروجی.

سدهای جدید در فارغان (فرغو) وسدهای بسیاری در منطقه فارغانات

 بنابراین بشر از زمانهای دور، برای مهار نیروهای طبیعی و در اختیار گرفتن آنها تلاش و تکاپوی زیادی انجام داده است. یکی از عمده ترین نیاز انسان در زندگی، مسئله آب است که عامل اساسی تشکیل تمدنهای کهن در منطقه فارغانات بوده و عدم آن، باعث نابودی تمدنهای قدیمی زیادی شده است.

تاریخ و تمدن بشر نشان می دهد که اکثر شهرها و تمدن ها، تا حد امکان در کنار رودخانه ها یا سواحل دریاها بنا شده است. با افزایش جمعیت و افزایش آگاهی ها، انسانها سعی نمودند در مناطق دورتر از رودخانه نیز از امتیاز آب بهره مند شوند.

مهندسی سد وهار آب در فارغانات تارم وسیرمند از روش های ساخت ابتدائی و ساده به شکل پیچیده امروزی، تکامل یافته است.

سدسازی کهن را باید ارج نهاد چرا که یک هنر اولیه و آزمایشات منتج از تجارب و آزمونهای ساده بوده است که بتدریج طی قرنهای متمادی با علم درآمیخته است.

سدهای خاکی ساخته شده در هزاران سال پیش از استحکام چندانی برخوردار نبودند لذا به راحتی بوسیله سیلاب شسته شده و از بین می رفتند.

تصاویر تفریحی گود برزی در سال۱۳۸۶

 

 

گویش- فارغنی تارمی-سیرمند- احمدی

گویش و لهجه در فارسی تارمی- فارغونی- سیرمندی

‏گویش ها  در فارغانات تارم وسیرمند شاخه‌هایی از یک زبان واحد هستند،

گویش

به انواع هر گویش، لهجه می گویند، برای مثال گویش ‏فارسی دارای لهجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تهرانی، اصفهانی، شیرازی، کرمانی و غیره است و گویش گیلکی دارای لهجه‌های رشتی، لاهیجانی، ‏رودسری، آستانه ای وغیره.

گویش ها  فارغانی تارمی سیرمندی از نظر ‏آوایی، واژگانی و دستوری با هم تفاوت های  ندارند و فهم آن ها نیاز به آموزش خاصی ندارد، ولی لهجه‌های هر گویش معمولن ‏تنها تفاوت های آوایی و واژگانی دارند و فهم آن ها نیاز به آموزش چندانی ندارد. مثلن یک نفر فارغانی با یک سیرمندی یا تارمی به راحتی می‌تواند هم صحبت کند، ولی همین فرد با فارسی زبان ، شاید دچار مشکل می شود.

یش دارای گونه ‏های زبانی نیز هست که وابسته به نوع شغل وبکار بردن ابزار ودرختچه ها  واصطلاحات خاص درشغل و جنس گفتار نیز در ‏ایجاد گونه‌های زبانی تاثیر می گذارد.

کارکرد زبان یعنی شیوه ی استفاده ی روزمره از زبان در ‏امور مختلف. مهم ترین کارکردهای زبان عبارت است از: ایجاد تفاهم و ارتباط، بیان عقیده، دادن و گرفتن ‏اطلاعات، فکر کردن و با خود حرف زدن، و از دیگر کارکردهای زبان، فرهنگ سازی است، به این معنی ‏که از طریق زبان فرهنگ ساخته می ‌شود و به نسل های آینده منتقل می گردد.

گویش این مقاله ‏اهداف آن عبارت است از:  توصیف زبان و نوشتن دستور زبان، مقایسه ی زبان ها، طبقه‌بندی زبان ها، بررسی و شناخت وضعیت ‏گذشته ی زبان ها، بررسی لهجه‌ها و گویش‌ها، آموزش زبان، فرهنگ نگاری، بررسی زبان از نظر تولید و دریافت از طریق ‏اندام های گفتاری و دستگاه شنیداری و مطالعات آوا شناسی هست.

گویش تارمی  (فارغانی) در شاخه ی زبان های هند و ایرانی باستان قرار دارد. این زبان های باستانی ریشه ای در مصدر فارسی اصیل هست زبان فارسی سه دوره ی باستانی، میانه و نو دارد. فارسی امروز ما که همان فارسی نو است دارای لهجه های ‏فراوانی است. امروزه گویش تارمی در کنار سایر گویش های ایرانی به حیات خود ادامه می دهد.‏

ما اکنون  آثار نوشته شده ی بسیاری از زبان های فارسی باستان و میانه در دست داریم و افزون بر رشته ی زبان شناسی همگانی، رشته ی زبان های باستانی را هم داریم که رشته ی گسترده ای ‏است و خیلی هم در آن کار می شود.

مثلن وقتی در گویش تارمی (فارغنی) معیارگفتاری می‌گوییم، “‏اگوم” یا “اشم”، در فارسی گفت و گویی (محاوره ای) این دو فعل می‌شود “می‌گم” و “می‌رم”، می بینید که در فارسی گفت و گویی ‏چه قدر کلمات را کوتاه می‌کنیم و یادر آن واژگان ویژه ی محاوره به کار می‌بریم، مثلن خانه می‌شود خونه، نان می‌شود نون، ‏دندان می‌شود دندون، یا در گویش تارمی فارغانی(دکا) همانang انگلیسی هست یعنی درحال انجام دادن کاری و غیره. بنابراین این جا باید بر این نکته تاکید بکنیم که نباید دو اصطلاح تارمی گفت و گویی و فارسی ‏معیار گفتاری را با هم اشتباه گرفت.‏‏ در مقایسه ی لهجه‌ها و گویش‌ها نیز آن ها را با فارسی معیار مقایسه می کنند نه با فارسی گفت و گویی. ‏
‏‏فارسی معیار، در واقع فارسی آموزش است، یعنی ما وقتی می ‌خواهیم بنویسیم به فارسی گفت و گویی نمی ‌نویسیم. البته ممکن است ‏برخی به عنوان یک سبک آن را به کار ببرند، ولی همه متوجه می ‌شوند که این فارسی معیار نیست. نوشتن را باید آموزش دید، حرف زدن را هر کسی در خانواده یاد می گیرد ولی مساله ی نوشتن چیز دیگری است. فارسی معیار همانی است ‏که آن را می ‌نویسیم و همان است که تا آموزش نبینیم نمی ‌توانیم آن را خوب بنویسیم. برای خوب نوشتن باید آموزش دید. این مقاله در حال تکمیل شدن است. ‏

مهندس رفیعی واستاد باوقار وآذین خودم در تنگدئو

هر لهجه  وگو

مقاله آذین معتضد کیوانی

جشنواره- کتاب- با دوچرخه

طرح‌ها و ایده‌های خلاقانه، ابتکاری و برگزیده در نخستین «جشنواره روستا‌های دوستدار کتاب» در کتابی به نام «پیشنهادهایی برای ترویج کتابخوانی در روستا» منتشر شد.
  آقای حاجی زاده ودوستانش بوسیله دوچرخه
 نخستین «جشنواره روستاهای دوستدار کتاب» که سال گذشته از سوی اقای حاجی زاده  برگزار شد، بر آن بود تا از اقدامات انجام شده در روستاها در عرصه کتاب و کتابخوانی و نیز از پیشنهادهای ابتکاری در حوزه کتاب و کتابخوانی در روستاها حمایت کند و فعالیت‌های فرهنگی و ترویجی مرتبط با کتابخوانی را که با مشارکت مردم و دستگاه‌های فعال در روستا انجام شده و یا اجرای آن برای آینده پیش‌بینی شده است، معرفی کند.
پس از اعلام فراخوان و در مهلت مقرر، ۵۰ روستا، و بسیاری با چندین طرح، در این جشنواره شرکت کردند که در نهایت طرح‌های ۱۰ روستا، برگزیده و مورد تقدیر قرار گرفت.
در مقدمه کتاب می‌خوانیم «کتاب پیشنهادهایی برای ترویج کتابخوانی در روستا، در واقع یکی از مهم‌ترین کارکردها و اهداف نخستین جشنواره روستاهای دوستدار کتاب را نشانه رفته است: گردآوری ایده‌های ناب و کاربردی در حوزه ترویج کتاب و کتابخوانی و قرار گرفتن آن در درسترس علاقه‌مندان به طوری که هر فرد و نهادی که مایل باشد می‌تواند با این طرح‌ها و نکات کلیدی هرکدام، همچنین با در نظر گرفتن ویژگی‌های بومی و مخاطبانش از این ایده‌ها استفاده کند و آن را اعتلا بخشد.»

به عنوان نمونه، یکی از طرح‌های برگزیده در این جشنواره پیشنهاد بهره‌گیری از اماکن تاریخی در راستای ترویج کتابخوانی است.

مردم روستای فارغانات واحمدی در روستای‌فوق را کتابخانه کردند؛ تا علاوه بر حفظ این بنای تاریخی، کتابخانه‌ای‌ هم در اختیار روستاییان قرار گرفته باشد. ‌
ارائه‌دهندگان این طرح هم‌چنین پیشنهاد داده‌اند مکان‌هایی مانند حمام‌های عمومی، اماکن قدیمی و متروک و … می‌توانند در روستاها به عنوان کتابخانه مورد بهره‌برداری قرار گیرند. به نظر پیشنهاددهندگان این طرح از آنجا که با گسترش گازرسانی به بسیاری از مناطق روستایی، خانه‌ها خود دارای حمام شده‌اند و حمام‌های عمومی اکنون بنا‌هایی متروک و غیرقابل استفاده‌اند می‌توان با تغییر کاربری از آن‌ها استفاده بهینه کرد و نیز به حفظ‌شان به عنوان یک اثر تاریخی یاری رساند.
کتاب «پیشنهادهایی برای ترویج کتابخوانی در روستا» از سوی دبیرخانه جشنواره روستاها و  دوستدار کتاب و با همکاری
حاجی زاده کشروخانه ، ۳۰۰ نسخه و در سال ۱۳۹۴ منتشر شده است. با گردآوردندگان همکاری داشته‌اند.

 

 

سیروئیه -شمیل-جائین-آشکارا-ده شیغ

به نام خدا

جائین، شمیل،آشکارا،سیروئیه دهنه ده شیغ

از روستاهای با فرهنک وتمدن کهن ، ۴۰ تا۲۰ کیلومتری شهر فارغان واقع شده، که دارای مکان های دیدنی زیادی، از جمله یکی از قدیمی ترین و بزرگترین قلعه های کناره کوه بزرگ جائین واقع شده است.

وجه تسمیه با توجه به کتب تاریخی، چند زبان مانند عربی واروپایی این منطقه در مسیر راه شاهی بطرف ده شیغ  درزمان حمله اشکانیان برای بیرون راندن سلوکیان (حکوکت دست نشانده یونانیان) و حمله لشکریان داریوش به فرماندهی(ارته وردیه)برای دستگیری بردیای دروغین (ویزاته) این منطقه دردل تاریخ باستانی نقش مهم ایفاد نموده است .

برگرفته از سایت جائینhttp://www.jayin.blogfa.com/post/59

جائین و سیروئیه وشمیل ودق آشکارا که در شمال دریاچه ای  پر از ماهی ومرغابی برای این برزن روزی مناسب داشته.

این برزن هامحلی امن برای زندگی تجار وتجارت، در خصوص ارئه انواع کالا قیمتی زیورآلات فعالیت داشته وازجمله نقره وشکل دهی طلا وچاپین یعنی رنگ و پارچه ابریشمی وچرم وپوست ودباغی کردن مهارت ویژه داشته وبستر مناسنی در بازارهای شبانکاره پارس  ایجادبفروش میرفته.

این روستاها در کنارهم با جمعیت متوسط. نیروی مناسب برای کار کشاورزی وزراعت ودامداری درپی داشته بنابراین درموفعیت مناسب جغرافیایی قرار گرفته.

روستای تاریخی جائین وده شیغ و سیروئیه در شمال وغرب در مسیر جاده فارغانات به احمدی قرا ر گرفت.
مهمترین جاذبه این روستا، قلعه ای اسیاب های ابی وقنات وبزرگترین وبا قدامت ترین منبع تاریخی ده شیغ هست که طبق گفته اهالی اون منطقه قدمتی نزدیک به ۲۵۰۰سال داره.

برگرفته از سایت جائین

این روستا در قدیم بین راه قرار گرفته که باعث شده اهالی روستا پیشه وری وصنعتی بسیار خوب داشته باشند ومحل تعمیرات وسایل کاروانیان به شرق وغرب وشمال بوده.

ادامه خواندن سیروئیه -شمیل-جائین-آشکارا-ده شیغ

– دریای اندیشه -ماراک -نگهبان- فرهنگ -وهنر (هرمزگان) پارس

ماراک(روزنامه)

دریای اندیشه

نگاهی به مطبوعات در نگهبان هفته نامه ماراک در فرهنگ وتمدن هرمزگان و دیای اندیشه

فرهنگ تمدن هرمزگان

فرهنگ بومی هرمزگان همانند بسیاری از فرهنگ‌ها در جهان یک فرهنگ محلی ـ منطقه‌ای کهن ودیرینه است.

سخن از فرهنگ به واقع کاری سهل و ممتنع است . شاید به تعداد دانشمندان علوم اجتماعی و انسانی برای سؤال ” فرهنگ چیست ” پاسخ موجود باشد اما جمع میان تمامی آنها عبارتست از :  ” مجموعه آداب و عادات و رسوم و هنجارهای اخلاقی و دینی و باورهای یک برزن می باشد.

فرهیخته گان بومی از این ویژگی‌ فرهنگی ـ اجتماعی ـ محیط وبستری  که دارای یک فرهنگ معین هرمزگان هست.

ماراک جمع آوری هویت ورسم ورسوم گذشته گان،  را در قالب نشست های دوستان به هویت اصلی آن که گویای نگهبانی به دلیل فراموش شدن ان تلاش میکند.

 

 

ادامه خواندن – دریای اندیشه -ماراک -نگهبان- فرهنگ -وهنر (هرمزگان) پارس

قنات وزمین -گوش نوئیه درتنگو- زور آباد

منطقه گوش نوئیه در دل تاریخ و فارغانات بنا به دژ ومسلط بر دشت،  نقش مهمی ایجاد نموده واز صنعت وپیشه وری وتولید پوست وچرم وساخت انواع جواهرات وکوزه های سفالی نام صنعت باستانی را در دل تاریخ ثبت نموده است.

زمین های کشاورزی در تنگو وگوشنو، ده میر، همیشه در صنعت وپیشه وری فارغانات نقش مهمی ایجاد نموده است.

قنات گشنو قنات درتنگو قنات ده میر قنات اوشرین ودرنهایت پاقلات.

تاریخ کهن -سنگ برجسته -بیستون-گیتا شناسی

سلام

فارغانات

نقش شماره۴۰ تا۴۴ سنگ نبشته بیستون در مورد تارم وفارغان

ونقش سنگ برجسته در تخت جمشید دردست تحقیقات

ومقایسه ان با اسناد ونیاز به اقتباس ورفرنس های متعدد در کتب مختلف

هرودوت و ان توین بین وترجمه بینظیراقای همایون صنعتی زاده که ۱۹ تا ۲۰جلد کتاب مختلف با رعایت مؤسسه فرانکلین برای اولین بار در صنعت نشر ایران حق کپی رایت بین‌المللی را رعایت می‌کرد و برای چاپ ترجمه کتاب‌هایی که انجام می‌داد برگرفته شده .

البته این قوم پری کانی ها (فارغان) در جدول  تقسیم تاریخ فرهنگ قومی هردوتاز جمله لشکر کشی خشایارشاه وگذر از دریایی آدریاتیک وتصرف اتن پری کانی هانقش مهمی ازجمله متستقل بودن این قشون پری کانی ها تاکید شده.

بعد از این اقتباس ها مشاهده وپراکندی انواع سفال انواع ساروج تولید شده فراون ابزارهای نوسنگی مشاهده در تاریخ فارغانات بسیار کهن ودیرینه می باشد

اولین کتاب تاریخی به زبان عربی که نام فارغان خواندم بنام استاد بزرگوار معلم نجیب الدین اختلاط به نقل از صاحب معالم، حسن ابن زید الدین فرزند علی ابن احمد مقلب به جمال الدین درسال۹۵۹قمری میزیسته است این نویسند ومورخ اهل روستای جبع (جباع) از توابع لبنان می باشد که نوشته است در۶۷ فرسنگی شیراز قراردارد.

بنابراین این قوم در کتب تاریخی هرودوت چندین محل نام برده است .

ساختار طبیعی وگیتاشناسی
(فارغانات،تارم وسیرمند)

دیدگاه ویژ ه زمین شناسی دیرینه در فارغانات (شمال هرمزگان)
از دیدگاه زمین ساخت بزرگ مقیاس نیز فارغانات دارای تنوع ساختاری زیادی است. در جنوب غرب بخشی از زون ساختاری زاگرس و زون خرد شده آن و در جنوب بخشی از زون ساختاری مکران را شامل می‌شود. زون شمالی سیرجان از نواحی غرب شهر بابک تا نزدیکی زون گسلی زندان در کهنوج در این برزن را رخنمون داشته و رشته کوههای آتش نشانی منطقه به صورت کمربندی با امتداد شمال‌غربی ـ جنوب شرقی بم در آن امتداد می‌یابد. پلاتفرم پالئوزوئیک ایران مرکزی بخش عمده‌ای از شرق و شمال و شمال شرق این استان را پوشش داده است.
‎

تاریخچه چینه‎ای زاگرس
همه سنگهای زاگرس را می توان به دو گروه پی سنگ دگرگونه پرکامبرین و پوشش رسوبی روی پی سنگ تقسیم کرد. اشتوکلین (۱۹۶۸)، مراحل سه گانه زیر را در تکوین حوضه زاگرس مؤثر می داند.
۱- مرحله فلات قاره (پرکامبرین پسین – تریاس میانی)۲- مرحله بزرگ ناودیسی (تریاس میانی – پلیوسن)۳- مرحله پس از کوهزایی (پلیوسن – زمان حال)

زمین شناسی منطقه
از نگاه زمین شناسی، خلیج فارس فرونشست زمین ساختی کم ژرفایی است که در زمان ترشیری پیش در حاشیه جنوبی کوه های زاگرس تشکیل شده است. شدیدترین چین حوردگی های زمان پلیو- پلیستوسن، کرانه های شمالی خلیج فارس زاگرس را چین داده ومیزان چین خوردگی ازها که در خشکی های ایران شدید است، با شیب های کمتر به طرف دریا ادامه دارد و به گونه ای که در دریا به هم از۱۰ تا۲۰ درجه می رسد. زمان پلیوپلیستوسن شکل گرفته است. در پایان دوره پلیوسن ، سطح دریا به احتمال حدود ۱۵۰ متر بالاتر از سطح کنونی بوده است. این سطح در حدود ۱۰۰۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و به تدریج به سطح کنونی رسیده که آثار آن به صورت پادگانه های دریایی و سبخا ، در کرانه های خلیج فارس برجای مانده است.
پیکره‌های بزرگ سنگی در این استان را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم نمود:
۱- پیکره‌های رسوبی که شامل رسوبات پلاتفرم پالئوزوئیک ـ مزوزوئیک
۲- پیکره‌های آذرین نفوذی و خروجی دوران‌های ترسیر و کواترنر که بخشی از یک زون ماگمایی بزرگتر می باشد. در این کمربند سنگ های آتش‌فشانی کالکوآلکالن، آلکالن و توده‌های نفوذی گرانیتوئیدی با سن‌های مختلف وجود دارد که عمدتاً مربوط به ترسیر و کواترنر می‌باشند.
۳- پیکره‌های دگرگونی دوران پالئوزوئیک که در یک کمربند با روند شمال غربی ـ چنوب شرقی از کرمان استان هرمزگان پوشش داده است.
۴- پیکره‌های مافیک و اولترمافیک دوران پالئوزوئیک و مجموعه‌های افیولیتی مزوزوئیک و اوائل ترسیر که در مناطق حاجی‌اباد ـ دولت‌آباد ـ فارغانات و مجموعه‌های افیولیتی آن در زمین‌شناسی ایران به نام آمیزه‌های رنگین افیولیتی شهرت دارند.
۵- پیکره‌های رسوبی دوران چهارم که عمدتاً دشت‌ها و کوهپایه‌ها و کویرها را تشکیل می‌دهد که بیشتر آن را رسوبات آبرفتی تشکیل می‌دهد.
۶- این استان در طول حیات زمین‌شناسی خویش از پر کامبرین تا کنون بویائی ساختاری بسیار زیادی داشته و هم اکنون از نظرگاه حرکات زمین بسیار فعال می‌باشد.
فیولیت ملانژهای شمال مکران نوار افیولیت ملانژ جنوب و جنوب غرب کرمان این نوار از شمال اسفندقه تا منطقه حاجی آباد به طول تقریبی ۳۶۰ کیلومتر امتداد دارد. سنگ های این مجموعه شامل انواع اولترابازیک و بازیک تا انواع حد واسط واسیدی است. درناحیه چهار گنبد که عریض ترین بخش این نوار را تشکیل می دهد، نظم و ترتیب ویژه ای دیده می شود و اساسأ شامل ۳ بخش زیر است:
بخش زیرین شامل واحد های رسوبی است و قسمت اعظم آن ماسه سنگ، چرت و آهک به رنگ های مختلف است.
بخش میانی که در آن تناوبی از سنگ های رسوبی با گدازه های آتشفشانی زیر دریایی دیده می شون.
بخش فوقانی شامل مجموعه ای از سنگ های اولترابازیک و عدسی هایی از آهک های پلاژیک است.
ایا در فارغانات مردم نخستین زندگی میکردند؟
بد نیست زندکی پرماجرای انسان را از نخستین روزهایی که قدم روی زمین گزاشت مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم نخستین برخش وجرقه تمدّن از کجا درخشید؟

مزرعه-مزرو- پاقلات – خونه گلی – پشت تنب – محله بالا وپائین

به نام خدا

مزرو(مزرعه)

از دوراهی کشروخانه، بطرف فارغانات درجاده آسفالته قدیمی و درختچه های زیبای غریچ  وگلهای بهاری سیموک آرام ارام به پل بزرگی که دورودخانه را*کندر*بهم وصل میکند میرسیم.

که درنهایت سه رودخانه که به گر یا گرداب میرسد(گر کشروخانه) یکی از کهن ترین منطقه فارغانات محسوب می شود.

مزروشامل دوتنب که یکی  بر تپه ی مشرف بر روستامحل نصب بازی کودکان شده ، ایجاد دوبلوار در امتداد هم یکی از عجیب ترین پروژهای عمرانی  که  باعث ضررها اسیب رسیدن به زمین های زراعت ومزروعی  به هدر رفتن اعتبارهای عمرانی که میتوانست بجای این آزار راه ،مرکزی  فرهنگی ایجاد نمایند خود جای تا،مل داردکه به موقعه برای دفاع از حریم کشاورزی و جلوگیری از اعتبارات عمرانی است مسئولین وقت تصمی گرفته که جای احترام دارد اقتصاد مقاومتی حرکتی برای بهبود روند روستا قدمی برداشته شود بهرصورت مسئولین جوابگو خواهند شد.

مزروی ها با قومی مهربان وسخت کوش  از زمین حاصلخیز گندمی ری دار نانی به عمل میا ورند .

هنگام بارندگی به علت رسی بودن این زمین جلگه وابرفت میتوان

برخی از اهالی مزرو که به بندر یا حاجی آباد کوچ کرده‌اند هنوز بسیاری هستند تا بخشی از فرهنگ و تاریخ روستا و مردم خود را به خانه‌های خود در مزرو منتقل کنند خانه آن‌ها رنگ و بویی از روستای قدیمی دارد.

 روستای خونه گلی وپشت تنب  که رودخانه ها باعث جدایی با مزرو به واسطه خانه‌های خشتی ساخته شده با گل رس و پوشش خاص و بومی‌زنانش مشهور است.

خانه‌های خشتی روستای مزرو کم نیست. کوچک و بزرگ در پایین یا بالای تنب سالم و یا تخریب شده و در حال تخریب برای مردم باقی مانده است و کمتر کسی به فریادشان می‌رسد. بیشتر اوقات مردم  روستا برای کار به اطراف میروند و تعدادی هم می‌مانند چند سالی است که مردم از روستا به شهر کوچ کرده اند و فقط گاهی که مراسمی‌در روستا باشد به خانه‌هایشان برمی‌گردند اما هنوز برخی از اهالی روستا هستندوخانه های به سبک جدید با بلوک وسیمان ونمای مدرن ساخته .تعدادی هم به هیچ عنوان دل به شهر راضی نشده بعد ازبازنشستگی درحال شروع زندگی دیگر وجدیدی برای خود هستند مانند اینکه از مادر متولد شده اند به رودخانه ها ی خشک ونخل های بیسر وانارهای خشک پاقلات مینگرند وافسوس میخورند اب قنات جوشان ده میر کجاست ان شلتوک کاری کجاست ان خلوت مزروی برای پنهان کردن ابزار کشاورزیلنگار وکرت بند واوشن وداس وسیخ رون کجاست. ان فریاد کودکانه هنگام بارندگی با گل رس چسپان کجاست.پیر ها که دل از محل زندگی خود نکنده و حاضر نشده اند با فرزندان خود از روستا خارج شوند هنوز هم می‌توان از میان همه درهای قفل زده درب های چوبی بیابیم در زمانی که رهگذری کمتری به آنجا می‌روند  اهالی قدیمی‌و سالخورده روستا را دید که جلوی در خانه‌هایشان نشسته اند و یا با همان پوشش همیشگی خود چارقد با گل‌های رنگی ریز پوشیده و چادر محلی در کوچه‌ها قدم می‌زنند آنها می‌دانند که بهار،رهگذران وکوچ کنندگان به روستا می‌آورد .

برخی از انها هنوز فصل سفر نشده خانه‌های خود را یا تعمیر می‌کنند و یا تخریب تا دوباره آن را از نو بسازند. آنها خانه خود را تخریب می‌کنند چون می‌توانند از شر یک خانه درحال تخریب راحت شوند دلیل دیگرشان این است که هزینه مرمت و نگهداری بیش از بازسازی است با این وجود برای توجیه کار خود سعی می‌کنند که در میان همه این اهالی اما ساکنانی هم هستند که در زمین خالی خود خانه ای ساخته اند که هم رنگ و بوی سنتی خود را داشته باشد و هم سبک خانه‌های مزرورا حفظ کرده کند.

شاید کمتر کسی متوجه شود پشت دیوارهای کوتا این خانه و در میان خانه های بلوکی ساخته شده آن اطراف خانه ای گلی به سبک سنتی ساخته شده است و اهالی آن حتی در نوع انتخاب رنگ دیوار سلیقه به خرج داده اند اما در کنار همین خانه،

مزرو داری چهار تا پنج قنات می باشد.

قنات اوشیرین

قنات درتنگو

قنات پاقلات

قنات دهمیر

تعدای از  موتور  برقی جایگزین نموده  کارشناسان سال ۹۶ سالی پرباران وپرآب پیش بینی کرده و با همتی که مردم مزرو دارند

هردو از زمینهای شرق وغرب کندر، گووست. وکندر شور

Goovast که ازرودخانه بخوان سرچشمه میگیرد اب چشمه اووشیرین راپر آب میکند.

این مردم مزرو  سخت کوش از زبده ترین بهترین کشاورزان این برزن هستند باغ های دهمیر،گشنو ودرتنگو وبسته را محلی برای امرار معاش حلال کاشت انواع میوه های تابستانه وپائیزی

 

بندکو- اشکفت چهل گزی

روستای بندکو

روستای درضلع شمالی شهر فارغان ومشرف بر فارغانات می باشد.این روستا بر دامنه کوه بصورت شرقی غربی بنیان وساخته شده. پشت یا در شمال بندکوه دق آشکار-وتیدمه پشته درازو

ده مرشد- اشکات(اشکفت چهل گزه)- تولشی- بندکوه- فرغو

از روستاهای کوهستانی فارغانات که اکثر به کار کشاورزی، دام داری مشغول بکارهستند، محصولاتی مانند نارنگی- انجیر(انجیرسوزو) با آب زلال از چشمه های زیبا به برکه ها منتقل وسپس باغهای انجا را ابیاری می کنند.این چشمه هاسالهای خشک سالی چندان تاثیری در کم وزیاد شدن اب چشمه این برزن نشده.

محل های دیدنی

غار ویا اشکفت چهل گزش از محل های دیرینه وکهن می باشد.

شش اشکفت که در ایام مختلف خانواده های بسیاری در اشکفت مورد نظر ساکن بوده.

از این اشکفت ها برای زندگی وزخیره کرده علوفه دام بهره می بردند.

یکی از این اشکفت ها  چهل گزنام دارد تا چهل سال پیش محل زندگی افراده بوده .

ودرحال حاضر پر از خفاش وحیوانات موزی می باشد.میتوان گفت نقش این اشکفت ها سرپناهی در برابر حوادث طبیعی وحیوانات درنده بوده است شکی نیست.

بندکوه دارای ده تا پانزده چشمه کوچک وبزرگ که تعدادی نخل ونارنگی وانجیر والو (الوپوجی) بید بنگلا وگز بناهای در دامنه کوه با مصالح سنگ وگل وچوب خانه های زیبا برای زندگی سالم درکنار طبیعت بنا نموده.

این مردم تلاش کرده اند که به مراتب در شهرآئینی وفرهنگ وادب موقعیت مناسبی برای کودکان خود با ایجاد دبستان داشته باشند

وبسیار افراد با مدارک عالیه از این برزن در شهرها خدمت میکنند که گاهن تعدادفکر وقصد نوسازی منازل اجدادی خود هستند.

مقاله از مرتضی محمدی فرزند کرامت

اسناد -قدیمی- دستخط

اسناد قدیمی در فارغان

شناخت اسنادو یا دستخط افراد

تمامی کاربران مخصوصاً افرادی‌که با مردم فارغانات آشنایی داشته ودارند پی بردن به اصالت فرهنگ در این برزن گویای همه ی زیبایهاست بنا به تدریس درمکتب خانه های فارغانات ما با دستخط های زیبا مظهر فرهنگ وتمدن منطقه هست روبروی می شویم که تعدادی ازنامه ودستخط هدیه از

خانم محبوبه منصوری وعامر منصوری تشکر ویژه داریم.

 

۱. روش فیزیکی

۲. روش شیمیایی

۳. روش مقایسه‌ای.

ادامه خواندن اسناد -قدیمی- دستخط

سیرمند -سورمند -برزنی از شهدای حرم

سیرمند،راییز، مزرعه، سیاهک، باغانان، پرعابدین،تلمرا دق فینو مزرا

روستایی زیبا در شمال هرمزگان .

سیرمند در نافه این برزن قرار گرفته و ۷۰km حاجی‌آباد واقع شده.

اطراف آنرا را رشته کوهی شمال کوه جائین،در غرب جاده اصلی وشرق کوه بونه وتشگردآخرین رشته کوه‌های زاکرس این کوه محل رزق وروزی این دیار هست، در شرق کوه برفی و در شمال آن کوه شاهانی (شانی) قرار دارد.

گویش مردم سیرمندی همان فارغانی یا تارمی می‌باشد.

این منطقه کوهستانی بوده و آب و هوای معتدلی دارد، این روستا دارای زمین‌های کشاورزی، درختان خرما و مرکبات انجیر وانگور وهلو وپرتقال مرغوب دارد.

داشتن منابع باستانی وکهن مانند پل میلکانی عبور آب وبازگشای وتونل دردل سنگ جسته‌های درکوه ودره کافران صورتک وسنگ نبشته واشکفت های گاوی ایجاد استخر ساروجی اب برای کاروان وجود چندین کوره های باستانی در رائیز  اصالت این منطقه شهرآئینی همراه می‌کند.

 جمعیت

جمعیت این روستا براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۶۶۵ نفر (۱۶۸خانوار) بوده‌است.

ادامه خواندن سیرمند -سورمند -برزنی از شهدای حرم

اولین دیدار با پروفسور ارفعی

  • افتخار دیدار با استاد عبدالمجیدارفعی که در شناسایی خط اکدی و میخی ودرتکمیل کردن پروژه ترجمه  سنگ نبشته بیستون زحمات فراوانی کشیده وملاقات ودیدن این ایرانی هرمزگانی وجنوبی افتخارات من محسوب می شود که همیشه سالم وسلامت باشند هرجا هستند خدایارشان.
    عبدالمجید ارفعی (زادهٔ ۹ شهریور ۱۳۱۸ در بندرعباس) پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی اکدی و ایلامی، ایلام‌شناس و از آخرین بازماندگان مترجم خط میخی ایلامی در جهان و از مهم‌ترین کتیبه‌خوانان ایرانى است و برخی از لوح‌های گلی تخت جمشید با تلاش وی ترجمه شده‌است.زادروز : ۹ شهریور ۱۳۱۸ بندرعباس، ایران محل زندگی : تهران ملیت : ایرانی پیشه : کتیبه‌شناس، ایلام‌شناس، متخصص زبان‌های باستانی
    لقب : هخا
    فرزندان: آرش، سورنا، چیستاسریرا
    والدین : میرعبدالله ارفعی
  •   زندگی
    عبدالمجید ارفعی در شهریور ۱۳۱۸ در کوه گنو بندرعباس به دنیا آمد. پدرش میرعبدالله ارفعی و اصالتاً اهل اوز از توابع استان فارس بود. او دوران دبستان را در مدارس بندرعباس و یزد به اتمام رساند و در سال ۱۳۲۸ به همراه خانواده به تهران آمد و در مدرسه منوچهری و البرز به تحصیل پرداخت.پس از پایان دوره دبیرستان و تا پیش از ورود به دانشگاه در سال‌های ۱۳۳۲ در کتابخانه ملی با نوشته‌های ابراهیم پورداوود آشنا شد. در همان زمان از استاد متینی معلم ادبیاتش، الفبای فارسی باستان را آموخت و در همان سالها زبان پهلوی را نیز از روی کتاب کارنامه اردشیر بابکان محمدجواد مشکور آموخت. برای آموزش زبان اوستایی گاتهای پورداوود را سرمشق قرار داد و آن را نیز آموخت.پس از اخذ دانشنامه لیسانس زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، در مهرماه سال ۱۳۴۴ به آمریکا رفت. بنا بر پیشنهاد و توصیه پرویز ناتل خانلری و استقبال استاد پور داوود دو سال یه آموزش مقدمات اکدی پرداخت و پس از آن به مؤسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگو رفت و تا هشت سال زیر نظر ریچارد هلک، از مشهورترین استادان خط و زبان ایلامی، به یادگیری زبان ایلامی و اکدی مشغول شد. در همان زمان با گل‌نوشته‌های ایلامی و کتیبه‌های تخت جمشید که به امانت نزد دانشگاه شیکاگو بود و ریچارد هلک در حال بررسی، خواندن و ترجمه آنها بوده‌است، آشنا شد. هلک در آن دوران هر شب چند کتیبه خوانده شده را به ارفعی می‌داد تا او از روی متن ترجمه‌شده، کتیبه ها را بخواند. پس از مدتی هلک کتیبه‌های خوانده نشده را هم به ارفعی میداد. این تجربه بعدها به ارفعی در نوشتن کتاب «گل‌نوشته‌های باروی تخت جمشید» کمک می‌کند. عبدالمجید ارفعی اولین ایرانی است که در این رشته تحصیل کرد. همچنین او تنها متخصصی است که میتواند بقیه آن کتیبه‌ها را بخواند و آنها را ترجمه کند.ارفعی در تیر ماه ۱۳۵۳ خورشیدی از رساله دکترای خود با عنوان «زمینه‌های جغرافیایی فارس بر اساس گل‌نوشته‌های تخت جمشید» دفاع کرد و با مدرک دکترا به تهران بازگشت.سپس نزد پرویز ناتل خانلری رفت و در فرهنگستان ادب و هنر ایران به همکاری پرداخت.فعالیت‌ها
    نتیجه همکاری عبدالمجید ارفعی با دکتر خانلری در بین سال‌های ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۷ خورشیدی، گردآوری گنجینه بیشماری از مجلات، مقالات و کتاب‌های گوناگون درباره تاریخ ایران و جهان و گل‌نوشته‌ها و خط‌های خوانده‌شده است که در پژوهشکده علوم انسانی نگهداری می‌شود. ارزش دلاری این کتابخانه در زمان خرید بین ۳ تا ۴ میلیون دلار بوده که امروز ارزشی به مراتب بالاتر دارد.تالار کتیبه‌ها در موزه ملی ایران بین سالهای ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۲ توسط او و شاهرخ رزمجو ساخته و آماده شد. گفته می‌شود او و دانشجویانش حتی قفسه‌های این تالار را خودشان نصب کردند. چون خرید کتاب در آن زمان دشوار بود و این تالار نیز کتابی در اختیار نداشت، برای تامین کتاب، ارفعی به پژوهشکده علوم انسانی مراجعه کرد تا از کتابهایی را که بیست سال پیش خودش سفارش داده بود فتوکپی تهیه کند.بسیاری از لوح‌های گلی تخت جمشید و متن‌های حقوقی بین‌النهرین از روی کتیبه‌های تاریخی با تلاش دکتر ارفعی ترجمه شده‌است.عبدالمجید ارفعی سابقه همکاری با بنیاد پژوهشی پارسه و پاسارگاد و بنیاد پژوهشی شوش را در کارنامه خود دارد. همکاری او با بنیاد پژوهشی پارسه پاسارگاد، منجر به خوانده شدن کتیبه‌های خزانه تخت‌جمشید شد که در موزه همان جا نگهداری می‌شد.او نخستین ترجمه‌ فارسی فرمان کوروش بزرگ (منشور کورش) را از روی مولاژی از اصل منشور، همراه با نسخه‌برداری جدید انجام داد.عبدالمجید ارفعی به همراه دکتر جعفری دهقی از اساتید دانشگاه تهران در حال تحقیق و بررسی ترجمه دو کتیبه از بیستون است. بخش زبان ایلامی و بابلی (اکدی) این متنها به عهده دکتر ارفعی است. حرف‌نویسی، آوانویسی، نگارش واژه‌نامه و همچنین بازنویسی متن‌ها به خط میخی و ترجمه آنها به فارسی کار مشترکی است که آنها در این پروژه بر عهده دارند.گل‌نبشته‌های باروی تخت‌جمشید
    کتاب گل‌نبشته‌های باروی تخت‌جمشید پژوهشی است بر روی صد و پنجاه گل‌نبشته‌ای که موسسه شرقی دانشگاه شیکاگو در سال ۱۳۲۷ خورشیدی به ایران پس فرستاد. علاوه بر این مقدار تعدادی از گل نبشته‌هایی که در بخش تاریخی موزه ملی ایران نگاهداری می‌شوند و گل‌نبشته منفرد دیگری از باروی تخت جمشید برای نخستین بار بازخوانی و به همراه تصاویرشان منتشر شدند.این گل‌نبشته‌ها اسناد اداری و مالیی هستند بین سال‌های سیزدهم (۵۰۹ پ.م) تا بیست و هشتم (۴۹۴ پ.م.) پادشاهی داریوش بزرگ، که در آن‌ها به حمل و نقل کالا، دریافت، جابه‌جایی، ذخیره و پرداخت کالا در ازای حقوق کارگزاران، مسافران و کارگران دولتی در ایالت پارس اشاره شده‌است.این کتاب در هشتمین دوره جایزه کتاب فصل ویژه آثار منتشره در زمستان سال ۱۳۸۷ در حوزه زبان و در بخش زبان‌های باستانی به عنوان کتاب برتر شناخته‌شد.آثار
    کتاب فرمان کوروش بزرگ، مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۹ خورشیدی، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۰۱۵-۹۲-۸گل‌نوشته‌های باروی تخت جمشید، عبدالمجید ارفعی، مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ خورشیدی، شابکفرهنگ، عبدالمجید ارفعی، مهدی مداینی، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی،

 

 

میلکانی پلی جهت جوی آب-کشاورزی- قدامت بالا در سیرمند

مقدمه
یکجانشینی وشهرآیینی، نظم واقتداردراین برزن که با توانایی ویژه افراد در این حوزه اقتدار و امنیت ساکنین بااستحکامات دژو قلعه‌های متعدد با ابنیه و سلاح درخور دفاع از حوزه نیاز به قلعه، ودژمناسب استفاده از (اسلحه) مربوط به زمان خود نشان ازاقتداروپیشه وری وصنعتی بودن مردم فارغانات هست.
فارغانات با داشتن چشمه‌، قنات و رودخانه‌ وباجمع آوری آب های روان درعهد کهن ودیرین به علم و صنعت کهن در ساخت انواع سد وابست باملات ساروج وسنگ هدایت آب، در دشت‌ها کشت سیفی جات، کاشت مرکبات در کناره کوه با شیب تند، داشت وبرداشت محصولات کشاورزی بستر دادوستد ایجادنموده، این بسترنیاز به ابزار کشاورزی درزمان خودگواه بر بالا بودن رتبه پیشه وری و شهرآیینی وصنعتی ای و برزن استورار بدنبال خواهد داشت.
شاه‌نشینی کهن باستان در این گستره به فرتور کشیده‌.

ادامه خواندن میلکانی پلی جهت جوی آب-کشاورزی- قدامت بالا در سیرمند

یکجانشینی وشهرآیینی، فارغان- فارغانات

مقدمه
یکجانشینی وشهرآیینی، نظم واقتداردراین برزن که با توانایی ویژه افراد در این حوزه اقتدار و امنیت ساکنین بااستحکامات دژو قلعه‌های متعدد با ابنیه و سلاح درخور دفاع از حوزه نیاز به قلعه، ودژمناسب استفاده از (اسلحه) مربوط به زمان خود نشان ازاقتداروپیشه وری وصنعتی بودن مردم فارغانات هست.
فارغانات با داشتن چشمه‌، قنات و رودخانه‌ وباجمع آوری آب های روان درعهد کهن ودیرین به علم و صنعت کهن در ساخت انواع سد وابست باملات ساروج وسنگ هدایت آب، در دشت‌ها کشت سیفی جات، کاشت مرکبات در کناره کوه با شیب تند، داشت وبرداشت محصولات کشاورزی بستر دادوستد ایجادنموده، این بسترنیاز به ابزار کشاورزی درزمان خودگواه بر بالا بودن رتبه پیشه وری و شهرآیینی وصنعتی ای و برزن استورار بدنبال خواهد داشت.
شاه‌نشینی کهن باستان در این گستره به فرتور کشیده‌.

درختان همچنان پابرجا ونشانه از زندگی ومحبت عمارت زیبای منظر خان معتضدکیوانی
در این مقاله ابنیه هاخاص درخورمحل زندگی با ساخت مصالح بومی دردسرس از نظر کیفیت وآسایش محل زندگی تحقیق، برسی شده وبصورت علمی ارائه شده است.


فرهنگ (گویش) غنی با نحوه زندگی آداب رسوم ومعاشرت وداستانهای زندگی مردم وبازی ها سنتی بومی، در راستای افسانه ها وداستان های که سینه به سینه به ما رسیده است نحوه گویش وبستر زندگی به دوران کهن ودیرینه میرسد.


فارغانات درکهن صنعت وپیشه وری ویژه ای برخوردار بوده در تولید انواع فلزات وزیورآلات، پارچه بافی وتولید انواع سفال و چرم وبهره بردن از رنگ طبیعی ودباغی مشک آبخوری یا پوست وپارچه، طب گیاهی با این علم کامل شناخته هست وبهره می برده ند.

سه مشخصه بارز پری کانی (فارغانی) احمدی –تارم زمین اوتیان–سیرمند– جائین- شمیل وهمه اطراف که نام انها دراین صفحه جای نمیگیرد.

۱-البسه (پوشش لباس) ۲-سازوبرگ نظامی ۳-کلاه نمدی نرم که البسه نظامی مادها عبارت بود ازشلواروخنجرآویخته از کمرکه تا روی ران راست قرار می‌گرفت وکمانی بزرگ داشته هرودت اضافه می‌کند که لباس پارسه ها به هنگام خدمت نظامی، لباس مادها که کمتر دست پاگیر بوده می‌پوشیدند اما بجای کلاه سربند که سرپوش سنتی آن‌ها بوده. که شرح دقیق آن مطابق است با نقش برجسته تخت جمشید که این قوم به علت بنیان‌گذار شاهنشاهی هخامنشیان معاف از هرگونه مالیات بوده.

اقوام در جنوب کرمان در زمان باستان (هخامنشیان)

 چهار اقوام مهم ایرانیان که در جنوب کرمان در تاریخ هرودت آمده است پری کانی‌ها (فارغان) یاتوئیه، ماچیه واسکرئیه که مناطقی از اردلان و در آذربایجان و نواحی دورتر و شمال غربی حوزه‌های سفلی رود ارس کوه سکنی گزیده انداز (ارنولدتوین بی)جغرافیایی اداری هخامنشیان صفحه ۷۴) این قبایل از نسلی واحد بوده‌اند (نک، تاران، یوتائیان در باکتریا هندوستان، صفحات ۴ تا ۲۹۲) در مورد دستگیری و اقوام به‌صراحت بیان‌شده است. چیش وپیش (تقریباً ۶۴۰-۶۷۵) قلمرووحکومت هخامنشیان پارسواش وانشان تمام گروه های اقوام جنوب ایران که در انسوی اعیلام سکنی داشته یعنی سرزمین‌های که بعدها با اسم فارس لارستان و کرمان و فارغانات معروف شد و وسعتی بسیار ویژه وچشمگیریافت (نک کامرون، ماخذنقل شده، صفحه ۱۶۱) چیش و پیش در جنگ بزرگ وچشم گیری میان عیلام وآشور، تلفات بسیارسنگین واز ضعف آشوریان که بیست پنج سال ادامه داشته وقلمرو واستعکامات میان فرزند بزرگترش واریارمنه تقسیم کرد (۶۰۰-۶۴۰ ق-م) ادامه صفحه. موقعیت جغرافیایی جنگ وهه یزداته مگوشی با سردار داریوش کبیربنام ارته وردیه در فارغانات مشهود است بنا به گمانه زنی لشکریان ارته وردیه از راه شاهی ده شیغ وارد و این درگیری در فارغان با ویزاته در فارغانات صورت گرفته است.

جایگاه وه یزداته مگوشی (مغی) درتارم (یاتوئیه) بوده که در پارس بر داریوش شورید وخود رابردیای (دومین بردیای دروغین) نامید که شرح آن مفصل است.سپاه داریوش به فرماندهی ارته وردیه اورا شکست  دادودستگیر نموده.

موقعیت جغرافیائی دوولایت یاتوئیه (اوتوئیه) ومکه (میکوی) را میتوان به گونه ای تقریبی، مشخص کردِ

( DP40) سنگ نبشته بیستون

 (نقل ازسنگ نبشته بیستون بند ۴۴) شهرزادگاه وه یزداته، تاروا Tarava اسم آن رابعدهابه (طارم) وتارم درغرب فارغان قرار گرفته، وه یزداته در کوه (kaufa) به نام پرگه  – (parga)(فرغون) کوه فارغان آخرین نبردرا با لشکر داریوش شاه انجام میدهد برگرفته از سنگ نبشته بیستون (DP، بند ۴۰-۴۱-۴۳-۴۲) ولشکرداریوش شاه به فرماندهی ارته وردیه همه لشکریان وه یزداته را اسیر ومحل این اتفاق در کنار کوه (فرغون) فارغون به نام منطقه (گوش نوئیه) که این دو کوه دراین منطقه شباهتی بسیار به کوهان شتر دارد تپه ای بزرگ وتپه ای نسبتن کوچک.

برگرفته از تحقیقات میدانی جنگ در کناره تپه دژ گوش نوئیه (۵۲۱-۵۲۲) پیش از میلاد به شرح زیر.

  • مناسب بودن شرایط موقعیت جنگی
  • میزان فاصله۵۵کیلومتری تا تارم
  • مسلط بودن دیدبانان به مسافت طولانی
  • وجودانواع کوزه های شکسته فراوان
  • مشاهده فراوانی سفال های مختلف آن دوران
  • وجودکوره های سیاربرای مرمت ابزار لشکریان
  • دسترسی آب فراوان از دو طرف
  • دسترسی جهت خوراک دام وعلوفه فراوان از دشت های مجاور
  • محلی مسطح برای جنگیدن و دفاع در کنار دو تپه به شباهت فراوان به (کوهان) شتر هست در خاک‌برداری در سال‌های ۱۳۷۰ درجنوب (تپه) گوش نوئیه گورهای دسته جمعی با اسکلت های بسیار فرسوده مواجه می شونداما راز این اسکلت های قدیمی (گوردسته جمعی) بی گمان همان لشکریان وه یزداته می باشد که در سالهای (۵۲۲ الی ۵۲۱ ق-م) صورت گرفته ویک جا مدفون شده است.
  • مسیرعبورلشکراز دهنه دهشیغ همان راه شاهی به کناره بندکو(فرغو) عزیمت ودرکناره دژاتراق موزه گرفتن.

فارغان، سیرمند، تارم زمین سه سرزمین جداناپذیر.

  • .

فارغان سیرمند تارم زمین (فارغانات) ازروش قرارگیری از خاور به میان راه‌های پیشینه جیرفت و شهر سوخته تپه یحیی و غرب به ایلامیان و بین‌النهرین،کاسی‌ها،واکدیودرفرجام سومریان قرارداشته، یک مثلث مهرآفرین شهر سوخته – هلیل رود-تپه یحیی، فارغانات به شمال پیشینه تپه سیلک، تمدن،  تپه گیان (همدان) و در جنوب فرمانروایی‌های باستانی درجرون (هرمز باستان) وجنوب ایران، فارغانات فروسوفرجام ((میان راه) کاروانی و بازرگانی این تیره‌ها  بالار (لارستان)که پیشینه باستانی دارد آرام‌گرفته، بی‌گمان تمدن جیرُفت و شهر سوخته و تپه یحیی با سرزمین فارغانات همان تپهها ((نظام‌آباد و تپه گوش نوئیه) برابری می‌کند و یافته‌های دید‌ای وتکه کوزه‌ها همان رنگ وسیاق باستانی گواه هست خانه‌ها وخشکه چینی‌های یافته در  کناره اشکفت های گاوی درغرب بخوان ورائیز، جنوب دهنه میمند، دهنه های درآی گاه به کوه تشکر (فارغان) وکوه بخوان کوه بونه وکوه دغ بطرف دشت مینو بر ارتفاعات تقریبابیش از چهل پنج کیلومتر نخست دهنه تیدر (پاچنار)، دوم دهنه میمند، بافاصله هشت کیلومتر سپس، دهنه نارمند بنابراین، آوردگاه شمالی کوه از دید بیمناک نبودن وخطرمهاجمان سه ورودی، در مهار درآورد وجبهه غربی یک دهانه ورودی از سیرمند (رائیز )و (پاچزاک)pachzak واشکفت گاوی وبی گمان گروه‌های از مردمان دیرین (باستانی) در این دره‌ها و در بخشی ازهماگ (گود برزی)goodiboorze و (کوه) بونه ودهو doohoo  پس محرو، وبونه (بخوان) بستری از نیازهای آسایش زندگی (باستانی) وکهن مردمانی باوجوداین دژ بلند (کوه‌ها) فراهم نموده از طرفی بنا به گویش، فرهنگ و گونه ی قرارگیری جغرافیایی بخشی جدانشدنی از گیتا هست، درهمه روزگاران از خشک‌سالی تا جنگ و فشارهای کشورداری همه را فروسوی یکدیگر قرار می‌داده بنابراین یک سرزمین بزرگ فرهنگ پرمایه گشایش نموده. یکجانشینی دایره‌وار، درفارغانات را محیا، ولی بدانیم که تارم زمین در نافه این پرگار قرارگرفته، سیرمند نقش پایتخت و سرزمینی بی‌بیم از روی دژ کوه بلند جائین، و فارغان (فارغانات) هم پایتخت پیشه‌وری باستانی بنامیم داد گفتار را فراخواست کرده ویک شهر آیینی را، همه زنجیروار باهم یک فرهنگ توانگری را پالایدمی‌کشد سیرمند و تنور کافری وسنگ نبشتِ هایش (صورتک)، تارم زمین در شورش ویزدانه در زمان داریوش بزرگ برگرفته از کتاب (انولد توین بی) ترجمه همایون صنعتی زاده، وجلد هفتم تاریخ هرودت بند ۷۰-۶۹ همچنین فقره ۶۷ در چهارفصل به همین سخن پرداخته (سنگ نبشت بیستون). درآی گاه بخوان و آتشکده، برزن درگیری ویزداته در کناره کوه فارغان (فرغون) داریوش شاه با فرستادن لشگری به فرماندهی (ارتهوردیه) در دامنه‌ای تپه‌ی گوش نوئیه (۵۲۲-۵۲۱ پیش از میلاد مسیح) و بنا به کهن نگاری و مستندات در سنگ نبشت ازچبیستون (هنگام چهارم) برزن جنگ و دستگیری شاهزاده خود خوانده پرس پلیس در این برزن کوه فرغون رخ گرفته، جنوب فارغان دامنه کوه پی‌های که از سنگ و ساروج بومی بنام (انبار دیو) که گویا از قد امت باستانی برخوردارهست، ساختمان‌ها درآی گاه ده شیغ (آشکارا) درشمالی ترین بخش فارغانات این ساختمان، با زیر بنای بزرگ ودرمقابل آن (شرق) ساختمان همانند دیگر ساخته‌شده این ساختمان‌ها که ویژگی ستاره‌شناسی، گاه‌شماری، پیدا کردن هنگام ها، زمان‌ کوتا ترین شب وبلندترین روز (شب یلدا)، کشت و برزگری و آمدن سال نو را آگاهی می‌داد دو ساختمان روبروی هم دو سوی رودخانه به (کارمان یاکرمان) همبند میکند بنابراین با این مستندات استوار این سرزمین باستانی با همسایگی، یوتیا ها (تارم زمین) تیره پری کانی ها (فارغانات) در جنوب پایتخت (پرس پولیس) بنامیم برپا داشته و از باج دادن به پایتخت چند گاهی رهاشده بوده (هرودت نک صفحه ۲۳ و ۳۲ بالا) و در این برزن لشگر (هخامنشیان)  آزادانه و دارای سربازانی جنگی بوده که درواره‌های بعدی به هنگام می‌پردازیم این  برزن بخشی از ناحیه۱۸ مالیاتی هخامنشیان بوده آوازه دو تیره که در فرهنگ و جغرافیایی هرودت مشترکا در بخش مالیاتی اقامت داشتند،

پری کانی های جنوب وحبشی های آسیایی، درهیچ‌یک از فهرست‌های رسمی هخامنشیان نیامده است، هرودت در بازگویی آرایش جنگی سپاه گسیلی خشایار شاه  به آتن (رم) جدا از این دو قوم را به یکدیگر مربوط نمی سازداینجا پری کانی ها همان سازوبرگ تجهیزات پکتیه ها (مردمی در مرز پاکستان وهند)بکار می‌برده‌اند ولی یک واحد سپاهی مستقل داشته خودفرماندهی یک لشگر داشتن (منابع:هرودت،کتاب هفتم،فقره۶۸) پس حبشی‌های آسیایی همراه با هندی‌ها  وپری کا نی ها یک واحد تشکیل میدادندپری کانی ها همسایه شرقی اوتیان (یاتوئیه) تارم زمین بوده ولایت انها جنوب شرقی کرمان بخش غربی مکران بوده‌اند بخش شرقی مکران،حدفاصل پری کانی ها تا سند،باید سرزمین حبشی های آسیایی بنامیم وبنا به حدس ،داریوش شاه بزرگ این ناحیه هم زمان و همرا با تصرف سندبه مالکیت درآورده باش لابد به عنوان بخشی از همان سیاست بدست آوردن سواحل اقیانوس هند بوده منابع فوق از کتاب های تاریخی بیش از۷۰ جلد  در تاریخ های متفاوت اقتباس شده است .

(جغرافیای اداری هخامنشیان ازآرنولدتوین بی ترجمه همایون صنعتی زاده صفحه ۱۱۰ ومورخ هرودت هست)

تاریخ مدینه دمشق

 (۱) کذا و فی ترجمته فی سیر الأعلام ۱۹/ ۱۷۸ «الحسین».(۲) الخبر نقله الذهبی فی معرفه القراء الکبار ۱/ ۴۲۹ و الوافی بالوفیات ۱۲/ ۲۰۴.تاریخ دمشق، ابن عساکر ،ج ۱۳،ص:۳۵۱ حرف الکاف و حرف اللام فارغان حرف المیم  صفحه : ۴۴۱

فارسنامه ناصری جلد ۲

   صفحه های:، ۱۶۰۰، ۱۶۰۲، ۱۶۱۴، ۱۶۱۶، ۱۶۱۷، ۱۶۲۰، ۱۶۲۳، ۱۶۲۵، ۱۶۳۳، ۱۶۳۴، ۱۶۳۶، ۱۶۳۷، ۱۶۴۰، ۱۶۷۶فارسیه (فریه …) ۱۲۶۴، ۱۲۶۵فارغان ۴۲، ۹۰۰، ۱۳۵۰، ۱۳۵۱، ۱۳۵۲، ۱۳۵۳، ۱۳۵۴فاروق (قریه) ۵۹۶، ۱۵۵۶فاریاب ۳۸۰، ۱۳۳۸، ۱۳۴۰  ۱۵۲۷

چگونه ما می‌توانیم فرهنگ فارغانات را یک شهر آیینی چند هزارساله باستانی بنامیم.

ابنیه و ساختمان و دژهای ویژه فرمانروایی‌های پایتختی و قلعه‌ها، نِشانه‌ ی پیشه به گزارش ذیل.

  • ورودی دهنه کوه بونه آتشکده، گاه شمار بخوان یکی از معابد بزرگ در هنگام باستان هست این بنا بعد از گذشت راه کوهستانی بعد از تیدر به محلی موسوم به چرخ که کوه شاه شکن و (آبشارچشمه بخوان) معبد بر بلندی تقریبا ۸۰ متری بنا شده واز همان بلندی تونل وراه مخفی برای بردن آب  تقریبا به طول بیش از۸۰ متر از بالا تا کف رودخانه(چشمه)درخت تاهم در محل یاد شده سبز شده.

۲- کوره‌های دیرینه (پراکندگی این کوره‌ها در چندین بخش مشاهده‌شده که دور از معدن فلزات بوده بنابراین گمان از سرزمینی امن وگویای محرمانگی این صنعت را در ان دورآن بازگو می‌کند) کوره در کناره کوه کلوک کوره در دهنه میمند کوه در پس محرو کوره در کنارسنگ نبشته سیرمند ودر پاچزاک این تعداد فقط در محل کوه ها شناسای شده است اما وجود گاهن در کناره زیارت درمیمند فارغان وتارم راحتی پراکنده ومشهود است.

۳- سدهای (آب بست) ساروجی با زیر سازه‌ی بزرگ با ارتفاع۲۵متروعرض۱۹متر وبیش از۴متر ضخامت پی ان که از سنگ وساروج است ومراتب استفاده ان با لوله ها وسوراخ در ان اسیاب بوده است.

۴- چاه‌های ساروجی کشف‌شده در تپه‌های نظام‌آباد نوع وساخت این چاه با ساروج مایل به رنگ قرمزوچیدمان سنگ وملات ساروج وتراز بودن ویک نواخت بودن دایره وار با اندودساروج گلی  ان را ابنیه کهن ودیرینه می سازرابنیه خاص ومهمی تلقی می شود.

۵-نقش صورتک وسنگ نبشته بر سنگ درسیرمند وقلعه ها ودژهای وکوره های مجاورآن وکندن جوغن در دل سنگ وودره تنورکافری علامتی برای دیرینه بودن سیرمندهست.

۶- پاچزاک وپس محرو، کوره باستانی، وجود دفینه های ودخمه ها وجوغن در دل سنگ وچیدمان سنگ های لاشه بزرگ مرتبط به دوران ایجاد جوغن که به دیرینگی گویا می گردد.

۷- دهنه میمند وجود غارهای واشکفت که به احتمال زیاد تراشیده شده وضلع غربی آن آسیاب بادی وجود دارد و بیان از زندگی افرادی در قدیم ایام در این منطقه داشته.

۸-هردوت، کتاب هفتم، فقره ۶۸ همچنین، فقره ۶۹-۷۰-(۳ صفحات ۳۳-۳۲ بالا) بصورت مفید مورد این مکان (فارغان) را جزیی از یک تمدن باستانی توضیح داده است.

۹- صفحه ای از کتاب جغرافیای اداری هخامنشیان از آرنولد توین بی (همایون صنعتی زاده): هردوت در صفحه های ۱۱۰ درمورد فارغان و (یاتوتیه وپرکان ها)-(فارغان) وازعزام لشکر، ساز برگ وتجهیزات جنگی وشرکت در جنگ ها خصوصا زمان خشایارشا وجنگ با رومی یان وگذشتن از دریای ادریاتیک و فتح اتن، ادامه راهی برای شناخت تمدن هزارساله در فارغانات می باشد.

۱۰-قلعه کافران پرفراز کوهی در منتهی‌الیه منطقه کوهستانی شمال دشت تارم زمین که هم‌اکنون دماغه گهکم نامیده می‌شود.

۱۱- قلعه خندق (قلعه تارم) درشمال غربی روستای تارم قدیم وبر روی برجستگی زمینی ساخته شده.

۱۲- قلعه ودژهای که از بزرگترین بنای خشتی وگلی محسوب میشود در تارم در رفیع آباد ودرمیمندوفارغان وسیرمند ساخته شده است.

۱۳- گور چدنی به معنای قبرستان یهودیان محوطه باستانی وسیعی قرار گرفته.

 ۱۴- بقایای آتشکده ای در روستای گنج

۱۵- بنای «چارتاقی» در زمان کهن، با اندیشه و با مفهوم «آتشکده» آن اندازه تطابق داشت که خود آن بود و سپس هر روز بیشتر به درون فضای کالبدیِ معابد ایرانیان کشیده شد و گویی جذب آن شد. «چهارطاقی» ده شیخ در کتب تاریخی بنام دوشکویه نام برده اند وبصورت مفصل وصف خواهم کردبدین لحاظ چهارطاقی‌های عهد ساسانی که در محل‌های موسوم به در باغ و علی‌آباد و رحمت‌آباد واقع در دشت آرزو از توابع بخش بافت (شهرستان سیرجان) کرمان وجود دارد و بنای شگرف دواشکوبه (دوطبقه) موسوم به بهشت و دوزخ واقع در نزدیکی سلطان‌آباد که احتمالاً مربوط به عهد اشکانی است و در پنج کیلومتری چهارطاقی در باغ واقع هست طبعاً مربوط به استان فارس نبوده به شرحی که گذشت توضیح درباره آن‌ها ضمن آثار تاریخی استان کرمان باید مذکور افتد و به همین ترتیب امکنه باستانی نظیر تل گنج که تپّه ماقبل تاریخی واقع در نزدیکی نظام آباد از دهستان (فارغان) از توابع حاجی‌آباد (سعادت‌آباد) بندرعبّاس است.

ابنیه های قدیمی ساروجی دیرینه

  • آتشکده ورودی دهانه روستای بخوان وباحفر کانل به پایین رودخانه که قسمتی از آن بر اثر بارندگی که طول ان تقریبا ۸۰ متر در کناره کوه برای مصرف اب کنارچشمه حفر وتردد کنند. بسیار چشم گیر می باشد. وبه عهد باستان میرسد که در قدیم معابدی وجود داشته ورونق فراوانی برخوردار بوده است.

۲- تپه های نظام آباد وحسین آباد با داشتن چاهای آب ومنحصر بودن چاه موصوف وتراز بودن با جنس ملات وسنگ که انرا بسیار صاف ودقیق  با ساروج قرمز اندود شده از شاخص ترین ابنیه وچاهای ان منطقه محسوب می شود. تپه های زورآباد وگشنو محلی صنعتی، تولید چرم مشک آب، کوره‌های، ساخت سرامیک تا جواهرسازی فعالیت داشته و به عهد ساسانیان تا مادها می‌رسد.

 ۳- معاصر برج روبروی آن توسط رئیس عبدلجلیل نوه رئیس غریب شاه بزرگ مرمت و برای حفظ مراتع فارغانات نیرو مسلح مستقر بود.

۴- تعداد ۴ مورد کوره از باستان از عهد دیرینه و کهن و قبل از حمله اعراب در چند دوره مشغول بکار بوده وتولیدعمده آن فلز آهن مس و مفرغی بوده که شیر مفرغی کشف‌شده در روستای بسته به دوران مادها می‌رسد محلی که شیر برنزی کشف‌شده طاق کوچک که از اجر وملات ساروج استفاده‌شده نوع بنایی و جانمای و مصالح خود گویای تاریخ کهن و باستانی فارغانات حکایت می‌کند.

۵- برج شرقی گوش نوئیه در تولید زیورآلات و کوره‌های سفالی و در دشت کنارگان زورآباد با خاک رس سفال مرغوبی تولید،  البته(جنگ ویزدانه) در جنوب همین تپه به‌سادگی می‌توان نشانه‌ها آن دید.

۶- کوره‌های متعددی در فارغانات مشغول بکار تولید سفال ازجمله در نظام‌آباد  وجود چاه ویژه از جنس  اندودملات سنگ و ساروج صورتی.

۷-آب بست بزرگ (سد) خانه‌ها دیرینه با سنگ و ساروج.

  1. دِژ گلشن (قلعه) یکی از قلعه‌های است که در شرق زمین‌های فارغان با خندق اطراف آن پایگاهی با ساروج و سنگ با درب ورودی پابرجا چون در دشت قرار داشته از ایمنی ویژه‌ای برخوردار بوده و یک چاه آب در میان سرا دِژ حفرشده بود و درب و دیوار غیرقابل‌رخنه‌ای داشته به نقل‌قول از «عبدالمحمد منصوری» از نوادگان کله مرتضی کلانتران زمان قاجار توپی دران مستقر که در جنگ میان قومیت در درون چاه انداخته‌شده است.

۹-دِژ قلعه (دژ) که به هم نزدیک هست دژهای دیرینه درغرب فارغان کنار دژلموشوک برای امنیت غرب فارغان نقش مهمی ایفاد نموده است هست.

۱۰-دِژ سور خونی یکی از قلعه‌های که قدمت بالای دارد زمین‌های شمالی فارغان را پوشش می‌داده و محلی امن برای برزگری وکشاوری و انبار فراورده‌های دامی به بر دوش داشته.

۱۱-وصف برج و دیدبانی بزرگ لموشوکو از نوعی ساروج رنگی برجی که گوشه و کنار آن صخره‌های آن با ابزار ویژه لیزولغزنده و غیرقابل‌تسخیر بوده و چاه و استخر آن گویای ایستادگی دیدبانی ضلع غربی

فارغانات یکی از باارزش‌ترین سنگربندی‌ها آن روزگار بوده.

۱۲- دژ و میل شمال روستای میمند در کتب باستانی این برزن چهارطاقی و به روزگار اشکانی پیوند داده‌شده است و خشت‌های پخته آثار ویرانی براثر زمین‌لرزه یا آدم نمایان است کلفتی ستون‌های. گرد یک متر بیشتر است.

۱۳- برزن نخستین شهر آیینی در صورتک سیرمند با روغن در دل‌سنگ و گونه چیدمان سنگ در کف خانه‌ها خود گویای زندگی امرارمعاش با دام‌های از گله‌های بزرگ گاو و گوسپند تولیدات فراورده‌های دامی فراوان داشته.

۱۴- در جنوب شهر فارغان در دامنه کوه پی‌های گرد چاه آب که چگونگی‌ای از قدمت و محل زندگی از کسان با گذشته بسیاردور و شهر آیینی دیرینه وجود دارد.

۱۵- بارو زیبای در دل رودخانه ده شیغ خود از سازه‌ی به اقدامت باستانی و محلی برای گاه‌شماری و نمایان نمودن روزهای شروع و گردآوری خرمن یا درازترین روز یا شب (یلدا) گویا هست در قرینگان ضلع غرب رودخانه بنای دیگر مکمل راه شاهی را در مرز بین پری کانی ها با کرمانیا در مرکز پرسپلیس خودنمایی می کند.

۱۶- دربلندی دهنه میمند اشکفتی بنام اسلحه‌خانه با ملات سنگ ساروج ساخته‌شده بی‌گمان برزَنی برای پنهان کردن تولیدات اسلحه هست.

برگزیده‌ها برگرفته (از بند ۱۸ تا ۲۸) از استاد سید علی حسینی (سیداقا حسینی) تارم

۱۷- قلعه کافران پرفراز کوهی در منتهی‌الیه منطقه کوهستانی شمال دشت تارم زمین که هم‌اکنون دماغه گهکم نامیده می‌شود راه‌اندازی گردیده است گزینش جایگاه دِژ بر روی نوک کوه وعدم توانایی دسترسی راه‌یابی به دِژ مگر از راه درآی گاه اصلی- راه‌اندازی چاه آب بر روی برجستگی، انبار جو و گندم و همچنین نگریستن سنگ‌آهن در گوشه و کنار قلعه نشانگر ساخت جنگ‌افزار در قلعه و نمایانگر آن است که ساکنین قلعه همه تمهیدات نیاز را برای ایستادگی در برابر محاصره‌های احتمالی درازمدت اندیشیده بودند.

از زمان راه‌اندازی این قلعه اطلاع دقیقی در دست نیست ازآنجایی‌که از ضرب واژه سبعه جات بر روی مسکوکات مکشوفه در روستای گودوی قلعه قاضی می‌توان گمان برد که این قلعه به دست بیگانگان حاکم بر ملوک هر موز وجرونات راه‌اندازی گردیده و به همین انگیزه بر آن نام قلعه کافران نهادند. همچنین نام‌گذاری قناتی بنام مستان در جوف همین قلعه می‌تواند انگیزه دیگری بر جای گرفتن غیرمسلمانان در این قلعه باشد.

 ۱۸- قلعه خندق (قلعه تارم) در شمال غربی روستای تارم قدیم وبر روی برجستگی زمینی آبرفتی و حاصلخیز بنا گردیده که پیرامون آن را کشتزارهای گندم، جو، پنبه و شلتوک (درگذشته) فراگرفته‌اند. دِژ کم‌وبیش  ۵ هکتار وسعت دارد که خندقی به گودی ۱۰ متر و پهنای ۲۰ متر در پیرامون آن تعبیه‌شده تا بهنگام حملات احتمالی با آبگیری خندق و انسداد درب‌های ورودی از خطرات در پناه باشد.

در ضلع شرقی این قلعه آب‌انبار بسیار بزرگی قرار دارد که شاید در گونه و گنجایش در جنوب بی‌همتا باشد. این آب‌انبار در سطحی بی‌کم‌وکاست و کاست برازنده ساخته‌شده تا بتواند افزون بر اندوخته آب به‌وسیلهٔ تارهای ساروجی زیرزمینی آب رادرتمامی سطح قلعه در دسترس قرار دهد.

همچنین با تغذیه گرمابه‌ها و آسیاب آبی که در جنوب دِژ واقع‌شده نقش باارزشی را در چرخه زیستنی بارو بر دوش داشته است. وجود نقب‌های زیرزمینی میان اتاق‌ها، سقف‌های سنگ و ساروجی روشنگر آن ست که ساکنین بارو اگرچه به هنگام محاصره از در تیررس بودن در پناه بوده‌اند. در نخست این مقال یادآوری گردید که این دِژ متناوباً  پایتخت درباری فرمانروایان بسیاری بوده و بارها آباد و ویران‌شده است.

بازیابی سرامیک ابریق‌های باارزش، سفال‌های زیبا و پارچه‌هایی با بافت دلپسند نشانگر آن است که ساکنین از توانگری شایسته‌ای برخوردار بوده و با پیرامون اکناف مراودات فراوانی داشته‌اند. گونه معماری و حفر خندق (کندک) تااندازه‌ای روشنگر آن است که این قلعه درزمانی پیرامون دوره ساسانیان بنا گردیده است که اگرچه با کوشش و کاوش بیشتر باستان‌شناسان ارجمند میراث فرهنگی استان زوایای باارزش‌تری از دیرینگی این دِژ روشن خواهد شد.

۱۹- قلعه تارم بنای خشتی و دارای برج بارو و زندان و اقامتگاهی است که در همسایگی روستای گذشته تارم یعنی در حدود میان دشت تارم واقع گردیده است که بنا به شواهدی یکی از شعبات پلیس اس پی آر جنوب بوده که جایگاه هسته‌ای آن نای بند بندرعباس و شعب آن‌یکی در فین و دیگری در تارم بوده است پلیس اس پی آر حدود یکصد سال پیش به‌وسیلهٔ انگلیسیان و به سرپرستی ژنرال «سای کس با» از نیروهای بومی جهت ایجاد نظم در منطقه تشکیل گردید. با اتمام مأموریت پلیس اس پی آر به‌تناوب مقر حاکمیت کلانتران محلی و دولتی من‌جمله  علیرضا خان صولت سلطان، چوبینه، تهمتن خان صولت پور ونهایتا ژاندارمری بوده است.

۲۰- گور چدنی به معنای گورستان یهودیان محوطه باستانی گسترده‌ای است که در راسته جنوب غربی هاشم‌آباد واقع‌شده است. تپه‌های دامنه‌دار و تل‌های فراوان نشانگر آن است که علاوه بر قبرستان انگار که این تپه‌ها بقایای اقامتگاه افرادی ساکن آنجا بوده که علاوه بر برخورداری از زمینی حاصلخیز از منبع آبی لطرکه منشعب از سرچشمه‌های تزرج هست بهره می‌برده‌اند.

تا ورنیه گردشگر فرانسوی در سفرنامه خود می‌نویسد: اهالی لار اکثریت یهودی‌اند و با توجه به اینکه در مدت زمان‌های متعددی حاکمیت منطقه تحت قیمومیت حکام لار بوده انگار که ساکنین این مکان مهاجرین لاری بوده است.

۲۱- برکه‌های ساده شمالی گور چدنی مجموعه‌ای از آب‌انبارهای سنگ و ساروجی بنا شده تا آب‌های روان نزول باران را اندوخته سازندوبه هنگام کم‌آبی چاره تشنگی ساکنین باشند. دیرینگی ساخت این آبگیرها به روزگار صفویان بازمی‌گردد.

 ۲۲- آسیاب‌های آبی تذرج، حفا (هفت پایه) لایگزان، قلعه خندق گنج  نشانه فراوان آب فراوانی غلات در منطقه هست که ضرورت ساخت‌وساز آن را به وجود آورده است.

 ۲۳- بقایای آتشکده‌ای در روستای گنج یادآور کوچ گروهی زرتشتیان به جنوب پس از حمله عرب‌ها است که شرح  مهاجرتشان از هورموز به گجرات هندوستان را مرتضی راوندی در تاریخ اجتماعی ایران نگاشته است.

 ۲۴- آبشار طبیعی تذرج، آب باد آب شوروبرآفتاب، آبگرم معدنوییه، چشمه سبز پوشان برغنی از جلوه‌های دیدنی  وبی همانند استان است همگی باهم در این سامان واقع گردیده‌اند.

 ۲۵- پهنه باستانی چهل کناری در این محوطه گمانه‌هایی از وجود بعضی شواهد از دوران پارینه‌سنگی وجود دارد که پژوهش دراین‌باره ادامه دارد.

 ۲۶- آرامگاه بی‌بی عایشه دختر شاه سیف‌الله قتال (حضرت قتال) عارف بزرگ قرن ششم در شمال تارم زمین و نزدیک روستای هاشم‌آباد (پتکوئیه) در آن زمان که وی در این نقطه مدفون‌شده آن ناحیه را دشتی وسیع فراگرفته بود که دشت عایشه نامیده می‌شد. بنای آرامگاه در قرن یازدهم هجری به دستور حاکم وقت لارستان ساخته‌شده است.

۲۷- باورهای عامه در باورهای عامه صدای رعدوبرق صدای پای دول دول یا اسب حضرت علی هست. بقایای برجای‌مانده از جدول‌های سنگ و ساروجی جهت انتقال آب کوه‌ها به دشت‌ها عامه را بر این باور واداشته تا از آن افسانه‌ای بسازند بنابراین افسانه زنی برای اثبات برابری توان خود با مردان دست به این اقدام سترگ زده اما پس از اتمام کار نهایت پاداش او لقب شیرزن است که باز هم بر مؤنث بودن او تأکید دارد و این او را ناامید می‌کند.

۲۸- آبگرم بزرگ بقایای سنگی است که باور عامه جسم سنگ شده احمد لیل چوپان است که به هنگام استحمام حضرت بی‌بی از بلندای تپه او را می‌نگریسته و هنگامی‌که ندیمه حضرت بی‌بی که خواهر احمد لیل بوده نوا سر می‌دهد احمد لیل بیا به سیل. احمد نیز بانوای نی او را همراهی می‌کند که حضرت بی‌بی متوجه شده با نفرین او را مبدل به سنگ می‌کند هم‌اکنون گاهی باد نفیر نی به‌جای مانده در دل‌سنگ او را به صدا درمی‌آورد.

۲۹- بدین لحاظ چهارطاقی‌های عهد ساسانی که در محل‌های موسوم به در باغ و علی‌آباد و رحمت‌آباد واقع در دشت آرزو از توابع بخش بافت (شهرستان سیرجان) کرمان وجود دارد و بنای شگرف دواشکوبه (دوطبقه) موسوم به بهشت و دوزخ واقع در نزدیکی سلطان‌آباد که احتمالاً مربوط به عهد اشکانی است و در پنج کیلومتری چهارطاقی در باغ واقع هست طبعاً مربوط به استان فارس نبوده به شرحی که گذشت توضیح درباره آن‌ها ضمن آثار تاریخی استان کرمان باید مذکور افتد و به همین ترتیب امکنه باستانی نظیر تل گنج که تپّه ماقبل تاریخی واقع در نزدیکی نظام‌آباد از دهستان (فارغان) از توابع حاجی‌آباد (سعادت‌آباد) بندرعبّاس است.

 (حوزه تارم زمین) به قلم استاد سید آقا حسینی تارمی سایت آرموس

 در غرب فارغانات و در ضلع جنوب  غربی شهرستان حاجی‌آباد دشتی وسیع واقع گرفته. دشت حاصلخیز سعادت‌آباد و سر چاهان نمایان می‌شود که مدخل ورودی تارم زمین است، تار در گویش متداول منطقه به فرورفتگی‌هایی بر روی کوه‌ها اطلاق می‌شود که بهنگام بارندگی در آن آب جمع شده و مورداستفاده آدمیان و احشام قرار می‌گیرد تعدد وجود تارها باعث گردیده تا جمع مکسر آن به تارون مبدل و درگذشت اعصار به تارم منتهی شود.

آرنولدت وین بی ‌در جغرافی اداری هخامنشیان می‌گوید: شهر زادگاه وه بزداته (تاروا)tarava، اسم خود را به تارم شهری در مرز شرقی لارستان داده است وه یزداته شورشی مدعی تاج‌وتخت هخامنشیان خودرابا صراحت و شجاعت فرزند کوروش دوم/کبیر/و وارث زنده و به‌حق تاج‌وتخت سلطنت شاهنشاهی می‌دانست ادعایی که به‌گونه‌ای آشکار بارز بر ادعای غاصبی از شاخه‌ی آریارمنه ی دودمان هخامنشی (داریوش) ارجحیت داشت. ادعای وه یزداته تنهاموردتاییدیاتوییه قبیله‌ی خودش قرار نگرفت.

جمع کثیری درخودپارسا به زیر علم او گرد آمدند ازجمله پاسداران و محافظین کاخ‌های سلطنتی. همین تحولات سبب شد که وِه یزداته درخودپارس به‌عنوان شاه بر تخت سلطنت جلوس کند این واقعه برای داریوش هولناک‌ترین رویداد ممکن بود. به‌طوری‌که می‌توان از شرح صریح وبی پرده‌ای که داریوش در کتیبه بیستون برای همگان مطرح می‌کند که وه یزداته خطرناک‌ترین و سهمناک‌ترین دشمن داریوش است را مشاهده کرد. دربند چهل‌تا چهل‌وسه از ستون سوم سنگ‌نوشته داریوش بزرگ در بغستان (بیستون) می‌خوانیم.

 ۴۰-گوید داریوش شاه: مردی بود وه یزداته نام شهری (است) تاروانام (از) سرزمینی یوتی (ییوتیا) نام در پارس آنجا می زیست. اودومین باربه شورش برخواست در پارس. مردم را ایدون گفت: «من بردیه ام پسر کوروش». آنگاه لشکر پارسی که در میهن (پارس) بوداز هرجایی که پیش‌تر بود آن از من مهر گسل (شورشی) شد به‌سوی آن وه یزداته برفت وی شاه شد در پارس.

                                     ۴۱-گوید داریوش شاه: آنگاه من سپاه پارسی ومادی را که با (همپای. هوادار) من بود فرستادم. ارتهوردیه نامی پارسی  بنده من اورامهستان (سالارشان) کردم. سپاه دیگر پارسی (از) پس من به ماد شد. پس ارته یه با سپاه به پارس رفت. چون به پارس رسید رخا نام شهری (است) در پارس. آنجا آن وه یزداته که خودرابردیه می خواند به سپاه پیش آمدبه سوی ارته وردیه برای پیکارکردن. آنگاه جنگ کردند. اهور مزدایم پشتیبانی فرا آورد به خواست اهورمزدالشکرمن سپاه وه یزداته رابسی بکشت.۱۲ روز از ماه ثورواهر گذشته بود (که) ایدون کارزارشان کرده شد.

۴۲-گوید داریوش شاه: آنگاه آن وه یزداته با اندکی سوار گریخت به پییشیا (ه) ووادا رفت از آنجا سپاهی برگرفت. پس از آن به سوی ارته وردیه آمد به جنگ کردن. پرگه (فرگ forg) نام کوهی (است) آنجا پیکار ساختند. اهورمزدامراپشتیبانی فراآورد به خواست اهورامزدا سپاه من لشکر وه یزداته را بسی کشت ۵ روز از ماه گرم پده گذشته بود که ایدوشان کارزار کرده شدوآن وه یزداته راگرفتندومردانی راکش نزدیک‌ترین فرمان‌برداران بودند گرفتند.

۴۳-گوید داریوش شاه: پس من آن وه یزداته را و مردانی راکش نخستین پیروان بودند-اوودی چینه نام شهری است در پارس آنجا بردارشان کردم. این‌که وه یزداته آخرین نبرد خود را در کوه فرگ (که یه تعبیر تواین بی به کوهان شترمینماید درجوارشهری به همین نام در ۵۰ کیلومتری تارم) انجام داده نشان از گریز او به‌سوی زادگاهش هست.             

           مارکوپولودر شرح مسافرت خود چنین می‌نویسد: ازواحه زرزه (سرزه) راه وارد کوهستان می‌شود. وبالارفتن از کتل گهره که شیب تندی داردخیلی سخت است. راه همواربالاوپایین می‌رود. آبادی هاوزمین های قابل‌کشت گاهی سرسبزند وگاهی فراموش‌شده؛ مانند چاه ماکو وسعادت آباد. بعد چشم انداز باز می‌شود. دره پهنی روستای تارم در محاصره کوه‌های بلند قرار دارد. اینجا یکی از آن میدان‌های مکاره قلب ایران است که هرگز از رونق بزرگی برخوردار نبوده‌اند، اما برخلاف خیلی از آبادی‌های ساحلی از روزگاران پیش صدها و هزاران سال تاریخ پرتحرکی را پشت سر گذاشته‌اند. تارم را حتی یونانی‌ها به نام «تارونا» می‌شناختند. از قرن مارکوپولو اطلاعات زیادی درباره طارم در دست است. جغرافیدان‌های اسلامی مخصوصاً به کالای صادراتی اینجا مانند عسل، خرماومشک آب اشاره می‌کنند، یعنی بیشتر فرآورده‌هایی که از زمین و دام به دست می‌آیند. در زمان مارکوپولو مغول‌ها در تارم یک مرکز نظامی به وجود آورده بودند و این نشانه این است که این آبادی در چهارراه راه‌های سیرجان وفورگ از اهمیتی برخوردار بوده است.  معدن آهن تنگ زاغ خود مکمل غنای این خطه است سیرمند واکناف با دارا بودن موقعیت و مرغوبیت مرکبات داردو درگهکم به معنای گه گم به دلیل همجواری با کوه مرتفعی که بامدادان را به تاخیر می اندازد درشمال این دشت و گله گاه در ضلع جنوبی  بعنوان  گذرگاهای قدیمی که در هر کدام یک کاروانسرای عباسی احداث شده اند موقعیت خاص خود را دارند. در بخش های مرکزی این دهستان که محل عبور و نهایتا تلاقی سه رود  بزرگ استان رود خانه گهکم -گنج و گله گاه می باشد اوضاع بگونه دیگری است از دیر باز که انسانها اطراف رودخانه ها را برای سکونت و ارتزاق بر می گزیدند مانند اطراف نیل و بین النهرین نخستین اقامتگاهای انسانها  در طول اعصار در کنار رودخانه ها به وجود آمدند هر چند بدلیل ناملایمات-ناامنی -بلایای طبیعی و ویرانگری چپاولگران به ناچار به جاهای دیگر کوچیده اند به طور مثال روستاهای رفیع آباد-گلروییه-تارم و پتکوییه در سده اخیر چندین بار مکان جغرافیایی خود را تغییر داده ویا متروکه شده اند شهرک هاشم آباد (پتکوئیه سابق) مجددا در جوار تل ها و تپه هایی بنا گردیده که به روا یاتی در اعصار کذشته نیاکان آنان در همان مکان زیست می نموده اند بهره وری وبرخورداری از دو رود مجاور   زمین آبرفتی حاصلخیز و بهره برداری از چشمه های همیشه جوشان تذرج موهبتی بوده که انسانهای کوشا قدرشناس آن بوده ونهایت بهره را از آن برده و در کشتزارهاقوت لایموت هم استانی ها  را تامین کرده ودر نخلستانها (موغستانها) با بهره آوری خرمای پیارم برای کشور واستان وشهرستان اعتبارویژه ای کسب کرده اند اما چه حاصل که این خطه با همه قدمت تاریخی که شرح آن را خواهیم نگاشت همواره در محاق وفراموشی حاکمان زمانی که تحت قیمومیت  ملوک  هرمز یا فارس یا کرمان بوده بعنوان دورترین  نقطه سرحدات آن قلمرو بوده و فقط گماشتگانی رابه بهانه جمع آوری خراج وچپاول به آنجا اعزام مینمودند هر آنچه ماحصل گذرتاریخ در آنجاست چیزی نیست جز مرگ و ویرانی. کشف سفالینه هایی انباشته از موادخوراکی خشک شده درعمق زمین و در جوار رودخانه نزدیکی لایگزان بیانگر آنست که اهالی مجبور بوده اند مایشاء خود و خانواده را برای جلوگیری از گزند چپاولگران در اعماق زمین به امانت بگذارند چه بسا اگر یورش قساوتمندانه اتفاق می افتاد دیگر کسی را یارا ی یافتن نبود تا مگر سیلابی آنرا نمایان سازد.

       لایگزان، همرابانقشه های دوره های مختلف

فخرالدین توران شاه پنجم پادشاه هوموز در سال ۱۵۴۱ میلادی در یک نامه رسمی به پادشاه پرتقال صراحتا از احوالات هرموز وبیرونات مینویسد . مستوفی درشرح بیرونات مینویسد در سواحل ایران امتداد قلمرو هورموز به آبادی تزرگ در ۷۰ (احتمالا ۱۷۰۰) کیلومتری دریا میرسید که توقفگاه کاروانهایی بود که از هورموز به سمت شیراز یا کرمان در حرکت بودند. درمنازعه قدرت بین دوبرادر یعنی تورانشاه وامیر سیف الدین بر سر پادشاهی هرموز همراهان امیر سیف الدین مصلحت رادر این دیدند که او سلطنت برادر را به رسمیت بشناسد وخود در قلعه تزرگ یکی از قلاع نواحی پس کرانه ای در مسیر هورموز به شیراز که نسبت به قلاع دیگر از آب وهوای بهتری برخوردار بود ساکن شود؛ و (پادشاه سیف الدین در قلعه تزرگ خزید ودم در کشید وتقبل فرمود که نسبت به برادر اکبر انواع دوستداری وخدمتگذاری به جای آورد). دکتر محمد باقر وثوقی درتاریخ ملوک هورموز مینویسد: درمسیرطول مسیر هرموز به طرف فارس ناحیهای به نام تارم وآبادی شمالی اش تزرگ را میتوان مناطق مرزی هرموز به شمار آورد. ااین جاده باستانی دراین منطقه به سه بخش تقسیم میشد که اولی به سمت شمال غربی تا داراب وسپس شیراز امتداد می یافت  ودیگری به سمت شرق تا سیرجان وسپس کرمان  وسومی از سمت بینوج به سمت لار میرفت. به این ترتیب تارم وتزرگ محل تلاقی کاروانهای سه مسیر مهم تجاری به شمار میرفت . استخری، ابن حوقل، یاقوت حموی، مستوفی قزوینی وابن  بلخی منزل گاههای مسیر هرموز به فارس را برشمرده وتارم به عنوان ایستگاه اصلی آن نامگذاری کرده اند. اسکندر مقدونی در لشکر کسی خود به شرق از تارم عبور کرده است. در سمت شمالی تارم ودرجادهای که به سوی سیرجان میرفت قلعه ای محکم بر فراز کوه دیده میشود که بر دامن آن آبادی تزرگ به چشم میخورد که به عنوان یکی از ایستگاههای مهم در این مسیر به شمار میرفته است. این دومنطقه در مرز حکومتهای مختلف کرمان وشبانکاره وفارس وبعدها درقرن نهم ودهم درمرزبین لارستان وهرموز قرارداشته اند. تارم وتزرگ تا قرن ششم جزء نواحی فارس ودرقلمرو آن قرار داشته اند، امادر دوره حکومت امیر قطب الدین شبانکاره ای در اواخر قرن ششم درمحدوده قلمرو شبانکاره گان قرار گرفتندودر قرن هفتم نیز در فهرست آبادی های شبانکاره ذکر شده اند. با افول قدرت شبانکاره گان در قرن هشتم هجری ودر اوج قدرت گیری هرموز به محدوده قلمرو هرموز پیوستند، تاریخ قطعی این رویداد بر ما مشخص نیست اما به احتمال بسیارالحاق این این مناطق در دوره حکومت امیر قطب الدین تهمتن بین سالهای ۱ تا ۷۴۷ هجری تحقق یافته است. قلعه بزرگ وبا هیبت تزرگبه عنوان یکی از هفت قلاع بیرونی هرموز درمنابع تاریخی قرن نهم آمده است. عبدالرزاق سمرقندی درمسیربازگشت خود از هرموزبه سیرجان دراین قلعه توقف نموده است. حمداله مستوفی فاصله تارم تا مرز لارستان را چهار فرسنگ ذکر کرده است. توسعه قدرت امرای لارستان از قرن هشتم به سمت سواحل ونواحی تارم مورد تایید منابع است .

درسال ۸۱۴ ه /۱۴۱۱ م حاکم قلعه تارم قطب الدین تارمی با حمایت گرگین امیر لار علیه حاکمیت تیموریان دست به  شورش زد.نیروهای مشترک تیموری وترکمنی طی تهاجمی بزرگ ضمن سرکوبی قطب الدین تارمی شهر وقلعه آن را ویران ساختند. طبقه اشراف تارم در همین دوره در دربار ملوک هرموز از موقعیت مناسبی برخوردار شدند. خواجه فخرالدین تارمی وزیر قدرتمند امیر سیف الدین پادشاه قدرتمند در سال ۸۳۹ ه/۱۴۳۵ م است. این منطقه در قرن نهم ودهم چندین بار بین هرموز ولار دست به دست شد. درسال ۹۲۱ ه/۱۵۱۵ م گامسده دلومزفرستاده آلبوکرکبه دربار شاه اسماییل از مسیر تارم عبور میکند ودرباره آن مینویسد: این هیئت به محل بزرگ دیگری رسیدکه خان آن به میرجلال الدین شهرت داشت میرجلال الدین به فرناندو و همراهان ارج واحترام فراوان گذاشت وضمن اینکه به آنان غذا ومکان داد، آذوقه دو روز راهشان را هم تامین کرد میر جلال الدین مردی مهربان وشصت ساله بودکه دو پسر کامل داشت. این محل تارم خوانده میشود وحصار وخندقی آنرا در بر میگرفت. درون این حصار سیصد وبیرون آن دویست نفر ساکن بودند خانه های این محل با خشت خام ودیوار گلی وبامهای صاف ساخته شده بود. آب مورد نیاز این محل از جاهای دوردست  با لوله های سفالین تامین می گردید. طارم جایی بود بسیار زیبا ودلپذیر که در آن نان ومیوه به وفور یافت می شداز  این گذشته باغستان، تاکستان ونخلستان زیاد هم داشت. در اینجا آسیابها در زیرزمین قرار داشتند، زیرا آبی که با آبشار بتواند آن را به حرکت در آوردوجود داشت.

در سال ۹۵۰ ه/۱۵۴۳ م نیروهای صفویه برای تصرف این بخشها به لشکر کش ی گسترده ای دست زدند ملک جمال حاکم تارم دراین دوره شکست خورده وبه کوههای اطراف پناه میبرد. ازمحتوای نامه وزیر هرمز چنین بر می آیدکه در سال ۹۵۰ ه/۱۵۴۲ م تارم از نواحی تحت قلمرو هرموزمحسوب می شده است.

سکه های ضرب جرون که وازه سبعه بر آن حک شده است ومربوط به سالهای ۹۲۸- ه/۱۵۲۱- م است سند قطعی حاکمیت ملوک هرموز در منطقه تارم است.

لازم به ذکر است «سبعه ”  عنوان عمومی هفت ناحیه همجوار درناحیه جنوب شرقی فارس بوده که یکی از بلوکات آن تارم است. در نیمه دوم قرن دهم توسعه طلبی حکام لار باعث شدتا این مناطق مستقیما تحت حاکمیت آنان قرار گیرد.

کاتب چلبی مورخ قرن یازدهم، تارم وتزرگ را دو شهرک تابع لار ذکر کرده است. مستوفی یزدی نیز این منطقه را در قلمرو لارستان ذکر کرده می کند وحاکم انرا امیر جلال الدینافراسیاب نامیده استکه از طرفابراهیم خان لاریدر منطقه تارم حکومت میکند. خورموجی ومیرزاحسن حسینی ناحیه تارم وتزرگ را درقلمرو ایالت لارستان ذکر کرده اند.

قلاع، بقاع وعمارات متعددومتروکه ای که به جز در مواردی در خصوص ساکنین- کاربری وقدمت آن اطلاعی در دست نیست وفقط از نوع ساخت ومسمای اسم به یادگار مانده آن میتوان حدسهایی به یقین نزدیک زد از آثار بجا مانده ای است که عبارتند از:

 کاروانسرای عباسی که در مدخل ورودی (گدار) یعنی تنها گذرگاه دشت به نواحی شمال وشرق بوده بنا گردیده ویقینا از متحدثات دوره صفویه است توسط پل خان که در امتداد جنوبی دشت احداث گردیده به کاروانسرای دیگری بنام تنگ دوکان متصل گردیده تا مامن وماوا واستراحتگاه مسافرینی باشد که از چند جهت تردد مینموده اند.

اهمیت پل خان که از جهاتی از پل لاتیدان نیز در درجه اولاتری قراردارد به همین دلیل است زیرا پل لاتیدان فقط مناطق فارس وجنوب را به هم متصل می نموده درحالی که پل خان محل اتصال سه منطقه فارس، جنوب وکرمان بوده است.

وثوقی درتاریخ ملوک هرمز مینویسد: یکی از مسیرهای مهم ارتباطی هرموز جادههای است که از طریق شهرو وتارم به دارابگرد وسپس به فسا وشیراز ختم میشود.

ابن بلخی، ابن حوقل واستخری به کرات از منزلگاه تارم در مسیر ارتباطی هرموز به فارس وکرمان نام برده اند.

اولین مسافر اروپایی که این مسیر را طی کرده آفانسی نیکتین بود که درسال ۱۴۶۸ میلادی جاده هورموز، تارم به لار وسپس خنج را پیمود.

قدمگاه -چراغ سوز

فارغانات

هم همراه با دیگر بخش های سرزمین، ایران اسلامی  شیعیان ایران با توسل به ائمه اطهار در محله دفن امام زاده ها محلی پاک و متبرک برای راز نیاز با معبود خود با ابنیه و ساختمان ها با گمبد و معماری بینظیر اسلامی تزئین نموده معمولا در کنار جشمه های آب قنات به رسم نیاکان ساخته می شد.

ادامه خواندن قدمگاه -چراغ سوز

منابع زیست کوه تشگرد

نام فارسی : ذخیره گاه زیست کوه تشگرد
توصیف زیستگاه تشکرد بونه.وکوه فارغان وهماگ
تغییرات ارتفاعی و وجود کوههای مرتفع و ایجاد میکرو کلیماهای متفاوت همچنین قرار گرفتن این منطقه در بین دو ناحیه رویشی ایران و تورانی و صحارا – سندی دارای فلور خاصی است. به طوریکه عناصر گیاهی ایران و تورانی و صحارا – سندی با هم در این منطقه دیده می شوند. علاوه بر این عناصر نفوذی مدیترانه ای اروپا – سیبری سینو ژاپنی و نیز در این منطقه حضور دارند. ادامه خواندن منابع زیست کوه تشگرد

تعزیه خوانی درفارغان

تاریخچه پیدایش تعزیه در فارغانات
ایران سرزمین فرهنگ های گونه گون ، فارغانات هم سرزمین همزیستی فرهنگ ها ، سرزمین کثرت و وحدت است . فارغانات به لحاظ گستردگی قلمرو و قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی خاص دچار گستردگی و پراکندگی فرهنگی و در نتیجه برخورد این فرهنگ ها دارای فرهنگی پویا ، رو به گسترش و در مسیر تحول بوده است.
یکی از این عناصر ارزشمند فرهنگی تعزیه و شبیه خوانی است که طی سالیان جایگاه خود را در فرهنگ ایرانیان حفظ کرده است.
تعزیه (یا شبیه خوانی):نوعی نمایش مذهبی و سنّتی ایرانی شیعی، عمدتاً درباره شهادت امام علی و امام حسین (ع) و مصائب اهل بیت است.
واژه تعزیه/ تعزیت در اصل به معنای توصیه به صبر کردن، تسلّی دادن .

به معنای «شبیه خوانی» به کار نمی رود ، بلکه آنان تعزیه را به مراسمی نمادین اطلاق می کنند که در آن دسته های عزاداری در طول مراسم، شبیه ضریح یا تابوت ائمه (علیه السلام) را بر دوش می کشند و هم در پایان روز عاشورا ، اربعین و… آن را به خاک می سپارند.

برخی محققان، پیشینه تغزیه را به آیین هایی چون مصائب میترا، سوگ سیاوش، و یادگار زریران باز می گردانند و برخی پدید آمدن آن را متأثر از عناصر اساطیری بین النهرین و آناتولی و مصر، و کسانی نیز مصائب مسیح و دیگر افسانه های تاریخی در فرهنگ های هند و اروپایی و سامی را در پیدایی آن مؤثر دانسته اند. اما در هر حال از برپایی مجالس تعزیه به معنای امروزین آن تا پیش از پایان دوره صفویه اطمینان نداریم؛ تنها نکته آشکار این است که از زمان تسلط عرب ها بر ایران ، ایرانیان همیشه فرصتی می جستند تا خود را از آن سلطه رها کنند. پیدایش نهضت های مقاومت و فرقه های ایرانی که دشمنان دستگاه مرکزی قلمروی عربی اموی و بعدها عباسی بودند، از نتیجه های این کوشش بود. یکی از این مخالفت ها موضوع غصب خلافت توسط افرادی بود که از خاندان پیامبر (ص) نبودند . ایرانیان در برابر این خلفا ، از افراد خاندان پیامبر(ص) و فرزندانشان حمایت کرده و باعث رشد و رونق همه ساله مجالس تعزیه و دسته های عزاداری در کشور شدند. اگر چه که بدیهی است تعزیه به معنای نمایشی امروزه آن طی زمان و به تدریح بر پایه پذیرش شرایط و مردمان به وجود آمده است و نه یک شبه و به امر و دستور یک نفر.
تاورنیه – tavernier – یکی از مراحل تحول را در یادداشت هایش نشان داده است :
« در محرم ۱۰۴۶ خورشیدی در حضور شاه صفوی دوم در اصفهان شاهد مراسمی بوده است که پنج ساعت پیش از ظهر آغاز شده و تا ظهر ادامه داشته است . گفته او با مدرکی درشبیه سازی تمام می شود : در بعضی از این عماری ها طفل هایی شبیه نعش خوابیده بودند و آن هایی که دور عماری را احاطه کرده بودند گریه و نوحه و زاری می کردند. این طفلان شبیه دو طفل امام حسین (ع) هستند که بعد از شهادت امام ، خلیفه بغداد آنها را گرفت و به قتل رسانید.»
اوج وشروع تکامل تعزیه در فارغان و هم از دوران کلانتران فارغانات همرا بابادوره ناصرالدین شاه (۱۲۶۴ ۱۳۱۳) بود. چرا که به تعزیه علاقه فراوانی داشتند.درداخل قلعه کلانتران فارغان امکانات از کسانی که از دور ونزدیک برای شرکت در سوگواری عاشورا وتاسوعا حسینی، در ترویج تعزیه بسیار مؤثر بود. تعزیه خوانانِ آن جا که در حقیقت تعزیه خوانِ محلی بودند زیر نظر کلانتر فارغانات در برابر کدخدایان وبزراگان هرروستا در میدان قلعه والده خان تعزیه  خوان ی با نظم  واحترام به سردار شهیدان می خواندند.
با افول سلطنت قاجار و روی کار آمدن «رضاخان میرپنج» (۱۳۰۴ ۱۳۲۰ش) ، به ویژه در دهه دوم سلطنتش، دوران شکوفایی تعزیه هم به سر آمد. سوگواری های ماه محرّم محدود شد و ممنوعیت های متعددی به وجود آمد و به تدریج برگزاری رسمی مجالس تعزیه متوقف شد، اما اجرای آن در روستاها کمابیش ادامه یافت. رضاخان به دلایل سیاسی و شاید کینه ای که به سنت های مذهبی ایران داشت، برگزاری تعزیه و هر نوع مراسم مذهبی را در ایران ممنوع اعلام کرد تا تعزیه از تکیه دولت و دیگر حسینیه ها و نمایشخانه هایی با آن عظمت و شکوه به پهنه روستاها و شهرهای کوچک رانده شود.
عکس از حمیدرضا خوشیدی نوروز۱۳۹۶
عکس از حمیدرضا خوشیدی
آقای سید مصطفی حسینی درنقش علی اکبر (ع) وجهات نامبرده از صدای رسا ونغمه‌ها دلسوز در واقعه کربلا.

حمیدرضاخورشیدی

تعزیه و موسیقی:
چون شیوه بیان حوادث در تعزیه مبتنی بر آواز بود، معمولاً تعزیه‌خوانان فارغان با مقام‌ها و گوشه‌های موسیقی ایرانی آشنایی داشتند.
از این رو تعزیه را یکی از مهم‌ترین عوامل حفظ بخشی از نغمات موسیقی ایرانی دانسته‌اند.
در هر تعزیه ممکن بود اشعار در گوشه‌ها و دستگاه‌های متعددی خوانده شود، البته در سؤال و جواب‌ها لازم بود که تناسب مقام‌ها رعایت شود که فهرست گردان می گفتندنقش کارگردان هست.
خاندان صابری(محمدصادق صابری) پدر شهیدمازیار صابری از شهیدان جنگ تحمیلی پرداختن به تعزیه فارغان نقش خاصی که در خور این خاندان هست پررنگ تر نموده.

میمند-شمیل – سیرمند-بخوان

در روستاهای فوق با بجا آوردن رسم آئین تعزیه عاشورا حسینی شهادت مظلومانه سالار شهیدان را با شکوه خاص انجام می شود.
در این روستاهای کهن ودیرینه و زیبامنظره بکر وطبیعت در حمکت خداوند در امر این نقش دل ها به شور حسینی هم پیمان وزنده می شوند.
در ده هفتاد بنا به پایداری وعلاقه به خاندان سید وسالار کربلا در چندنقطه در امر اجرای تعزیه  اقدام نموده.
ارتباط میان تعزیه و موسیقی تنها از طریق آواز نبوده است، بلکه سازهای موسیقی نیز در مجالس تعزیه به‌کار می‌رفت، چنان‌که گاه پیش از آغاز تعزیه و به جای ” پیش‌خوانی ” با نواختن برخی سازها، مانند شیپور، طبل، دُهُل، کَرنا، سُرنا، نی‌لبک، نی، قره‌نی، نقاره و سِنج، تماشاگران را برای شنیدن و دیدن تعزیه آماده می‌کردند.
در صحنه‌های فاقد گفتگو، مثل صحنه‌های مسافرت یا نبرد یا در وقفه‌های میان جریان نمایش (آکسیون‌ها)، نیز از ساز استفاده می‌شد. در تعزیه معمولاً هر یک از سازها کاربرد خاصی داشتند، مثلاً هنگام ورود اشخاص و شروع جنگ‌ها طبل می‌زدند و هنگام وقوع صحنه‌های حزن‌آلود شیپور و قره‌نی می‌نواختند.موسیقی تعزیه موجب حفظ و تداوم بسیاری از نغمه‌ها و قطعات موسیقی سازی و آوازی ایران شد و از سوی دیگر، این موسیقی را در مراتب مختلف تحت‌تأثیر عمیق موسیقی تعزیه وجود دارد.

 

فارغان

مقدمه
 یکجانشینی وشهرآیینی، نظم واقتداردراین برزن که با توانایی ویژه افراد در این حوزه اقتدار و امنیت ساکنین بااستحکامات دژو قلعه‌های متعدد با ابنیه و سلاح درخور دفاع از حوزه نیاز به قلعه، ودژمناسب استفاده از (اسلحه) مربوط به زمان خود نشان ازاقتداروپیشه وری وصنعتی بودن مردم فارغانات هست.
 فارغانات با داشتن چشمه‌، قنات و رودخانه‌ وباجمع آوری آب های روان درعهد کهن ودیرین به علم و صنعت کهن در ساخت انواع سد وابست باملات ساروج وسنگ هدایت آب، در دشت‌ها کشت سیفی جات، کاشت مرکبات در کناره کوه با شیب تند، داشت وبرداشت محصولات کشاورزی بستر دادوستد ایجادنموده، این بسترنیاز به ابزار کشاورزی درزمان خودگواه بر بالا بودن رتبه پیشه وری و شهرآیینی وصنعتی ای و برزن استورار بدنبال خواهد داشت.
 شاه‌نشینی کهن باستان در این گستره به فرتور کشیده‌
.عکس مرتضی کیوانی زاده

 


 در این مقاله ابنیه هاخاص درخورمحل زندگی با ساخت مصالح بومی دردسرس از نظر کیفیت وآسایش محل زندگی تحقیق، برسی شده وبصورت علمی ارائه شده است.
 فرهنگ (گویش) غنی با نحوه زندگی آداب رسوم ومعاشرت وداستانهای زندگی مردم وبازی ها سنتی بومی، در راستای افسانه ها وداستان های که سینه به سینه به ما رسیده نحوه گویش وبستر زندگی مناسب  دوران کهن ودیرینه تاکنون همراه با ادبیات خاص شهر آئینی همرا بوده ست.
 فارغانات درکهن ازصنعت وپیشه وری ویژه ای برخوردار بوده در تولید انواع فلزات کوه تولید شیشه وکوره وفلزات وزیورآلات، پارچه بافی وتولید انواع سفال و چرم وبهره بردن از رنگ طبیعی ودباغی مشک آبخوری یا پوست وپارچه، طب گیاهی با این علم کامل شناخته هست وبهره می برده ند.

زیبای -مناطق- یوز پلنگ ایرانی-در فارغانات

نجات ۲ توله پلنگ گرفتار در استخر در هرمزگان

رئیس حفاظت محیط زیست حاجی‌آباد استان هرمزگان گفت: ۲ توله پلنگ که در استخر کشاورزی بُندون فارغان این شهرستان گیر افتاده بودند، با همکاری مردم و یگان حفاظت نجات یافتند.

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا از روابط عمومی محیط زیست استان هرمزگان، روز گذشته اهالی روستای بندون فارغان واقع در حاشیه منطقه حفاظت شده «هماگ» در شهرستان حاجی آباد هرمزگان در تماس با سرمحیط بانی فارغان اعلام کردند دو توله پلنگ در استخر کشاورزی سقوط کرده و گرفتار شده‌اند.

شاهمراد جعفری، رئیس حفاظت محیط زیست حاجی آباد افزود: به دنبال دریافت این گزارش محیط بانان عازم محل مورد شده و با همکاری مردم محلی هر دو توله پلنگ را از دورن استخر بیرون کشیدند. توله پلنگ‌ها پس از رهایی از استخر به سمت ارتفاعات گریخته و به زیستگاه خود بازگشتند.

به گفته وی این پلنگ‌ها از نوع پلنگ آسیایی بوده که در معرض خطر انقراض به شمار می‌روند.

نکته حائز اهمیت در این رخداد همکاری خوب مردم محلی و اطلاع رسانی به موقع آنهاست، درحالی‌که مردم محلی همواره پلنگ‌ها را عامل خسارت به احشام خود دانسته و درصدد از بین بردن آنها هستند. متاسفانه محیط بانان تنها موفق به تصویربرداری از یکی از توله پلنگ‌ها شده‌اند.

شکارگاه بُندون فارغان یکی از مناطق حفاظت شده هماگ استان هرمزگان است.

منطقه حفاظت شده هماگ با بیش از ۱۰۰ هزار هکتار وسعت درشمال بندرعباس و قسمت جنوبی شهرستان حاجی آباد قرار گرفته است.

این منطقه در سال ۸۹ به عنوان منطقه حفاظت شده به ثبت ملی رسید و زیستگاه انواع حیوانات و پرندگان از جمله قوچ و میش، کل وبز، پلنگ، گربه وحشی، کفتار، شغال، روباه، هما، تیهو و کبک است.

شهرستان حاجی آباد در۱۷۰کیلومتری شمال بندرعباس مرکز استان هرمزگان قرار دارد.

پلنگ بزرگترین گربه سان ایران (در حال حاضر) با جثه‌ای بزرگ که طول بدن آن تا ۱۶۰ سانتی متر و گاهی تا ۱۸۰ سانتی متر و وزن آن حدود ۳۵ تا ۹۰ کیلوگرم است . بدن این گربه سان به طور نسبی دراز و باریک و دست‌ها و پاهای قوی آن با پنجه‌ها و ناخن‌هایی بزرگ و گوش‌های کوتاه و مدور و دم دراز که طول آن از نصف طول بدنش بیشتر است و دسته خال‌های گل مانند در همه جای بدن و دم، دست‌ها و پاها پراکنده شده است. در ایران در بیشتر مناطق کشور از جمله ارتفاعات البرز تا تپه ماهورهای کویر مرکزی هر جا که طعمه مناسب وجود داشته باشد، زندگی می‌کنند. پراکنش جهانی آنها شامل آفریقا و آسیا است. این گونه جزء گونه‌های در معرض خطر انقراض endangered محسوب می‌شود.

یوزپلنگ

طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: گوشت‌خواران
زیرراسته: گربه‌سانان
تیره: گربه‌ایان
سرده: ثابت‌پنجهها
گونه: یوزپلنگ
A. Jubatus
نام علمی
Acinonyx jubatus

نقشه پراکندگی تاریخی یوزپلنگ

توضیح اینکه تصویر شاخص

از مهندس محمد رضا رئیسی پور می باشد

یوزپلنگ در فارغانات – فارغان

 

یا یوز (نام علمی: Acinonyx jubatus)، جانوری مهره‌دار و پستاندار از راستهٔ گوشتخواران، خانوادهٔ گربه‌سانان است. این جانور در گذشته در بیشتر مناطق آفریقا و گستره وسیعی از آسیای مرکزی و شبه‌قاره هند یافت می‌شد، اما امروزه با کاهش شدید جمعیت روبرو شده‌است. از میان دو زیرگونهٔ اصلی یوزپلنگ، یکی از زیرگونه‌ها که با نام «یوزپلنگ آسیایی» شناخته می‌شود در خطر جدی انقراض است و تعداد کمی از آن در دشت‌های مرکزی ایران به بقا ادامه می‌دهند.

بدن یوزپلنگ در درازای چندین میلیون سال به گونه‌ای پیشرفت پیدا کرده‌است که این جانور بتواند به طور معمول توانایی حرکت با سرعتی برابر با ۱۱۲ کیلومتر در ساعت را داشته باشد و البته برای مدت کوتاه با سرعتی برابر با ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت هم توانای دویدن را دارد. سرعت یوزپلنگ در عرض ۲ ثانیه پس از شروع دویدن به ۷۵ کیلومتر در ساعت می‌رسد که از شتاب بسیاری از خودروهای مسابقه‌ای نیز بیشتر است. البته میانگین سرعت حرکتی یوزپلنگ برابر با ۶۴ کیلومتر بر ساعت است. اندام باریک، پاهای لاغر و بلند، قفسه سینهای کم پهنا ولی عمیق و جمجمه‌ای کوچک، ظریف و گرد، یوز را به سریع‌ترین جانور روی زمین تبدیل کرده‌است.

این جانور به آسانی از دیگر گربه‌سانان تشخیص‌پذیر است و آن را نه تنها از روی خال‌های روی بدن می‌توان متمایز کرد، که بدن باریک و کشیده، سر کوچک، چشم‌های بالا قرار گرفته و گوش‌های کوچک و تا حدودی پهن شمایلی یکتا به او می‌دهند. طعمهٔ معمول یوزها آهوها (به ویژه آهوی تامسون)، ایمپالا و دیگر پستانداران سم‌دار حداکثر تا ۴۰ کیلوگرم وزن هستند. یک نر بالغ تنها هر چند روز یک بار شکار می‌کند اما ماده‌های دارای توله تقریباً هر روز به شکار می‌پردازند. در حالی که سایر گربه‌سانان شکارچیان شب هستند، یوزها عمدتاً روزها فعال بوده و اغلب در اوایل بامداد و غروب آفتاب به سراغ طعمه‌های خود می‌روند.

واژه‌شناسی

واژهٔ یوزپلنگ از ترکیب دو واژهٔ «یوز» و «پلنگ» تشکیل شده‌است. یوز بُن مضارعِ مصدر «یوزیدن» به معنای «جَستن، جهیدن و طلب کردن» بوده و ازاین‌رو یوزپلنگ به معنای پلنگی است که به دنبال شکار خود گشته و آن را با جستن و دنبال‌کردن می‌گیرد. در فارسی میانه هم نام این جاندار «یوز» بوده‌است.
پیدایش ومشاهده آن در فارغانات که در ادامه کوه تشگرد هست

امروزه باور بر این است که نزدیک‌ترین گونه‌ها به یوز، شیر کوهی و جگواروندی هستند. این‌ها همه عضو طایفه Acinonychini به شمار می‌روند که بر پایهٔ بررسی‌های مولکولی، در ۶٫۹ میلیون سال پیش از دیگر گربه‌ها جدا شدند.
زیرگونه‌ها

گونه یوز دارای دو زیرگونه اصلی است: زیرگونهٔ آسیایی و زیرگونهٔ آفریقایی. هر چند در این مورد اختلاف نظر وجود دارد و برخی متخصصان تعداد بیشتری زیرگونه را در نظر می‌گیرند؛ از جمله زیرگونهٔ شمال‌غربی آفریقا (با نام علمی Acinonyx jubatus hecki) که یکی از چندین زیرگونهٔ مشتق‌شده از زیرگونهٔ آفریقایی است. شاه‌یوز نیز شکلی از یوز آفریقایی است با خال‌های درشت و پیوسته بر روی پوست که نه زیرگونه‌ای جدا، بلکه ریختی از این جاندار به شمار می‌رود. عامل پدید آمدن چنین رنگ‌آمیزی در پوست شاه‌یوز یک چیرگی است که اغلب در یوزهای جنوب آفریقا پدید می‌آید.

کراوسمان و مورالس زیرگونه‌های یوز را ۵ عدد و به صورت زیر برمی‌شمارند:
A. j. fearsoni در شرق آفریقا
A. j. jubatus در جنوب آفریقا
A. j. soemmerringi در شمال شرقی آفریقا
A. j. venaticus در شمال آفریقا تا شبه‌قارهٔ هند (امروزه تنها در ایران) در بین دو زیرگونهٔ اصلی، زیرگونهٔ آفریقایی که در بسیاری از بخش‌های این قاره پراکندگی دارد وضعیت نسبتاً بهتری را دارد. به نظر می‌رسد که در حدود ۵ تا ۱۵ هزار یوز هنوز در آفریقا باقی‌مانده‌اند. اما زیرگونهٔ آسیایی آن که به یوزپلنگ ایرانی یا یورپلنگ آسیایی مشهور است و روزگاری در بخش‌های وسیعی از خاورمیانه و هند پراکندگی داشت، اکنون تنها محدود به چند ده رأس در نواحی شرقی ایران شده‌است.[۹]

مشخصات ظاهری
Cheetah
یوزپلنگ (یوز)
Leopard
پلنگ
یوز در مقایسه با پلنگ دارای بدن ظریف‌تر و سر کوچکتری است. پاهای یوز کشیده و سریع هستند و خال‌های روی بدنش توپر. خال‌های روی بدن پلنگ توخالی هستند و برخلاف یوز، خط اشک ندارد.

یوزپلنگ از خانواده گربه‌سانان به شمار می‌آید، اما به دلیل داشتن دست و پایی بلند، بدنی کشیده و باریک و سینه‌ای فراخ تا حدود زیادی به سگ‌های تازی شبیه‌است. در میان گربه‌سانان، یوز با داشتن ارتفاع شانه‌ای برابر با ۸۳–۷۶ سانتی‌متر و وزنی میان ۷۲–۴۰ کیلوگرم از جمله گربه‌سانان کوچک‌جثه به شمار می‌رود. اندازهٔ طول بدن به ۱٫۲ متر می‌رسد و طول دم نیز میان ۸۴–۶۶ سانتی‌متر ماده‌های این جانور اندکی کوچکتر و لاغرتر از نرها هستند.

سر این جانوران به نسبت کوچک است و سینوس‌های بزرگ و گذرگاه‌های هوایی بینی بیشتر حجم جمجمه را می‌پوشانند. چنین چیزی باعث شده‌است که یوز فک و دندان‌های کوچکتری داشته باشد، اما میزان بسیاری بالایی هوا به درون بدن بکشد. میزان بالای هوای ورودی به آن در رسیدن به سرعت‌های بالا و افزایش سوخت و ساز بدن کمک می‌کند. قلب بزرگ و ششهای حجیم نیز به نوبه خود امکان رساندن اکسیژن ورودی به بخش‌های گوناگون بدن را فراهم می‌کنند.

یوز تنها گربه‌سانی است که دور پنجه‌هایش شیار پوستی‌ای که همچون غلاف پنجه عمل کند ندارد. ناخن این جانور همواره برهنه هستند و این در ردپای جانور نیز آشکار می‌شود.با ناخن‌هایی همواره رو به بیرون، پنجه این گربه‌سان بیشتر همانند پنجه سگ می‌ماند تا گربه. چنین ناخن‌هایی در هنگام سرعت گرفتن همان اثری را برای یوز ایفا می‌کنند که خارهای کفش دوندگان دوی سرعت در هنگام آغاز مسابقه.
در زیر چشمان یوزپلنگ خط‌های سیاهی وجود دارند که به «خط اشک» معروفند. گمان می‌رود که این خط‌ها جلوی تابش خورشید به چشم جانور در هنگام شکار را می‌گیرند.

 

یوزپلنگ و پلنگ هر دو دارای طول بدنی برابر با هم هستند. اگرچه بسیاری از مردم یوز را با پلنگ اشتباه می‌گیرند، اما تفاوت بارز این دو گونه در شکل خال‌هایشان است. در یوز خال‌ها توپر و گرد است، در حالی که خال‌های پلنگ درشت و توخالی و گل مانند است. خط اشک از مشخصات بارز یوز به شمار می‌آید و پلنگ این خط را ندارد. فرق دیگر یوزپلنگ با پلنگ این است که یوزپلنگ – برخلاف پلنگ – در پشت گردن یال دارد. از جمله دیگر تفاوت‌های دو گونه می‌توان به لاغرتر بودن یوز نسبت به پلنگ و داشتن سر کوچک‌تر اشاره کرد.

بدن یوزپلنگ به شکل ویژه‌ای مناسب سرعت‌های بالا است. بیشترین سرعت ثبت‌شده برای این جانور به ۱۱۲ کیلومتر بر ساعت می‌رسد؛ سرعتی که آن را در بالای سریع‌ترین جانداران روی زمین قرار داده‌است. یوزها می‌توانند سرعت خود را از حالت ایستاده در کمتر از ۳ ثانیه به بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت برسانند. به دلیل داشتن ستون فقراتی انعطاف‌پذیر و پاهای بلند و روان، او همچنین می‌تواند پرش‌هایی به طول ۷٬۵ متر انجام دهد. ب
دو یوز در کنار هم

 

یوزهای نر و ماده برای هدف‌های گوناگون اقدام به تولید انواع مختلفی از صداها می‌کنند. یوزهای مادر برای صدا زدن فرزندانشان آوایی «پرررر–پرررر» مانند تولید می‌کنند. فرزندان نیز در برابر هنگامی که به مادر می‌رسند صداهای کوتاه «پیپسسس–پیپسسس» از خود درمی‌آورند. مادر از صدای ویژهٔ خود به منظور در کنترل نگه داشتن فرزندان و جلوگیری از دور شدن بسیار آن‌ها از خود بهره می‌گیرد. پس از خوردن شکار و در هنگام لیس زدن یکدیگر نیز یوزها صدایی پرررر مانند از خود درمی‌آورند. این صدا درست مانند صدای گربهٔ خانگی در هنگام نوازش است، اما با شدتی بالاتر که تا ۶ متر دورتر شنیده می‌شود. تولید صدای پرررر روشی برای نشان دادن دوستی و برادری میان این جانوران است.

شکار
یوز با خفه‌کردن شکار از راه گرفتن گلویش آن را می‌کشد. در پرونده: یوزی در حال شکار ایمپالا

یوزها روش شکار کردن را از مادرانشان فرا می‌گیرند. آن‌ها از آغاز ۴ ماهگی گاه در کنار مادر خود به شکار می‌روند و هرچه سنشان بالاتر می‌رود این همراهی بیشتر می‌شود.

یوزها در هنگام شکار به آهستگی به طعمهٔ خود نزدیک می‌شوند و آن را تعقیب می‌کنند. این مرحله زمان‌بر است و می‌تواند تا نیم ساعت نیز طول بکشد. در یوزهای بالغ، بیش از ۵۰ درصد زمان شکار صرف آهسته راه رفتن و خزیدن به همراه تعقیب می‌شود. پس از آنکه یوز به اندازه کافی به طعمه خود نزدیک شد، جانور با سرعت زیادی به سوی طعمه می‌دود و تلاش می‌کند که آن را نقش بر زمین کند. بسته به وزن طعمه، یوز راهکارهای گوناگونی برای به خاک نشاندنش به کار می‌گیرد. برای طعمه‌های کوچک‌جثه وارد کردن ضربه با پنجهٔ جلو و مختل کردن تعادل طعمه در هنگام فرار کافی است، اما طعمه‌های بزرگ‌تری همچون آهوان بالغ نیاز به حمله از پشت، وارد کردن ضربه به ران و پریدن بر پشت آن دارد. در هر دو صورت، یوز پس از به زمین افتادن طعمه گردن آن را به دندان می‌گیرد تا شکار از خفگی جان سپارد. برخلاف شیر، که دارای پنجه‌هایی قوی برای ضربه کشنده زدن به شکار است، یوزها آنچنان از پنجه‌هایشان برای گرفتن شکار بهره نمی‌برند و تنها آن را خفه می‌کنند. تفاوت دیگر شکار یوز با دیگر گربه‌سانان نیز در قدرت وارده به گردن است؛ در شیرها، ضربهٔ وارده توسط فک به گردن باعث شکستن ستون فقرات گردن می‌شود، حال آنکه دندان‌های یوز توانایی شکست استخوان را ندارند و تنها راه نای را می‌بندند.

این گربه‌سانان علاقه‌ای به خوردن مردار ندارند و غذای خود را شکار کرده و تازه می‌خورند. سر و صورت آن‌ها پس از خوردن غذا آلوده به خون طعمه می‌شود، از این رو یوزهای در کنار هم دست به لیسیدن همدیگر می‌زنند تا بدن به کلی پاک شود. اگرچه یوز درگرفتن طعمه‌هایش بهتر از دیگر گربه‌سانان عمل می‌کند و در هر دو تلاش، یکی نتیجه می‌دهد،[پانویس ۴] از آنجا که برای به دنبال رفتن شکارش انرژی بسیار زیادی تلف می‌کند، در صورتی که تشخیص دهد تعقیب بی‌فایده‌است آن را متوقف می‌کند. پس از شکار، یوز آن را به منطقه‌ای علفزارمانند می‌کشاند تا از دید مهاجمان پنهان کند. در این هنگام جانور همچون سگ لَه لَه می‌زند تا نفس خود را بازیابد. پس از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه، اقدام به خوردن شکار می‌کند و بخش‌های بزرگی از گوشت را یکجا می‌بلعد. عجله یوز در این کار و هشیاری مداومش در هنگام خوردن غذا به دلیل ترسش از آمدن درندگانی چون شیر و کفتار است.

در ایران، یوزها از انواع سم‌داران کوهزی تغذیه می‌کنند. قوچ و میش عمده‌ترین شکار یوزپلنگ ایرانی را تشکیل می‌دهند و کل، بز، جبیر و آهوی ایرانی نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند. این جانوران گاه اقدام به گرفتن خرگوش نیز می‌کنند، اگرچه خرگوش انرژی آنچنانی در اختیارشان نمی‌گذارد. بررسی‌ها نشان داده‌اند که یوزهای ایرانی قوچ‌ها، کل‌ها و آهوان نر (معمولاً مسن‌تر) را بیشتر ترجیح می‌دهند چرا که نسبت به جوان‌ترها تحرک کمتری دارند و وزنشان نیز بیشتر است.
زادآوری
توله یوز درتشگرد(کوه فارغان)

یوزها بیشترین میزان مرگ و میر توله‌ها در میان دیگر گربه‌سانان را دارند. تخمینی توسط لورنسون حکایت از مرگ ۹۶–۹۴ درصد توله‌ها پیش از رسیدن به استقلال دارد. چنین نرخ بالای مرگ و میری از دیدگاه فرگشتی باعث می‌شود که سن باروری جانور در طول زمان رو به سوی کمتر شدن برود تا شانس بیشتری برای ادامه بقای گونه پدید آید. در حقیقت، یوزها به نسبت دیگر گربه‌سانان هم‌جثهٔ خود در سن‌های پایین‌تری بالغ می‌شوند.

یوزهای ماده در همه طول سال بچه می‌زایند اما بیشتر در فصل‌های بارانی سال باردار می‌شوند تا فصل‌های خشک. دلیل آن هم می‌تواند این باشد که تعداد فرزندان طعمه‌ها از جمله آهوی تامپسون در این هنگام به شدت بیشتر می‌شود. این آهوان جوان طعمه‌های مورد علاقه یوز هستند و گرفتنشان ساده‌است.هفت تا چهارده روز پیش از آنکه یوز ماده آمادهٔ جفت‌گیری شود ادرارش بوی ویژه‌ای به خود می‌گیرد که به نرها این پیام را می‌رساند که ماده به زودی آمادهٔ پذیرش نر است. دورهٔ زمان موسوم به فحلی در یوزها ۱ هفته طول می‌کشد. اگر در این هنگام ماده باردار نشد، ۱۰ روز دیگر دوباره وارد دورهٔ فحلی می‌شود؛ در غیر این صورت، توله‌هایش را ۳ ماه دیگر به دنیا می‌آورد.[۳۵] تعداد بچه‌های به دنیا آمده میان ۴ تا ۶ توله در هر زایمان است اما میانگین تعداد توله‌ها در پانزدهمین روز تولد ۳٫۷–۳٫۵ است. پیش از زایمان، یوز ماده یک ناحیه یا کنام مناسب را که معمولاً علفزار بلندی در یک ناحیهٔ مرطوب است، انتخاب کرده و توله‌های ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرمیش را در آنجا می‌زاید.

مرگ و میر توله‌ها در یوز بسیار بالا است و کمتر از ۱۰ درصد توله‌های به دنیا آمده به سن بالای ۱ سال و نیم می‌رسند. مهم‌ترین دلیل‌های چنین مرگ و میری کشته شدن توسط درندگانی چون شیر، بیماری، رها شدن و کمبود غذا است. در بسیاری موارد، مادر به دلیل آنکه خود غذایی برای خوردن نداشته و کاهش وزن پیدا می‌کند، توله‌هایش را رها می‌کند. توله‌های رها شده اغلب از گرسنگی یا شکار شدن توسط مهاجمان می‌میرند، اما آن‌هایی که سن بالاتری داشته باشند (بیشتر از ۶ ماه) می‌توانند این فرصت را پیدا کنند که توسط خانوادهٔ دیگری به «فرزندخواندگی» گرفته شوند. در این هنگام، آن‌ها به همراه توله‌های ماده‌ای دیگر به تغذیه از شکار آن ماده می‌پردازند ولی به دلیل سن بالاتر شیری از آن ماده نمی‌نوشند. به دلیل مرگ و میر بالای توله‌ها، در عمل تنها تعداد محدودی مادهٔ باتجربه می‌توانند توله‌هایشان را به سن‌های بالا و استقلال برسانند.

توله‌ها تا ۳ یا ۴ ماهگی از سوی مادر شیر داده می‌شوند و سپس توسط غذای به دست آمده از شکار تغذیه می‌شوند آن‌ها از ۱۴ تا ۱۶ ماه پس از تولد تحت مراقبت مادر قرار دارند و یوز ماده به جز هنگام شکار لحظه‌ای آنها را تنها نمی‌گذارد. نرها در مراقبت والدینی نوزادان هیچ دخالتی ندارند. بچه‌ها همیشه در حال بازی با یکدیگر بوده و مهارت‌های شکار را با طعمه‌های زنده‌ای که مادر به کنام بازمی‌گرداند فرا می‌گیرند، هر چند این توله‌ها همچنان در شکار طعمه آماتور باقی می‌مانند. یوزهای جوان در سنین بعد از نوجوانی و در هنگام جدا شدن از مادر به مدت شش ماه به جهت ایمن بودن از خطرات احتمالی با هم باقی می‌مانند. اما پس از این دوره خواهرها گروه را ترک کرده اما برادرها به زندگی در کنار هم ادامه می‌دهند.

یوزهای ماده در میان ماه‌های ۲۱ تا ۲۲ زندگیشان به توانایی زایش می‌رسند. تخمینی برای میانگین طول عمر آن‌ها در طبیعت در دست نیست اما یوزهای در اسارت گاه تا بیشتر از ۱۰ سال زندگی می‌کنند. بیشترین طول عمر یک یوز در باغ‌وحش ۱۵ سال و ۷ ماه بوده‌است.
گستره پراکندگی
یوزپلنگ‌ها در مناطق وسیع و علزارها زندگی می‌کنند؛ جایی که می‌توانند در هنگام شکار خود را در میان علفزارها پنهان کنند و تا حد ممکن به طعمه نزدیک شوند.

 

در ایران، گستره‌ای از بمپور در بلوچستان تا طبس، پارک ملی گلستان در خراسان، منطقه حفاظت شده خوش ییلاق، پارک ملی توران و پارک ملی کویر (سمنان)، نفت شاه در باختران، منطقه حفاظت شده موته در اصفهان، تمام مناطق یزد، منطقه بهرام گور فارس، حاجی‌آباد (فارغان)در بندرعباس و پارک ملی خبر روچون و راور در کرمان در سال‌های قبل از زیستگاه‌های یوز آسیایی به شمار می‌آمدند. در سال‌های اخیر یوز فقط در مناطق نایبندانِ طبس، بافق، دره انجیر و کالمند در استان یزد، ذخیره‌گاه زیستکره توران و پارک ملی کویر در سمنان، میاندشت در خراسان شمالی و بجستان در خراسان رضوی مشاهده شده‌است.از جمله دیگر مناطق حفاظت‌شده‌ای که به تازگی در آن‌ها یوزپلنگ شناسایی شده می‌توان به منطقه حفاظت شده درونه در شهرستان بردسکن اشاره کرد که در آن با کمک دوربین‌های تله‌ای در خرداد سال ۱۳۹۱ یک قلاده یوز دیده شد.
آسیب‌شناسی
باغ‌وحش‌های بسیاری در جهان برنامه‌هایی برای حفاظت از نسل یوزپلنگ در دست اجرا دارند.

یوزها آسیب‌پذیرترین گونه در میان دیگر گربه‌های بزرگ هستند. آن‌ها تا چند صد سال پیش از شبه‌قارهٔ هند تا کرانه‌های دریای سرخ و بیشترِ قارهٔ آفریقا حضور داشتند. اما امروزه زیرگونهٔ آسیایی آن‌ها رو به سوی انقراض دارد و در مقایسه با سال ۱۹۰۰ که نزدیک به ۱۰۰٬۰۰۰ یوز در آفریقا زندگی می‌کردند، امروزه ۹۰ درصد از جمعیت زیرگونهٔ آفریقایی کم شده‌است. برآورد می‌شود که هم‌اکنون تنها کمتر از ۱۰٬۰۰۰ یوز در سراسر جهان در حیات وحش باقی‌مانده باشند.

سازمان IUCN وضعیت بقای گونهٔ یوز را در حالت آسیب‌پذیر طبقه‌بندی کرده‌است. این وضعیت تنها یک رتبه با در معرض خطر فاصله دارد که به معنای احتمال انقراض جانور در کوتاه‌مدت است.
دشمنان طبیعی

در ایران، پلنگ، گرگ، انواع گربه وحشی همانند سیاهگوش، شغال، روباه و البته کفتار راه راه را می‌توان از رقیبان طبیعی یوز برشمرد.
خطرها از سوی انسان
یوزپلنگ در فارغان

 

با آنکه امروزه امکان توله‌آوری یوزها در اسارت وجود دارد، هنوز هم مشکلاتی همچون بالا بودن میزان مرگ و میر در توله‌ها و پایین بودن تعداد موسسات انجام‌دهنده فرایندهای مصنوعی توله‌آوری از مشکلات پیش رو در افزایش جمعیت این جانوران هستند. با این حال به نظر می‌رسد که معرفی دوبارهٔ یوزهای به دنیا آمده در اسارت به طبیعت محدود در صورت برآورده شدن نیازهای یوز و نبود دشمنانی چون شیر، می‌تواند بسیار موفقیت‌آمیز باشد. دربارهٔ طبیعت نامحدود (حصارکشی نشده) اما یوزهای معرفی‌شده کمترین شانس بقا ندارند و نمی‌توانند در برابر شیر و کفتار مقاومت کنند. از این رو، توله‌یوزهایی که از دست قاچاقچیان رهایی می‌یابند تا همیشه در مراکز نگهداری یوزها می‌مانند و نمی‌توانند به حیات وحش بازگردانده شوند.

اخرین بار یوز پلنگ دیده شده در فارغانات

پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران (iew):

روز گذشته اهالی روستای (بندون) فارغان واقع در حاشیه منطقه حفاظت شده تشگرددر شهرستان حاجی آباد هرمزگان در تماس با سرمحیط بانی فارغان اعلام نمودند دو توله پلنگ در استخر کشاورزی سقوط کرده و گرفتار شده اند.

به گزارش روابط عمومی محیط زیست استان هرمزگان، به دنبال دریافت این گزارش محیط بانان عازم محل مورد شده و با همکاری مردم محلی هر دو توله پلنگ را از دورن استخر بیرون کشیدند.

توله پلنگ ها پس از رهایی از استخر به سمت ارتفاعات گریخته و به زیستگاه خود بازگشتند.

نکته حائز اهمیت در این رخداد همکاری خوب مردم محلی و اطلاع رسانی به موقع آنهاست، درحالیکه مردم محلی همواره پلنگ ها را عامل خسارت به احشام خود دانسته .

 

 

 

 

فارغان-فارغانات

 

ادامه خواندن فارغان-فارغانات

فارغان (بقعه شاه رکن الدین)

 

بقعه شاه رکن الدین

از متبرک ترین  وبا مصالح سفال لعاب دار سز فیروه ای در گنبد داشت مرمت شده وبنا به اظهارات بانی مصالح خاص درمحدوده باستانی بوندون متمایز میکند.

با باغ ها وقنات ودرختان نخل از جمله درکنار دو دژقدیمی قله سرخنی قرار گرفته مشرف بر ساختمان ومیل لموشوکو که از بارز ترین ابنیه با مصالح ساروج وسنگ چین بدون ملات بکار رفته ودر ضلع غربی ان اشکفت جناب علی خود پازلی برای محلی متبرکه ودرباستان لموشوکو میل محلی برای امنیت یا حتی گاه شماری نجوم را در این محدوده با وجود دخمه های باستانی ونوع سفالهای یافت شده گواه بر دیربنه بودن وکهن بودن این برزن که با کاوش کارشناسان خود یافته های بیشتری برای ما به ارمغان میاورد.

شیربرنزی- شیر باستانی برنزی-شیرفارغان-

توجه باستان شناسان به مجسمه شیر برنزی هرمزگان

مجسمه شیر برنزی با ۶۲ کیلو وزن که مربوط به دوره هخامنشی است، مورد توجه بوده است.

دکتر مهدی رهبر، باستان شناس، با بیان این که شیر برنزه کشف شده در منطقه فارغان حاجی آباد از شهرستان های استان هرمزگان یک شیر غران است که به طرفی در حال حمله است گفت: بلندی این مجسمه حدود ۴۲ سانتیمتر است که زیر ۴ دست و پای آن ۴ میخ مخروطی شکل وجود دارد که ۸ سانتیمتر بلندی دارد و نشان می دهد این مجسمه برنزی در یک محل فلزی یا سنگی، استوار بوده است.

ادامه خواندن شیربرنزی- شیر باستانی برنزی-شیرفارغان-

فارغان- در بیستون- باستان -وکهن- ودیرینه-تارم

فارغان- در بیستون- باستان -وکهن- ودیرینه

ستون سوم در سنگ نبشته

بند ۵ ۲۱-۲۸ داریوش شاه گوید: مردی به نام «وَهـیَـزداتَـه» در شهر «تارَوا» در سرزمین «یَـئوتی‌یا» در پارس می‌زیست. او دوباره در پارس آشوب برپا کرد.[۲۲] او چنین به مردم می‌گفت که من «بَـردی‌یَـه» (بردیا) پسر کورش هستم. سپس سپاه پارسی که در تختگاه[۲۳] بود و پیش از آن از «یَـدا/ یَـدایا؟»[۲۴] آمده بود، بر من شورید و به سوی وَهـیَـزداتَـه (تارم)رفت. او در پارس شاه شد.

بند ۶ ۲۸-۴۰ داریوش شاه گوید: آنگاه من سپاه پارسی و مادی را که در فرمان من بودند؛ گسیل داشتم. یک پارسی پیرو خودم به نام «اَرتَـ‌وَردی‌یَـه» را سردار آنان کردم. دیگر سپاهیان پارسی به دنبال من، روانه ماد شدند. سپس اَرتَـ‌وَردی‌یَـه با سپاه خود رهسپار پارس شد. آنگاه که او به شهری به نام «رَخا» در پارس فرا رسید؛ در آنجا آن وَهـیَـزداتَـه که خود را بردیا می‌نامید، با سپاه خود برای نبرد با اَرتَـ‌وَردی‌یَـه در آمد. سپس به نبرد شدند(مسیر لشکر از دهنه ده شیغ وبه فارغانات وسپس تارم). اهورامزدا مرا یاری داد. بخواست اهورامزدا سپاه من به سختی سپاه وَهـیَـزداتَـه را درهم شکست. آنگاه که نبرد در گرفت، ۱۲ روز از ماه ثورَواهَـرَه گذشته بود.

بند ۷ ۴۰-۴۹ داریوش شاه گوید: سپس وَهـیَـزداتَـه با سواران کمی گریخت و به پَـئـیـشی‌یـا اووادا رفت. در آنجا سپاهی را آماده ساخت و رهسپار شد تا با اَرتَـوَردی‌یَـه نبرد کند. در کوهی به نام «پَـرگَـه» فارغان به نبرد شدند. اهورامزدا مرا یاری داد. بخواست اهورامزدا سپاه من به سختی سپاه وَهـیَـزداتَـه را درهم شکست. آنگاه که نبرد آنان آغاز شد، ۵ روز از ماه گَـرمَـپَـدَه (گرماپَـد) گذشته بود. وَهـیَـزداتَـه و همدستان برجسته او را دستگیر کردند.

بند ۸ ۴۹-۵۲ داریوش شاه گوید: سپس من وَهـیَـزداتَـه و مردانی که همدستان برجسته او بودند را در شهری به نام «اووادَئیچَـیَـه» در پارس به دار آویختم.

بند ۹ ۵۲-۵۳ داریوش شاه گوید: این است آنچه که به دست من در پارس انجام شد.

بند ۱۰ ۵۴-۶۴ داریوش شاه گوید: آن وَهـیَـزداتَـه که خود را بردیا می‌خواند، به رویارویی با شهـربان پیرو من در آراخوزی/ رُخَـج به نام «ویـوانَـه» سپاه گسیل داشت.[۲۵] او مردی را سردار آنان کرد و به ایشان گفت که بروید و ویوانَـه و سپاهی که خود را از آنِ داریوش می‌داند، درهم شکنید. سپس آن سپاهی که وَهـیَـزداتَـه گسیل داشته بود؛ رهسپار شد تا با ویوانَـه به نبرد درآید. آنان در دژی به نام «کاپیشَـکانیش» نبرد کردند. اهورامزدا مرا یاری داد. بخواست اهورامزدا سپاه من به سختی سپاه شورشگران را درهم شکست. آنگاه که نبرد آنان درگرفت، ۱۳ روز از ماه اَنامَـکَـه گذشته بود.

کتیبه بیستون، بزرگترین سنگ نوشته ایران

سنگ‌نبشته بیستون بزرگترین سنگ‌نبشتهٔ ایران، نخستین متن شناخته شدهٔ ایرانی و از آثار دودمان هخامنشیان (۵۲۰ پ. م) واقع در شهرستان هرسین در سی کیلومتری شهر کرمانشاه بر دامنه کوه بیستون است. سنگ‌نبشته بیستون یکی از مهمترین و مشهورترین سندهای تاریخ جهان و مهم‌ترین متن تاریخی در زمان هخامنشیان است که شرح پیروزی داریوش بزرگرا بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان می‌دهد.

نام بیستون از واژه پارسی باستان «بغستان» به معنی جایگه خدایان است.نخستین اشاره به این جایگاه در کتاب دیودوروس سیکولوس بود که در آن بخشی از نوشته‌های کتزیاس یونانی درباره بیستون آورده شده‌است.

واژه بیستون در زبان پهلوی «بَهیستان» و سپس «بَهیستون» شد. این واژه در سده‌های نخست اسلامی «بهستون» و امروزه بیستون خوانده می‌شود. یادآوری می‌گردد شکل واژه‌ای که امروزه «بی ستون» به معنی «بدون ستون» گفته می‌شود، از گویش‌های محاوره‌ای بوده و فاقد اعتبار است.

www.dalahoo.comروش ساخت

سنگ‌نبشتهٔ بیستون در ارتفاع چند ده متری از سطح زمین و بر دامنهٔ رو به جنوبی کوه پراو ساخته شده‌است و از آثار به جای مانده از پلکانی در قسمت بالایی کوه بیستون احتمال می‌رود که سنگ تراشان از این راه برای رسیدن به محل استفاده می‌کرده‌اند و پس از پایان کار پلکان را به منظور غیرقابل دسترس کردن اثر تراش داده‌اند. سنگ‌نبشتهٔ بیستون بر سنگ‌هایی از جنس آهک ایجاد شده که از آثار رنگ لعاب قهوه‌ای مانندی که پس از همراه شدن با ذرات اکسیده شده آهک و همچنین بقایای سربی که در چند سطر نخست اثر دیده شده‌است به نظر می‌آید در پایان کار برای افزایش طول عمر اثر تمام نمای آن را با اندودی ناشناخته پوشانده‌اند.

www.dalahoo.comنقش برجسته

ارتفاع کلی کتیبه ۷ متر و ۸۰ سانتی‌متر و طول آن ۲۲ متر می‌باشد و در مرکز آن ۵ ستون به خط میخی فارسی باستان دیده می‌شود. هر یک از ۴ ستون اولیه قدری کمتر از ۲ متر عرض و ۴ متر ارتفاع دارد. متن فارسی باستان جمعاً ۵۲۵ سطر دارد. بر روی پنج ستون مذکور اهورامزادا بر روی صفحهٔ برآمده‌ای قرار گرفته و بر روی همهٔ این اشکال در حال پرواز است. اهورامزدا با چهرهٔ انسانی و ریشی مستطیلی تجسم یافته و از میان انوار یک فرص خورشید بسیار بزرگ که در حال نورافشانی، پدیدار گشته است. بر روی سر او یک تاج تابناک با شاخ‌هایی قرار گرفته که نشانه و رمز خدایی بودن اوست. اهورمزدا دست چپش را با حلقه‌ای به سوی داریوش دراز کرده و به این ترتیب مشغول انجام مراسمی مبنی بر تسلیم قدرت و سلطهٔ پادشاهی به داریوش می‌باشد. وی با دست راستش که بلند کرده خیر و برکت برای داریوش می‌خواهد. خود داریوش تاج پادشاهی بر سر دارد. سبیلهایش تابیده و ریشش مستطیلی شکل و به شیوهٔ ریش پادشاهان آشور است که ده طره داشته. داست راست داریوش به حالت دعا و راز و نیاز به سوی اهورمزدا دراز است و با دست چپش کمانی را گرفته است. داریوش به اندازهٔ معمولی بعنی به قد ۱۸۰ سانتی‌متر نشان داده شده است.

www.dalahoo.comداریوش با پای راست خود گئومات را زیر لگد انداخته به طوری که یک پا و دو دست گئومات به حالت تضرع بالا آمده است. از سمت چپ، در پشت سر داریوش دو نفر از درباریان نیزه‌دار و کماندار با تیرکش ایستاده‌اند و هر دو ریش‌های بلندی دارند. با توجه به نقشه‌های نقش رستم، نیزه‌دار مذکور «گبری» و کماندار «آسپاتینا» می‌باشد. این دو نفر قدشان از داریوش کوتاه‌تر و در حدود ۱۵۰ سانتی‌متر است، ولی از پادشاهان یاغی که مجسمهٔ آنها تا سینهٔ داریوش است (۱۲۰ سانتی‌متر)، بلندترند. پشت گئومات بلافاصله ۸ نفر از غاصبین تخت و تاج پادشاهی و پیشوای قبیلهٔ سکاها، «تیگراخائودا» که نظر به تیزی نوک کلاهش هشت سانتی‌متر از داریوش بلندتر است، نقش گردیده است. همهٔ آنها به وسیلهٔ زنجیری به یکدیگر متصل هستند. قسمتی از مجسمه‌های کتیبهٔ بیستون در زمان دو جنگ جهانی موقعی که سربازان از کنار آن عبور کرده‌اند، ویران گردیده است. مجموعاً این نقوش حد متوسط ۳ متر ارتفاع و ۵٫۴۸ متر طول دارد.

www.dalahoo.comاین نقش برجسته پیروزی داریوش بزرگ را بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان می‌دهد. طول این نقش برجسته ۶ متر و عرض آن ۳٫۲۰ متر می‌باشد، نماد فروهر بالای نقش دیده می‌شود. داریوش دست راستش را به نشانه ستایش اهورامزدا بالا برده و پای چپش را بر سینه گئومات مغ که زیر پای او افتاده نهاده‌است. شورشیان که دست‌هایشان از پشت و گردنشان با ریسمان به هم بسته شده‌است پشت سر هم در برابر داریوش ایستاده‌اند. یک نیزه دار و یک کماندار پشت سر داریوش دیده می‌شوند. بلندی قامت داریوش در نقش ۱۸۰ سانتیمتر، قامت نیزه دار و کماندار حدود ۱۵۰ سانتیمتر و قامت شورشیان حدود ۱۲۰ سانتیمتر است. متن و نقش بر اثر عواملی چند از جمله عوامل زمین شناختی فرسایش باران و باد رسوب مواد آلی رشد جلبک در درز سنگها و تأثیر سایر پدیده‌های طبیعی فیزیکی شیمیایی و نیز تخریب به دست بشر بویژه در عصر رواج تفنگ – که از قسمتهای برجسته و نمایان تر نقش و از فاصله دور به عنوان نشانه استفاده می‌کرده‌اند – و ناآگاهی‌ها و بی‌مبالاتی‌های دیگر آسیب جدی دیده‌است.

www.dalahoo.comنخستین کسی که موفق به خواندن کتیبه بیستون شد، هِنری رالینسون انگلیسی(Rawlinson) بود. او که در دهه ۱۸۳۰ میلادی و اوایل دهه ۱۸۴۰ به عنوان افسر ارتش هندِ انگلستان، مأمور خدمت در غرب ایران بود، موفق به رمزگشایی از خطوط کتیبه شد و نخستین ترجمه آن را به دست داد.

پس از رالینسون، افراد دیگری راه او را پی گرفتند و ترجمه‌های کامل‌تر و دقیق‌تری از کتیبه بیستون را بدست دادند؛ با این حال، بخش‌هایی از این کتیبه باستانی به علت فرسایش در برابر باد و باران از میان رفته و ناخواناست؛ و نیز بدین خاطر که در دوره‌ای از بی‌خبری ایرانیان، نقوش و خطوط آن به عنوان نشانه تیراندازی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

www.dalahoo.com

نکته‌های اصلی کتیبه بیستون از این قرار است:

معرفی داریوش از زبان خود او، دودمان هخامنشی، چگونگی اعاده پادشاهی به هخامنشیان، شیوه حکومت داریوش، مرگ کمبوجیه، طغیان گئوماتا و کشته شدن او در پاییز ۵۲۲ ق م، شورش و طغیان در بسیاری از سرزمین‌ها و سرکوبی آن‌ها و اعاده نواحی بسیاری که از فرمانبرداری سر باز زده بودند، پیروزی‌هایی که در نوزده نبرد نصیب داریوش شده‌است و از جمله پیروزی مهم و دشوار بر سکاها، چگونگی استقرار آرامش و امنیت در امپراتوری پهناور، رد ادعاهای یاغیان ضدحکومت، هشدار نسبت به دروغگویی، دفاع از راستی و راستگویی، دعای نیک در حق کشور و مردم، سپاسگزاری داریوش از یاریهای اهورامزدا در غلبه بر معارضان و بازگشتن صلح، اندرز به شاهان آینده و کسانی که کتیبه بیستون را می‌خوانند، نام کسانی که در غلبه بر گئوماتا از داریوش پشتیبانی کردند و اشاره به انتشار متن کتیبه در سراسر قلمرو هخامنشی به خط میخی و سه زبان پارسی باستان، بابلی و ایلامی. این کتیبه‌ها کلید کشف رمز کلیهٔ خطوط میخی گردید. به ویژه «سر هـ. رالینسون» در این موفقیت سهمی بسزا دارد.

سربازان- جنگی -سکاها وپری کانی ها -هوش نوش-سکاهای آموربگیه-اسکارته- هرهوتیش ها

یادداشتی بر منابع:

همه منابع اولیه موجود در نبرد گوگمل از طرف نویسندگان یونانی است – هیچ روایتی از نقطه نظر ایرانیان وجود ندارد. بسیاری از این منابع “اولیه” نیز مدت‌ها پس از واقعیت نوشته شده‌اند. همانطور که از قدیم گفته شده فاتحان نویسندگان تاریخ هستند، اما اندیشمندان امروزی در حال تلاش برای بازسازی نسخه‌ای  جدیدهستند.
که نسبت به آنچه که در سال ۳۳۱ پیش از میلاد در گوگمل اتفاق افتاد،کمتر جانبدارانه باشد.
دو سپاه در دشتی مسطح و بی‌درخت با یکدیگر روبرو شدند. داریوش سوم، پادشاه امپراتوری هخامنشی، مکان این نبرد را با دقت انتخاب کرده بود. پیاده نظام او، ارابه‌های داسی شکل‌اش و ۱۵ فیل جنگی وی آماده ایستاده بودند. دشمن نیروی بسیار کوچکتری داشت.
داریوش حقاً باید برنده این جنگ یعنی نبرد گوگمل می‌شد اما حریف او اسکندر کبیر مقدونی یکی از بزرگترین متخصصان فنون جنگی بود که جهان تا آن زمان به خود دیده بود۱۰۰۰ سوار جنگی را که انها پری کانی ها فارغانی می نامیدند در این جنگ شرکت کرده وبا سرافرازی حتی هردوت هم از رشادت وجنگیدن این هزار سورا نتونست نامی نبرد واین هزار نفر توانستند ضربات شدیدی به لشکر اسکندر بیاورند.
نبرد گوگمل (آربلا)

ادامه خواندن سربازان- جنگی -سکاها وپری کانی ها -هوش نوش-سکاهای آموربگیه-اسکارته- هرهوتیش ها

گیاهان- دارویی-فارغانات

گیاهان دارویی

گیاهان دارویی فارغانات وسیرمند-تارم زمین- وکوه تشگرد.
گیاهان دارویی گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندام‌های آنها حاوی مادهٔ مؤثره‌است.
موارد مهم در تولید گیاه دارویی

فروش وبسته بندی گیاهان آماده‌سازی داروهای گیاهی و تحویل آنها به استفاده کنندگان به نحو بهداشتی انجام نگیرد خواص درمانی گیاه از بین رفته یا حتی ضررهست.

کارهای که باعث کمشدن اثر گیادارویی می شود.

زراعت در زمینی که از نظر مواد خاص مورد نیاز گیاه، دچار کمبود باشد.
رعایت نکردن زمان مناسب برداشت (برحسب وضعیت هوا و ساعات روز)
خشک کردن گیاه در شرایط نامناسب (از نظر درجه حرارت، مدت زمان خشک کردن یا سرعت خشک کردن و…)
عدم نگهداری صحیح و بسته‌بندی مناسب

ویژگی‌های خاص تولید گیاهان دارویی و معطر

ویژگی‌های خاص تولید گیاهان دارویی و معطر را می‌توان به صورت زیر نام برد:

تنوع زیادی در گیاهان و گونه‌های دارویی وجود دارد.
مواد مؤثر آنها دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است.
شرایط اگرواکولوژیکی تأثیر شگرفی بر مواد مؤثر آنها دارد.
تجارت آنها نسبتاً کم، قیمت شان ناپایدار و در تجارت آنها رقابت جهانی وجود دارد.

شکل‌های مصرف گیاهان دارویی

گیاهان دارویی و معطر عمدتاً به فرمهای زیر مصرف می‌شوند:

گیاه تازه
گیاه خشک شده یا کنسرو شده
بصورت فرآوری شده توسط حرارت
استحصال مواد موثر در صنعت

جوغن قدیمی
جوغن قدیمی منزل خسرو توسلی بخوان

روش تهیهٔ برخی از اشکال مصرفی داروهای گیاهی

دم کرده: مقدار تعیین شده از پودر گیاه را، در مقدار معینی از آب جوش ریخته و به بهم می‌زنند. بعد روی ظرف را پوشانده و به مدت ۳۰-۱۵ دقیقه صبر می‌کنند سپس آن را صاف می‌کنند.
جوشانده:

جوشانده ملایم: مقدار معینی از گیاه خردشده را با ۴٫۱ لیتر آب جوش مخلوط کرده، آن را کمی می‌جوشانند. سپس آن را از حرارت دور کرده، صبر می‌کنند تا دم بکشد. سپس آن را صاف می‌کنند؛
  جوشاندهٔ معمولی: تفاوت آن با جوشاندهٔ ملایم در افزایش زمان جوشش است.

خیسانده: این شکل برای مواد مؤثری که در اثر حرارت از بین می‌روند، توصیه می‌شود. برای تهیهٔ خیساندهٔ سرد، مقدار مشخصی از پودر گیاه را در حجم معینی از آب ریخته، درِ ظرف را ۶ الی ۱۲ ساعت می‌بندند. سپس محتویات ظرف را صاف می‌کنند.

به‌طور کلی دو نوع بادام وجود دارد:
۱. بادام شیرین (Sweet Almond)
۲. بادام تلخ (Bitter Almond).
میوه درخت بادام به‌صورت سفت می‌باشد که قشر خارجی آن سبز رنگ و پوشیده از کرک است که در داخل آن بادام با پوست سخت وجود دارد. در ابتدای تشکیل میوه پوشش خارجی سبز رنگ و گوشت‌دار است که پوشیده از کرک است و هنوز به‌درستی رشد نکرده که آنرا چغاله بادام Amandon می‌نامند که دارای خواص مخصوص می‌باشد. پس از رسیدن بادام به‌تدریج پوشش خارجی سبز رنگ خشک شده و پوست آن نیز سفت و سخت می‌شود و مغز بادام در داخل آن رشد کرده و آماده استفاده می‌شود.
مغز بادام بیضی شکل و مسطح بوده که یکطرف آن نوک تیز است. مغز بادام در داخل پوسته نارک قهوه‌ای رنگی می‌باشد که می‌توان آن را به کمک آب گرم از آن جدا کرد که مغز بادام سفید رنگ در داخل آن است.
مغز بادام شیرین و طعم ملایم و خوشمزه‌ای دارد و به سهولت از بادام تلخ تشخیص داده می‌شود. از کلیه قسمت‌های درخت بادام شیرین مانند شکوفه، برگ و میوه آن استفاده طبی می‌شود.
  ترکیبات شیمیائی
بادام شیرین دارای ۵۰ تا ۵۵ درصد و بادام تلخ دارای ۴۰ تا ۴۵ درصد روغن می‌باشد. بادام همچنین دارای ۲۵ درصد مواد سفیده‌ای و دیاستازی به‌نام امولسین (Emulsine)، قند، صمغ، موسیلاژ و مواد معدنی می‌باشد. بادام تلخ دارای ماده مخصوصی (۱ تا ۳ درصد) به‌نام آمیگدالین (Amygdlin) می‌باشد که از اثر آب بر روی این ماده اسید سیانیدریک و آلدئید بنزوئیک (Aldehyde benzoic) و گلوکز حاصل می‌شود‌.
اسانس بادام تلخ (آلدئید بنزوئیک‌) در عطر سازی به‌کار می‌رود و همچنین از آن رنگ سبزی به‌نام مالاشیت Malachite درست می‌کنند‌. اسانس بادام تلخ به‌دلیل اینکه دارای اسید سیانیدریک است کمی تلخ می‌باشد‌. مقدار اسید سیانیدریک در بادام تلخ ۰۰۰۲۵/۰ درصد است.
  جدول مواد موجود در صد گرم مغز بادام‌ شیرین خشک‌شده
آب ۴/۷ گرم
انرژی ۵۹۸ کالری
پروتیئن ۱۸/۶ گرم
روغن‌های اشباع نشده ۵۴/۲ گرم
نشاسته ۱۹/۵ گرم
کلسیم ۳۲۰ میلی گرم
فسفر ۵۰۰ میلی گرم
آهن ۴/۷ میلی گرم
پتاسیم ۷۷۰ میلی گرم
ویتامین ب ۱ ۰/۲۵ میلی گرم
ویتامین ب ۲ ۰/۹ میلی گرم
ویتامین ب ۳ ۳/۵ میلی گرم
  خواص داروئی
۱. بادام شیرین از نظر طب قدیم ایران کمی گرم و تر است.
۲. بادام ملین بوده و روغن بادام ضد یبوست است مخصوصاً از روغن بادام می‌توان رفع یبوست برای بچه‌ها استفاده کرد‌.
۲. بادام سینه را نرم می‌کند‌.
۳. شیر بادام برای رفع سرفه‌، ناراحتی حنجره و تنگی نفس مفید بوده و خلط‌آور است.
۵. بادام برای درمان زخم روده‌ها و مثانه و اسهال مفید است.
۵. بادام بوداده مقوی معده بوده و قابض است.
۷. بادام تقویت‌کننده نیروی جنسی است و تولید اسپرم را زیاد می‌کند.
۸. بادام را آسیاب کرده و با عسل مخلوط کنید برای درد کبد و سرفه مفید است.
۹. چغاله بادام لثه و ریشه دندان را تقویت می‌کند.
۱۰. چغاله بادام برای خشکی دهان مفید است.
۱۰. شکوفه بادام را دم کنید و به‌عنوان مسهل برای اطفال استفاده کنید.
۱۱. دم کرده پوست قهوه‌ای رنگ مغز بادام بهترین دارو برای تسکین درد و التهاب مجاری تنفسی است. (مقدار مصرف ۵ گرم در ۱۰۰ گرم آب)
۱۲. جوشانده برگ درخت بادام برای نارسائی کبد و کیسه صفرا مفید است.
۱۳. روغن بادام خواب‌آور است و بی‌خوابی را از بین می‌برد.
۱۴. برای صاف کردن سینه و نرم شدن روده‌ها و از بین بردن سرفه خشک باید روغن بادام را با شکر و کتیرا مخلوط کرده و بخورید.
۱۵. روغن بادام را با آب گرم مخلو ط کنید داروی خوبی برای رفع اسهال و دل‌پیچه بچه‌ها خواهد بود. ضمناً این مخلوط سنگ مثانه را خارج کرده و ادرار کردن را آسان می‌کند.
۱۷. برای درمان نقرس و رفع خمیدگی پیران، مهره‌های پشت را با روغن بادام چرب کنید.
۱۸. برگ تازه درخت بادام مسهل و ضد کرم است.
۱۹. برگ خشک شده درخت بادام قابض بوده و اسهال را از بین می‌برد.
۲۰. روغن بادام شیرین به‌دلیل خاصیت نرم‌کنندگی و ضد التهاب در کرم‌ها و پمادها به‌کار می‌رود.
۲۱. برای رفع بیماری‌های سینه، روغن بادام شیرین را با هموزن آن عسل و یک زرده تخم مرغ مخلوط کنید که به‌صورت خمیر یکنواختی درآید سپس به آن جوشانده گل ختمی اضافه کرده و یک قاشق چایخوری از آن را به فاصله هر سه ساعت بخورید.
۲۲. برای رفع خارش پوست بچه‌هائیکه که سرخک و مخملک دارند روغن بادام را در تمام سطوح بدن آنها بمالید خارش را تسکین می‌دهد.
۲۳. مالیدن روغن بادام بر روی پوست التهاب را رفع کرده و سوختگی را درمان می‌کند.
۲۴. روغن بادام اگزما را رفع می‌کند.
  خواص بادام تلخ
۱. بادام تلخ دارای اسید سیانیدریک است در مصرف آن باید نهایت دقت را به‌عمل آورد.
۲. مغز بادام تلخ از نظر طب قدیم ایران خیلی گرم و خشک است.
۳. بادام تلخ را آسیاب کرده و با سرکه مخلوط کنید ضماد خوبی برای سر درد می‌باشد همچنین مالیدن آن بر دور چشم برای تقویت بینائی مفید است.
۴. خوردن بادام تلخ برای تنگی نفس، سرفه و ورم ریه مفید است.
۵. بادام تلخ را با عسل بخورید کبد و طحال را تمیز می‌کند .
۶. برای رفع درد کلیه‌ها بادام تلخ را با نشاسته و نعناع بخورید.
۷. بادام تلخ را با عسل برای قولنج مفید است.
۸. برای از بین بردن سنگ کلیه و ناراحتی‌های کلیه‌، بادام تلخ را با شیره انگور مخلوط کرده و بخورید.
۹. اگر عادت ماهیانه خانم‌ها عقب می‌افتد بهترین طرز درمان آن قرار دادن شیاف بادام تلخ در مهبل است‌.
۱۰. برای از بین بردن لکه‌های صورت، بادام تلخ را پودر کنید و با سرکه مخلوط کرده و پمادی از آن درست کنید و روی پوست بمالید.
۱۱. پماد بادام تلخ برای درمان زخم‌های کهنه خارش و مخملک به‌کار می‌رود.
۱۲. پماد ریشه درخت بادام تلخ برای درمان انواع دردها مفید است.
۱۳. پماد ریشه درخت بادام برای پاک کردن طحال، کلیه و دفع کرم روده به‌کار می‌رود.
۱۴. دم کرده ریشه درخت بادام تلخ برای پاک کردن طحال، و دفع کرم روده به‌کار می‌رود.
۱۵. روغن بادام تلخ خاصیت مسهلی دارد.
۱۶. روغن بادام تلخ برای تنگی نفس، درد کلیه و خارج کردن سنگ مثانه مفید است.
۱۷. برای رفع زنگ زدن و صدا در گوش یک قطره از روغن بادام تلخ را در گوش بریزید.
۱۸. مالیدن روغن بادام تلخ روی صورت، لکه‌ها و چین و چروک را از بین می‌برد.
۱۹. روغن بادام تلخ ترک دست و پا را که از سرما ایجاد شده از بین می‌برد.
۲۰. آنهائی که مبتلا به اگزما هستند اگر از بادام تلخ خمیری درست کنند و از آن به‌جای صابون برای شستن نقاطی که مبتلا به اگزما است استفاده کنند به‌زودی بهبود می‌یابند.
۲۱. خمیر بادام تلخ برای رفع بوی بد پا و زیر بغل مفید است.
۲۲. روغن بادام تلخ برای درمان سیاه سرفه مفید است.
  طرز استفاده
ـ روغن بادام:
برای به‌دست آوردن روغن بادام ، مغز بادام را پس از تمیز کردن و خشک کردن خرد می‌کنند و به‌صورت خمیر درمی‌آورند و سپس آن را تحت فشار قرار داده و روغن آن را استخراج می‌کنند‌. این روغن را فشار اول می‌نامند‌.
تفاله بادام را که از فشار اول باقیمانده تحت اثر حرارت و مواد شیمیائی قرار داده و روغن فشار دوم را به‌دست می‌آورند‌. به‌دلیل اینکه روغن بادام گران است معمولاً تقلب کرده و آن را با روغن‌های دیگر مانند روغن مغز هسته زردآلو و هلو مخلوط کرده و با روغن بادام می‌فروشند.
همانطور که گفته شد اگر روغن بادام تلخ یا مغز زردآلو و یا هلو تحت اثر آّب قرار گیرند اسید سیانیدریک و آلدئید بنزوئیک تولید می‌شود که سمی است بنابراین برای گرفتن روغن از این هسته‌ها نباید از آب استفاده کرد‌.
ـ اسانس بادام تلخ‌:
این اسانس مایعی زلال و بی‌رنگ است که در اثر کهنه شدن به‌رنگ زرد کمرنگ در‌می‌آید. بوی آن قوی، طعمش سوزاننده و تلخ و بسیار سمی است. اسانس بادام تلخ به سهولت با اکسیژن هوا ترکیب و اکسید می‌شود. بنابراین باید همیشه محتوی آن کاملاً پر و در بسته بوده و در جای تاریک و سرد نگاهداری شود.
ـ شکوفه و گل بادام:
گل و شکوفه درخت بادام دارای بوی مطبوعی و طعم تلخ می‌باشد.
ـ پوست میوه بادام:
به‌صورت جوشانده مصرف می‌شود. طرز تهیه آن به این صورت است که ۵۰ گرم پوست بادام شیرین را در یک لیتر آب ریخته و مدت چند دقیقه آن را می‌جوشانند سپس آن را صاف کرده و مصرف می‌کنند‌.
ـ برگ درخت بادام:
برای تهیه جوشانده برگ درخت بادام ۵۰ گرم برگ درخت را در یک لیتر آب می جوشانند و سپس صاف می‌کنند‌.
ـ مغز بادام:
شیر بادام را از مغز بادام بونداده و خام تهیه می‌کنند. برای تهیه آن ۵۰ گرم مغز بادام را کاملاً آسیاب کرده که به‌صورت پودر درآید. سپس مقدار ۵۰ گرم شکر یا قند به آن اضافه کرده و با یک لیتر آب مخلوط می‌کنند مایعی مانند شیر به‌دست می‌آید. معمولاً به‌صورت خشک شده و خام و یا بوداده مصرف می‌شود.
ـ شیر بادام:
نوع دیگر شیر بادام برای کودکان شیرخوار و اطفال بسیار مفید است و می‌تواند جانشین شیر مادر و یا مکمل آن باشد بدین ترتیب به‌دست می‌آید که مقدار ۵۰ گرم بادام را به‌مدت چند دقیقه در آب گرم قرار می‌دهند تا پوست آن کنده شود سپس آ نرا آسیاب کرده و به‌صورت پودر درمی‌آیند و مقدار کمی آب را به آن اضافه می‌کنند و به‌هم می‌زنند تا به شکل خمیر درآید سپس خمیر حاصل را با یک لیتر آب مخلوط و به‌هم می‌زنند و سپس مقدار ۵۰ گرم عسل به آن اضافه می‌کنند تا کاملاً حل شود. این مایع را از پارچه ململ می‌گذرانند تا مایعی مانند شیر از آن باقی بماند.
البته اگر اشخاص بالغ بخواهند از شیر بادام استفاده کنند احتیاجی به صاف کردن آن نخواهد بود. طریقه دیگری که آسان‌تر است بدین صورت می‌باشد که مقدار ۵۰ گرم بادام پوست‌کنده یک لیتر آب و ۵۰ گرم عسل یا شکر را در داخل مخلوط‌کن برقی بریزید تا مایعی مانند شیر به‌دست آید.
  مضرات
بادام از نظر اینکه دارای مواد مغذی بسیاری است بنابراین غذای بسیار خوبی است ولی چون سنگین و ثقیل‌الهضم می‌باشد نباید در خوردن آن افراط کرد و مقدار آن نباید در روز بیش از ده دانه باشد. بادام همچنین برای معده‌های ضعیف و سرد خوب نیست و اشخاصی که معده ضعیف دارند بهتر است بادام را با شکر بخورند.

 

در فصل بهار به ترتیب، گل گاو زبان، سنبل الطیب، خاکشیر، بنفشه
در فصل تابستان به ترتیب خاکشیر، کاسنی، شاه تره، تخم شربتی
در فصل پاییز، به ترتیب آویشن، پنیرک، گل ختمی، بنفشه
در فصل زمستان به ترتیب دارچین، زنجبیل، چهارگل و آویشن بوده است.

بنه چینی همرا با مهرجان جمع آوری خرما در فارغانات
بنه وکسور
فرمانرو:گیاهان
بنه ازگیاهان گلدار دولپه‌ای‌های
دسته‌ای انسرده:پسته (سرده)Species:P. atlanticaنام علمیPistacia atlantica

بَنِه یا پسته کوهی
(نام علمی: Pistacia atlantica)،
درخت بنه وکسور دو درخت حاشیه زاکرس سبز ویافت می شود .
قدامت رویش این درخت بسیار کهن است .
درهر قومی درایران نام خاص خود دارد.
این درخت به بلندی شش تا چهار متر نیز رسیده‌است در بعضی از مناطق کوهستانی شمال هرمزگان به میوه آن «کبشه» می‌گویند برای خوشبو کردن دوغ و روغن حیوانی و همچنین در درست کردن ترشی
(کبشه میوه نارس بنه) استفاده می‌کنند. درخت بنه منبع تولید شیره سقز است. سقز که در صمغ آن در گویش فارغانی شیره وصمغ می گویند صمغی آن به رنگ سبز خیلی روشن، غلیظ و بسیار چسبنده‌است که استفاده دارویی فراوان دارد.
وبه عنوان یک ملین قوی در درمان یبوست و درمان ناراحتی‌های گوارشی استفاده می‌شود.
۲۵ درصد از شیره سقز حاوی روغن پرارزش و صنعتی تربانتین است .
که کاربردهای فراوانی در صنعت دارد.
علاوه بر این از شیره سقز در تهیه آدامس، عطر، خوشبوکننده‌ها، حشره کش‌ها و در صنعت داروسازی در تهیه نرم‌کننده‌ها و ضد عفونی‌کننده‌ها استفاده می‌شود.
علاوه بر این در صنعت پلاستیک سازی، تهیه واکس کفش و چرم و صنعت چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعلت نبود صنایع تبدیلی مناسب، اکثر در فارغانات کاربردی ندارد اگر چه آمار دقیقی از تعداد درختان بنه در فارغانات موجود نیست
اما این
میوه درخت هم‌زمان با رسیدن خرما «مهرجون» مهرگان میوه‌اش می‌رسد و قابل مصرف است.
نوع نارس این میوه که به صورت خام و بدون نیاز به شکستن پوسته (قبل از سخت‌شدن پوسته) به ترشی تبدیل می‌شود، البته نوع دیگر نیز هست که کمی ریزتر است و به نام «کسور» که همرا با تنقلات، دنکو وطمع دهنده خرما معروف است. مغز میوه بنه به پسته شبیه است ولی بسیار کوچک‌تر طمع میوه‌اش ترش مزه و برنگ سبز تیره‌است.
در فارغانات و حوالیِ کوه های تشگرد کوه بخوان وکوه جائین کوه بنه فراوان است.
در این برزن مغز میوه بنه رسیده را در پس از آسیاب یا له کردن در آب جوش ریخته و غذایی به نام آب‌بنه به این غذا «قاتق بنه» گفته می‌شود.
این غذا یکی از غذاهای قدیمی و محبوب در فارغانات است که به آن خورشت بنه گفته می‌شود. بنه از حبوبات بسیار گرم محسوب می‌شود و به خاطر روغنی بودن، ارزش غذایی دارد.

ایجاد گالری تصاویر

میلکانی

?

 

 

مشکلات- شهر فارغان

 اتصال فارغان به غرب رائیز سپس به جاده اصلی

راه پیشنهادی محیط زیست را محفوظ ووحفظ میکند وخسارت کمتری وارد میکند.

شهر فارغان  در نقطه ای ازشمال استان قرار گرفته که  در محدوده فارغانات است وبه ندرت از راه احمدی استفاده می شود روستاهای تیدر و بخوان ندارد . مشکل بزرگ  شهر همین می باشد ، با باز شدن مسیر ارتباطی  فارغان –سیرمند  قبل از رائیز_جاده اصلی بندر عباس  در نزدیکی های تونل تنگ زاغ، خیلی از مشکلات شهر فارغان از پیش رو بر داشته می شد .اول اینکه شهر از حالت بن بست بودن در می آمد و رفت و آمد  به مرکز استان در زمان کمتر و راحت تر  انجام  می گرفت  و دوم اینکه شهر از نظر اقتصادی رفاهی  درمانی و فرهنگی پیشرفت چشمگیری خواهد داشت .

با این وجود  تاکنون این طرح فقط بر  روی کاغذ نقش بسته و تلاش های مسئولین و شورای شهر نتیجه قابل ملاحظه   ای   نداشته .

 در آخر از مسئولین  استان و شهر  خواهشمندیم این لطف بزرگ را  از مردم فارغان دریغ نکنند  .

۲- عدم جذب ارگان های دولتی

متاسفانه بعد  باتوجه به اینکه مدت هاست فارغان  لقب شهر را به یدک  می کشد  تا به الان فقط یک بانک کشاورزی وکمیته امداد امام خمینی (ره) و تازگی اداره آب در شهر مستقر می باشد .ولی انتظار میرود برای اینکه مردم شهر جهت امور اداری خود کمتر به شهرستان مراجعه نمایند ارگانهایی مثل ثبت احوال و… ودانشگاه ها و بانکهای دیگر  نیز در شهر مستقر باشند ، شاید مسئولین بگویند که هنوز برای فارغان زود است از نظر ما جوانان   مقدمات ورود این  ارگان ها نیز کافی می باشد .

۳- نبودن  اینترنت پر سرعت (عقب ماندن جوانان )

تا کنون هیچگونه تلاشی جهت را اندازی اینترنت پرسرعت   انجام نشده درنتیجه همه جوانان شهر از دنیای  ارزشمند اینترنت و استفاده از آن دور می باشند . همانطور که می بینید تمام کار های  اداری و غیر اداری مرتبط به ارگانه و ادارات و سازمان های دولتی و غیر دولتی از طریق اینترنت انجام می شود که ما جوانان فارغان برای ثبت نام  دانشگاه نیز باید به حاجی آباد مراجعه کنیم .

۴-نبودن مرکز درمانی  کارآمد (مراجعه همشهریان به شهرستان حاجی اباد )

خوشبختانه  یک دستگاه آمبولانس   با تلاش مسئولین شهر در اختیار مرکز بهداشتی درمانی فارغان قرار گرفت ولی از نظر  امکانات بهداشتی درمانی  مشکلات زیادی داریم،  از جمله اینکه پزشک قادر به ویزیت کردن بیماران در تمام ساعات شبانه روز نمی باشد و که در این مورد پزشک مربوطه مقصر نیست و باید برای یک شهر به تعداد ی پزشک تعیین گردد  که در تمام ساعات شبانه روز بتوان به مرکز مراجعه نمود .(با توجه به فاصله ۷۰ کیلومتری تا شهرستان حاجی آباد (

۵- نبودن هماهنگی و همبستگی بین مسئولین شهر (بخشداری ،شورای شهر ،شهرداری و   …) و مردم

 تا به حال نشده که این مسئولین گرامی برای مردم  توضیح دهند که چه برنامه های دارند و چه کارهایی در دستور کار هست که باید انجام دهند ومثلا جلسه ای با مردم شهر داشته باشند و با صحبت کردن و نظر خواستن و همیاری مردم  مشکلات را حل کنند و مصوباتی که در جلسات  شورای اداری  بر روی کاغذ نقش می بندن به نتیجه و عمل نمی رسند .ما انتظار داریم کسانی که با رای ما مردم بر روی صندلی  نشسته اند که باید در اختیار مردم باشند  با  تفکری خودجوش دست به دست همدیگر دهند و با مشارکت مردم شهر مان را آباد کنند .